Aby doszło do wystąpienia babeszjozy u psa, musi zostać spełniony przynajmniej jeden z trzech warunków: kleszcz żeruje na psie przynajmniej 24 godziny; doszło do nieprawidłowego usunięcia kleszcza, wskutek którego ten wtłoczył ślinę i treść jelit do krwi psa; ukąszenie psa nastąpiło tuż po oderwaniu od zwierzęcia chorego na

Gruczolakorak to nowotwór złośliwy, który rozwija się w narządach z tkanką nabłonkową. Zwykle pojawia się w: przewodzie pokarmowym, gruczołach dokrewnych, trzustce, wątrobie, trzonie macicy, jajnikach, płucach, gruczole krokowym, śliniankach, sutku oraz nerkach. Gruczolak może powstać w wyniku zezłośliwienia gruczolaka. Dlatego tak ważne jest rozpoznanie i leczenie – czym jest?Gruczolakorak, czyli rak gruczołowy jest jednym z najczęściej pojawiających się nowotworów złośliwych w obrębie narządów, na podłożu tkanki nabłonkowej. Jego specyfika opiera się na tym, że swoją budową naśladuje czasem sposób utkania zdrowego narządu. To, jakie są rokowania uzależnione jest od czasu wykrycia, czyli tego, w jakim stadium jest rak gruczołowy. Adenocarcinoma, pod taką nazwą również występuje gruczolakorak – może też występować na podłożu metaplazji, a więc zastąpienia dojrzałej tkanki inną zróżnicowaną w przypadku jej podrażnienia. Chociaż brak dokładnych danych co do występowania raka gruczołowego to przyjmuje się, że wśród nowotworów odpowiada on za około 50 proc. zachorowań u kobiet i nieco mniej u gruczolakorakaObecna medycyna nie jest w stanie jednoznacznie określić przyczyn gruczolaka. Istnieją jednak czynniki ryzyka, które mają znaczący wpływ na rozwój tego nowotworu. Mowa tu w głównej mierze o:Nieprawidłowym funkcjonowaniu układu hormonalnego. Otyłości. Endometriozie. Paleniu tytoniu. Przewlekłych stanach zapalnych układu pokarmowego. Zobacz też:Jak skutecznie rzucić palenie? Poznaj proste metody i domowe sposobyOtyłość trzeba leczyć, bo sprzyja ponad 200 problemom ze zdrowiemCzym jest otyłość brzuszna i dlaczego tak bardzo szkodzi zdrowiu?Objawy gruczolakorakaW początkowej fazie rozwoju gruczolaki nie dają żadnych objawów. Pierwsze symptomy pojawiają się w zaawansowanym stadium rozwoju nowotworu. Objawy gruczolaka uzależnione są w głównej mierze od jego przełyku – objawy:Trudności w przełykaniu. Utrata masy ciała. Ból przy przełykaniu. Gruczolak żołądka – objawy:Ból w nadbrzuszu. Krwiste lub fusowate wymioty. Smoliste stolce. Brak apetytu. Niechęć do mięsa. Utrata wagi. Wyczuwalny guz w nadbrzuszu. Gruczolak jelita grubego i odbytnicy – objawy:Naprzemienne zaparcia i biegunki Świeża krew w stolcu. Stolce ze śluzem. Uczucie niepełnego wypróżnienia. Stolce ołówkowate. Niedokrwistość. Utrata masy ciała. Zobacz też:Rak jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie i rokowaniaRak odbytu – objawy i leczenieRak jajnika: cichy zabójca kobiet. Jak go wykryć?Rak szyjki macicy - przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenieGruczolak wątroby – objawy:Uczucie osłabienia. Utrata masy ciała. Bóle w nadbrzuszu. Powiększenie wątroby Żółtaczka. Gruczolak trzustki – objawy:Utrata masy ciała. Stale utrzymujący się ból w jamie brzusznej, tępy, zmniejszający się w pozycji kolankowo- łokciowej. Żółtaczka. Nawracające zapalenia zakrzepowe w kończynach dolnych. Gruczolak krtani – objawy:Chrypka utrzymująca się ponad miesiąc, zwłaszcza u palaczy. Wyczuwalny guz w tchawicy. Krew w plwocinie. Gruczolak płuca, oskrzeli i tchawicy – objawy:Kaszel trwający ponad miesiąc. Poczucie duszności. Krew w plwocinie. Ból w klatce piersiowej. Nawracające zapalenia dróg oddechowych. Zobacz też:Rak trzustki – rokowania i przyczyny. Poznaj pierwsze objawy tego nowotworuRak krtani – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie Rak płuca – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenieGruczolak piersi – objawy:Wyczuwalny guz w piersi. Wyciek z brodawki krwisty lub surowiczy. Zmiana w wyglądzie brodawki: owrzodzenie lub wciągnięcie. Zmiany w obrębie skóry piersi: wciągnięcie, owrzodzenie, objaw „pomarańczowej skórki”. Gruczolak szyjki macicy – objawy:Zaburzenia miesiączkowania. Krwawienia z dróg rodnych po stosunku. Upławy podbarwione krwią o nieprzyjemnym zapachu. Gruczolak jajnika – objawy:Ból w czasie stosunku. Uczucie pełności w dole brzucha. Gruczolak gruczołu krokowego – objawy:Trudność w oddawaniu moczu. Częstomocz. Krwiomocz. Ból kości w obrębie kręgosłupa. Gruczolak nerki – objawy:Krwiomocz. Bolesność okolicy lędźwiowej. Wyczuwalny guz. Utrata masy ciała. Niedokrwistość. Diagnostyka gruczolakorakaMetody diagnozowania nie różnią się mocno od metod rozpoznawania innego rodzaju nowotworów. Pierwszym krokiem jest wykonanie badań obrazowych. Zaliczają się do nich:Tomografia komputerowa. Ultrasonografia Mammografia (w przypadku gruczolaka piersi). Rezonans magnetyczny. Jeśli dana metoda wskaże na obecność guza to, pobiera się z niego materiał do badania histopatologicznego bądź cytologicznego w celu określenia rodzaju nowotworu. Wykorzystuje się do tego mało inwazyjne metody takie jak:Biopsja cienkoigłowa pod kontrolą USG w guzach ślinianek i tarczycy lub biopsja wykonywana podczas ultrasonografii endoskopowej w zmianach dróg żółciowych i trzustki. Biopsja gruboigłowa w podejrzeniu gruczolakoraka piersi i prostaty. [*]Pobranie drobnych wycinków podczas gastroskopii w podejrzeniu gruczolakoraka przełyku, a także w kolonoskopii w diagnozowaniu zmian w obrębie jelita grubego. Pobranie drobnych wycinków podczas bronchoskopii w diagnozowaniu raka płuc. Wymaz szczoteczkowy z oskrzela bądź z dróg żółciowych. Łyżeczkowanie kanału szyjki lub jamy macicy przy podejrzeniu raka gruczołowego endometrium, lub szyjki macicy. Czy manicure hybrydowy może powodować raka?W diagnostyce bardzo ważne jest określenie stopnia złośliwości histopatologicznej nowotworu poprzez wygląd jego komórek i tkanek pod mikroskopem, a także w oparciu do struktur zdrowych. To wskazuje, jak szybko nowotwór może się rozwinąć oraz rozsiać na pozostałe tkanki. O ile komórki nowotworowe i struktura tkanki nowotworowej są podobne do komórek i niezmienionej tkanki to nowotwór określa się jako „dobrze zróżnicowany”. Wyróżnia się także nowotwory „niezróżnicowane” i „słabo zróżnicowane”.Nowotworom przypisuje się stopień złośliwości od 1 do stopień złośliwości nie może zostać oszacowany. G1: dobrze zróżnicowany o niskim stopniu złośliwości. G2: umiarkowanie zróżnicowany o pośrednim stopniu złośliwości. G3: słabo zróżnicowany o wysokim stopniu złośliwości. G4: niezróżnicowany o wysoki stopniu złośliwości. Leczenie gruczolakorakaW leczeniu gruczolakoraków stosuje się wszystkie spośród dostępnych metod medycznych. Mogą to być:Zabiegi chirurgiczne. Chemioterapia. Naświetlania. Hormonoterapia i immunoterapia. Przebieg leczenia uzależniony jest od lokalizacji guza czyli tego, czy istnieje możliwość całkowitego wycięcia zmiany. Jeśli chodzi o raka gruczołowego płuc lub inny typ to leczenie uwzględnia także to, czy występują przerzuty, a także jaki jest ogólny stan pacjenta. W gruczolakoraku rokowanie uzależnione jest od narządu dotkniętego patologiczną zmianą. Na przykład, gruczolakoraki endometrium wykrywane są bardzo wcześnie i nie domagają się większego leczenia poza usunięciem macicy. Duże szanse na wieloletnie przeżycie są również podczas występowania gruczolakoraka prostaty, gdzie znaczny odsetek pacjentów poddawany jest wyłącznie chemioterapii. Najgorsze rokowania dotyczą raków gruczołowych żołądka, trzustki i jajnika. Pośrednie ryzyko dotyczy nowotworów piersi i jelita grubego, gdzie przebieg leczenia i choroby uzależniony jest od tego, na jakim etapie zostanie ona ofertyMateriały promocyjne partnera Ciąża u psa. U suk zdolność do zajścia w ciąże pojawia się około 8-12 miesiąca życia (zależy to w dużej mierze od rasy oraz wielkości zwierzęcia). Raz na 6 miesięcy suka wchodzi w okres Fot. ryanking999 / Opublikowano: 12:14Aktualizacja: 10:42 W Polsce z rakiem wątroby zmaga się blisko 250 tysięcy osób. U części z nich leczenie operacyjne nowotworu lub przeszczep narządu nie są możliwe. Oprócz chemioterapii są to jedyne metody, które dają szansę na wyzdrowienie. Rokowania przy raku wątroby określa klasyfikacja barcelońska i skala Childa-Pugha oceniająca czynność tego narządu. Rak wątroby – skąd się bierze ten nowotwór?Rak wątroby – rokowanie we wczesnym i zaawansowanym stadiumRak wątroby u psa – rokowania Przeżywalność chorych z rakiem wątroby sięga 5 lat z założeniem, że wykryto go we wczesnym stadium. Może to być trudne, biorąc pod uwagę, że nowotwór rozwija się podstępnie i rzadko jest wykrywany w początkowym etapie. Jakie są rokowania w stadiach raka wątroby? Rak wątroby – skąd się bierze ten nowotwór? Rak wątroby jest litym guzem powstałym z hepatocytów – komórek miąższu wątroby. Rozwija się po cichu, nie dając żadnych objawów. Tylko u 11% chorych jest odkrywany we wczesnym stadium. Reszta pacjentów odczuwa objawy dopiero, gdy rak jest już zaawansowany, a możliwości terapetyczne są mocno ograniczone. Zachorowanie na raka wątroby jest konsekwencją niewłaściwego trybu życia, chorób wirusowych wątroby, styczności z substancjami toksycznymi i nadużywania alkoholu, który prowadzi do marskości tego narządu. Na ten nowotwór rzadko chorują ludzie młodzi. Rak zbiera żniwo wśród osób po 50 roku życia. Początkowe objawy nowotworu są niepozorne i trudno je wiązać z tak poważną chorobą. Gorsze samopoczucie chorego i nieustanne zmęczenie mogą być symptomami innych schorzeń. O faktycznej obecności nowotworu może świadczyć, charakterystyczne dla raka wątroby, wodobrzusze. Rokowania nie są wtedy korzystne dla chorego. Leczenie raka wątroby jest zależne od wyników badań obrazowych i laboratoryjnych. To na ich podstawie zapada decyzja, jaki stopień zaawansowania nowotworu ma pacjent. Do określenia stopnia stosuje się klasyfikację barcelońską z pięciostopniową skalą. We wczesnym stadium raka wątroby rokowania są pomyślne dla blisko 90% chorych. Źle rokujący jest natomiast rak wątroby z przerzutami. Rokowania w tym przypadku zależą od lokalizacji ognisk nowotworowych. Zobacz także Rak wątroby – rokowanie we wczesnym i zaawansowanym stadium Rokowania przy raku wątroby są w dużej mierze uzależnione od stopnia zaawansowania nowotworu, stanu ogólnego chorego i zachowanej czynności narządu. W klasyfikacji barcelońskiej największe szanse na przeżycie 5 lat mają chorzy, u których nowotwór wykryto w początkowym stadium, gdy wielkość guza nie przekraczała 2 cm. W takich przypadkach rokowania są pomyślne u 90% pacjentów, o ile przejdą oni zabieg częściowej resekcji wątroby lub przeszczep. Jeśli nowotwór przerzuci się na inne narządy, długość życia bardzo się skraca. Walkę z rakiem przerzutowym wygrywa nie więcej, niż 11% chorych przy założeniu, że są oni w dobrym stanie ogólnym i możliwe jest leczenie operacyjne lub chemioterapia przedłużająca życie. Duże znaczenie ma wtedy skala Childa-Pugha, która ocenia, czy chora wątroba jest nadal wydolna. Bywa, że przy pierwotnym raku wątroby z przerzutami rokowania są niepomyślne, a szanse na przeżycie nikłe. Dotyczy to pacjentów, u których przerzuty wystąpiły w kilku miejscach jednocześnie i są oni w złym stanie ogólnym. Leczenie jest wtedy niemożliwe. Takim chorym można zapewnić jedynie opiekę paliatywną, która będzie łagodziła dolegliwości bólowe. Zwykle nie przeżywają oni nawet 4 miesięcy od momentu postawienia diagnozy. Rak wątroby u psa – rokowania Trochę inaczej to wygląda, jeśli wykryty zostanie rak wątroby u psa. Rokowania zależą od wieku zwierzęcia i wielkości guza. Ważne są również przerzuty. To na właścicielu spoczywa decyzja o ewentualnym leczeniu zwierzęcia. W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy pies jest już stary, zabiegi operacyjne mogą przysporzyć mu cierpień, zamiast pomóc. Leczenie pooperacyjne trwa wiele tygodni, których pies może po prostu nie przeżyć. Jest to bardzo trudna decyzja, zwłaszcza dla osób, które zwierzęta traktują jak członków rodziny. Warto jednak przemyśleć sugestie lekarza i zastanowić się, czy nie lepiej będzie, gdy pupil w spokoju przeżyje ostatnie dni. Rak wątroby jest jednym z najczęściej diagnozowanych i najbardziej złośliwych nowotworów na świecie. W niektórych przypadkach zachorowania nie da się uniknąć, ale można mu zapobiec poprzez zachowanie umiaru w używkach i prowadzenie właściwego trybu życia. Bibliografia Przytrzymaji odkryj 1. Piotr Małkowski, Marek Pacholczyk i in., Rak wątrobowokomórkowy – epidemiologia i leczenie, Przegl Epidemiol 2006; 60: 731–740 2. Maciej Krzakowski, Krzysztof Zieniewicz i in., Rak wątrobowokomórkowy — rozpoznanie i leczenie, Onkologia w Praktyce Klinicznej 2009, tom 5, nr 4, 125–140. Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Ewa Żuchowska Jestem technikiem farmacji z wieloletnim stażem pracy w aptekach ogólnodostępnych. Od wielu lat zajmuję się pisaniem treści na portale internetowe jako copywriter. Moją specjalizacją są artykuły medyczne. Zobacz profil Podoba Ci się ten artykuł? Powiązane tematy: Polecamy W przypadku nowotworu złośliwego żołądka pojawia się wyczuwalny guz w nadbrzuszu, któremu towarzyszą inne dolegliwości (smoliste stolce, niechęć do mięsa czy utrata wagi). Gruczolakorak piersi również ma charakterystyczne objawy, do których zaliczają się wysięk z brodawki, wyczuwalny guz, owrzodzenie lub wciągnięcie brodawki. Dzisiaj opowiem Wam o dolegliwości, która może dotknąć każdego psa - problemach związanych z gruczołami okołoodbytowymi u psów. Gruczoły odbytowe są pęcherzykami, które znajdują się po obu stronach odbytu. Służą one do: usuwania przez organizm toksyn oraz substancji, które mogą przyczynić się do powstania różnego typu dolegliwości, wydzielania silnego i drażniącego zapachu, dzięki któremu piesek może zaznaczyć teren. dolegliwości związane z nieprawidłowym działaniem gruczołów odbytowych: guzy, stany zapalne gruczołów, ropienia gruczołów, niedrożności gruczołów. Co powoduje, że gruczoły okołoodbytowe nie funkcjonują poprawnie Przyczynami różnego typu zaburzeń mogą być: otyłość powstała w wyniku przekarmienia lub braku cukru, dolegliwości wątroby, które są przyczyną zanieczyszczenia organizmu, zmagazynowanie się toksyn w organizmie psa, choroby kręgosłupa, odcinka lędźwiowo-krzyżowego, uszkodzenie mięśni, które sprawiają, że pies odczuwa ból przy schylaniu się. Jak wyleczyć dolegliwości związane z problemami w funkcjonowaniu gruczołów okołoodbytowych Terapia holistyczna Zazwyczaj, gdy pies ma problemy z gruczołami okołoodbytowymi, należy udać się do weterynarza, by ten je wyczyścił. Pupil może również dostać antybiotyk lub zostać skierowany na ich wycięcie. To jednak może nie rozwiązać innych dolegliwości. Nadmiar toksyn zbierających się w organizmie Twojego pupila może uszkodzić wątrobę czworonoga. To prowadzi do przedostania się zanieczyszczeń do żółci, a następnie do gruczołów okołoodbytowych. Następnie są one wydalane na zewnątrz. Większość toksyn pochodzi z nieodpowiednich karm, które prowadzą do powstawania luźnego stolcu. One niestety nie pomagają w samoistnym oczyszczaniu. Ważne jest więc, by karmić psa jedzeniem, co do którego mamy pewność, że nie zaszkodzi organizmowi psa. Warto więc czytać skład karm i spytać się specjalisty o to, która z nich będzie najbardziej odpowiednia dla organizmu czworonoga. Jak stwierdzić, że pies ma problemy z oczyszczanie gruczołów okołoodbytowych Każdy pies, po załatwieniu się, powinien sam wycisnąć pozostałości zalegające w gruczołach okołoodbytowych. W tym celu czworonóg „jeździ” pupą po ziemi. Zdarza się jednak, iż pieski nie posiadają tego odruchu. Tak jest w przypadku mojej Tori, która nie czuje potrzeby w oczyszczaniu swoich gruczołów. Właśnie dlatego, musimy zabierać ją co jakieś pół roku do weterynarza. Ten płucze gruczoły okołoodbytowe specjalnym płynem i stara się, by nie zostały w nich żadne resztki. Po takim zabiegu jesteśmy pewni, że zrobiliśmy wszystko, by nie doprowadzić do powstania zakażeń lub niepotrzebnych chorób. Przyglądajcie się swojemu psu. Jeśli zauważycie, że jego zachowanie odbiega od normy, nie wahajcie się i od razu udajcie się z czworonogiem do lekarza. Czasami niepozorne symptomy mogą być zapowiedzią czegoś poważniejszego. Możliwe bowiem, że problemy z gruczołami są jedynie efektem problemów ze stawami lub toksynami wewnątrz organizmu. Tylko weterynarz, który zleci i wykona odpowiednie badania, będzie mógł stwierdzić, czy nieprawidłowe funkcjonowanie gruczołów okołoodbytowych, jest jedynie wynikiem innej dolegliwości. ↓ KARMY I AKCESORIA DLA PSÓW ↓ Tekst: Małgorzata Filipczyk Zdjęcie: Jeśli zauważysz u swojego psa którykolwiek z tych objawów, powinieneś jak najszybciej skonsultować się z weterynarzem. Zapalenie gruczołów okołoodbytowych, jeśli nie jest leczone, może prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, takich jak abscesy czy nawet sepsa. ^{Naczyniak krwionośny mięsakowy jest jednym z najbardziej agresywnych nowotworów, zbierających swoje śmiertelne żniwo wśród naszych podopiecznych. Naczyniakomięsak stanowi również jeden z najczęstszych guzów złośliwych, zlokalizowanych w śledzionie psów. Guzy na śledzionie u psa Do lecznicy weterynaryjnej została wniesiona suka owczarka niemieckiego. Wniesiona, ponieważ dziewczyna nie była w stanie iść o własnych siłach. W zasadzie to nagłe pojawienie się problemów z poruszaniem stanowiło główny motyw konsultacji i powód, dla którego opiekunowie zdecydowali o wizycie w lecznicy weterynaryjnej. Z relacji mocno zdenerwowanych właścicieli wynikało, że psina nie przejawiała wcześniej niczego niezwykłego – poziom energii i poruszanie się psa wydawało się całkowicie normalne. Po powrocie z pracy posiadacze suki zastali ją bardzo smutną i osowiałą, niezdolną do wstania, oddychającą płytko i szybko, leżącą na boku i nienormalnie słabo reagującą na powrót swojej rodziny do domu. Rzut oka na śluzówki oraz szybkie badanie kliniczne ukierunkowały lekarza na wybór badań dodatkowych, które powinny być wykonane w pierwszej kolejności. Pobrano krew do badań laboratoryjnych oraz niezwłocznie przeprowadzono badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej. Dlaczego usg? Po co badania krwi? Przecież pies nie chodzi! Dlaczego nie zrobicie zdjęcia rentgenowskiego, toż ewidentnie widać, że to problem związany z kośćmi lub stawami? Właściciele nie rozumieli początkowo, czemu tak „dziwne” postępowanie diagnostyczne obrał lekarz. Próbowali z nim dyskutować i przekonywać do swoich racji w trakcie przeprowadzania badania. W pewnym momencie ultrasonografista ukazał im coś, co kompletnie zmieniło nastawienie zatroskanych opiekunów. Na ekranie monitora ujrzeli wielkie, okrągłe „coś”, co – według badającego – stanowiło duży guz na śledzionie. Przerażeni opiekunowie usłyszeli druzgocące informacje: guz ten stanowi najprawdopodobniej śmiertelną formę raka zwanego naczyniakomięsakiem krwionośnym. Pies cierpi z powodu masywnego krwawienia z tej masy śledziony i wymaga natychmiastowej operacji, by mieć jakiekolwiek szanse na przeżycie. Niestety, w przypadku operacji w trybie nagłym choroba ta zwykle kończy się śmiercią w przeciągu 2-3 miesięcy, a nawet w przypadku agresywnej chemioterapii po operacji przeżycie wydłuża się tylko do około 4-6 miesięcy. Istnieje jednak cień szansy, że krwawienie wynika z całkowicie łagodnego guza, którego usunięcie podczas zabiegu będzie równoznaczne z wyleczeniem. I nie ma sposobu, by dowiedzieć się, czy pies ma złośliwego guza, czy też łagodną zmianę na śledzionie przed wykonaniem operacji i przeprowadzeniem badania histopatologicznego. Nie zawsze stwierdzenie guza w śledzionie jest równoznaczne z rozpoznaniem naczyniakomięsaka krwionośnego. W narządzie tym mogą również występować inne rodzaje zmian, w tym także guzy łagodne. O tym, jakie to mogą być zmiany, w jaki sposób się je diagnozuje oraz leczy, jakie są rokowania dla psa, u którego rozpoznano nowotwór śledziony, a także wiele innych informacji, dotyczących guzów śledziony u psów znajdziesz w tym opracowaniu. Jeśli jesteś zainteresowany tym tematem, zapraszam Cię do lektury. Z całą pewnością natomiast artykuł ten powinni przeczytać właściciele psów ras średnich i dużych, szczególnie owczarków niemieckich i golden retrieverów. Po co psu śledziona?Funkcje śledzionyRodzaje zmian w śledzionie psaChoroby nienowotworowe, które mogą przebiegać z obecnością ognisk w śledzionieChoroby nowotworowe, które mogą powodować powstawanie ognisk w śledzionieNowotwory złośliweChoroby nienowotworowe, które najczęściej powodują jednolite powiększenie śledzionyChoroby nowotworowe, które mogą powodować uogólnione powiększenie śledzionyObjawy guzów na śledzionie psaGuzy na śledzionie psa rozpoznanieBadania stosowane do oceny śledziony psaLeczenie guzów śledziony u psaSplenektomia u psaPowikłania splenektomiiCzy splenektomia jest konieczna?Co się stanie, jeśli zostanie stwierdzona zmiana guzowata, a nie usunie się śledziony?Opieka pooperacyjnaRokowanie przy guzach śledziony u psaNaczyniakomięsak (haemangiosarcoma, HSA, naczyniak krwionośny mięsakowy)Występowanie HSA u psaPrzyczyny naczyniakomięsaka śledziony u psówObjawy naczyniakomięsaka u psaRozpoznawanie HSA śledziony u psaCzy istnieje szansa na wcześniejsze wykrycie naczyniakomięsaka u psa?Leczenie naczyniakomięsaka śledziony u psaChemioterapiaCzy możliwe jest wynalezienie leku na hemangiosarcomę?Terapie wspomagające leczenie raka u psaJak karmić psa z nowotworem HSA?Co zawiera dieta przeciwnowotworowa dla psa?Naczyniakomięsak śledziony u psów rokowanieWskazania do uśpienia psa z hemangiosarcomą Po co psu śledziona? Śledziona jest stosunkowo dużym, wydłużonym, ciemnoczerwonym narządem, bogatym w liczne naczynia krwionośne i pokrytym mocną torebką z tkanki włóknistej. Znajduje się w lewym górnym obszarze brzucha, w bezpośrednim sąsiedztwie żołądka. Normalna śledziona kształtem przypomina język; jest znacznie dłuższa niż szersza i lekko zwężona w środku. Naczynia krwionośne wchodzą wychodzą i ze śledziony w miejscu zwanym wnęką śledzionową. Śledziona jest największym narządem w układzie limfatycznym (często opisywana jest jako duży węzeł chłonny). Narząd ten jest również ściśle związany z układem sercowo-naczyniowym; zawiera sieć naczyń, które transportują płyn pomiędzy tkankami a krwią. Miąższ śledziony stanowi miazga czerwona oraz rozproszone w niej grudki chłonne, czyli miazga biała. Miazga czerwona Miazga czerwona (pulpa rubra) stanowi obszary tworzenia i przechwytywania czerwonych krwinek oraz wychwytywania białek immunogennych, zwanych antygenami. Utworzona jest przez zatoki żylne wyścielone komórkami śródbłonka. Wzdłuż wypełnionych erytrocytami zatok układają się w postaci sznurów makrofagi, komórki prezentujące antygeny, fibroblasty. Miazga czerwona stanowi 4/5 masy śledziony. Miazga biała Miazga biała (pulpa alba) to obszary specjalnych komórek odpowiedzi immunologicznej, zwanych limfocytami i komórkami siateczkowo-śródbłonkowymi. Obszary te utworzone są z grudek chłonnych, będących uorganizowaną tkanką limfatyczną. Ich zrąb stanowią włókienka siateczkowate. Strefa brzeżna to obszar, który oddziela białą i czerwoną miazgę i pomaga filtrować krew. Funkcje śledziony Śledziona, choć nie jest niezbędna do życia, pełni ważne funkcje, związane z układem krwionośnym i limfatycznym. Funkcje śledziony obejmują: hematopoezę, krążenie, niszczenie i konserwację czerwonych krwinek, funkcję immunologiczną. Ponieważ narząd jest bezpośrednio połączony z krążeniem krwi, reaguje szybciej niż węzły chłonne na antygeny znajdujące się w krwiobiegu. Hematopoeza pozaszpikowa Śledziona wytwarza określone komórki krwi i jest głównym miejscem – poza szpikiem kostnym – w którym wytwarzane są czerwone krwinki. W życiu płodowym śledziona pełni ważną funkcję w hematopoezie, uczestnicząc w powstawaniu czerwonych i białych komórek krwi. W późniejszym czasie to szpik kostny przejmuje rolę głównego narządu krwiotwórczego, a śledziona przestaje się liczyć w tym zakresie. W pewnych sytuacjach jednak, np. w przebiegu różnych chorób (zespoły mielodysplastyczne, niedokrwistość itp.) śledziona może na powrót przejąć aktywność hematopoetyczną. Zbiornik krwi Śledziona stanowi swoisty magazyn przechowujący krew (magazynuje 10-20% całkowitej objętości krwi), stając się w pewnych sytuacjach naturalnym „bankiem krwi”. Zawiera ona wiele długich, wąskich, krętych naczyń krwionośnych, w których – w ogromnej liczbie – krążą czerwone krwinki. Oznacza to, że wiele erytrocytów przepływa stopniowo przez śledzionę w danym momencie, skutecznie czyniąc ją miejscem przechowywania krwi. W momencie krwotoku włókienka mięśni gładkich, znajdujące się w miąższu narządu kurczą się, dzięki czemu na obwód wypychana jest świeża dostawa krwi. Zapewnia to swoistą, naturalną, natychmiastową transfuzję krwi. Cmentarzysko krwinek Śledziona ma zdolność do filtrowania starych, uszkodzonych lub nieprawidłowych komórek krwi. Stare erytrocyty są bardziej kruche niż ich młodsze odpowiedniki. Gdy poruszają się przez liczne, wijące się naczynia śledzionowe, wiele starszych czerwonych krwinek nie wychodzi już ze śledziony, tylko pokonując ciasne zakręty, pęka uwalniając żelazo. W ten sposób śledziona pomaga usunąć stare czerwone krwinki z krążenia, co jest swego rodzaju funkcją oczyszczania. Recycling żelaza Narząd ten pełni także funkcje magazynujące żelazo, które – uwalniane z rozpadających się erytrocytów – jest wychwytywane i przetwarzane przez śledzionę. Fagocytoza antygenów Śledziona wyłapuje i usuwa stare komórki, bakterie i obce białka z krążenia. Pełni ważną rolę w usuwaniu krążących we krwi patogenów zlokalizowanych wewnątrz erytrocytów, np. pierwotniaków Babesia. Brak tego narządu powoduje, że przebieg choroby jest znacznie cięższy, leczenie trudniejsze, a liczba przypadków kończących się śmiercią z powodu babeszjozy jest wyższa, niż u psów z zachowaną śledzioną. Śledziona spełnia także funkcje hemodynamiczne: jest ona dużym zbiornikiem krwi, który w sytuacjach kryzysowych stanowi ważną pulę krwi uwalnianą na obwód. Pokryta jest ona łącznotkankową torebką, od której do wnętrza narządu wnikają beleczki łącznotkankowe stanowiące jej zrąb, czyli rusztowanie. Zarówno torebka, jak i beleczki zawierają liczne włókna mięśni gładkich. Przy gwałtownym spadku ciśnienia krwi dochodzi do skurczu włókienek mięśniowych i uwolnienia na obwód zmagazynowanej w śledzionie krwi. Utrzymywanie prawidłowej aktywności układu immunologicznego i obrona organizmu przed określonymi rodzajami czynników zakaźnych. Śledziona stanowi element układu limfatycznego, jednak różni się nieco od węzłów chłonnych. Biała miazga śledziony widzi materiał z poziomu układu krążenia, a nie z poziomu naczyń limfatycznych (jak to ma miejsce w przypadku węzłów chłonnych). Śledziona wytwarza limfocyty i większość monocytów, a także odgrywa ważną rolę w wytwarzaniu przeciwciał. Limfocyty krążą przez biała miazgę śledziony, podobnie jak przez naczynia limfatyczne, niosąc wiadomości związane z wojną przeciwko najeźdźcom (bakteriom, wirusom), biorąc udział w zwalczaniu infekcji. Rodzaje zmian w śledzionie psa Rodzaje zmian w śledzionie psa W śledzionie mogą rozwijać się różne rodzaje zmian – począwszy od procesów łagodnych, takich jak rozrost guzkowy lub hematopoeza pozaszpikowa, do stanów zagrażających życiu, takich jak chłoniakomięsak czy naczyniakomięsak krwionośny. Niestety – nie ma możliwości ustalenia prawidłowego rozpoznania bez wykonania biopsji. Pomimo znaczenia tego narządu, nie ma specyficznych testów, oceniających funkcję śledziony. Zmiany dotyczące śledziony można podzielić na zmiany jej struktury zlokalizowane w śledzionie o prawidłowej wielkości oraz zaburzenia, powodujące powiększenie narządu. Główną nieprawidłowością dotyczącą śledziony jest splenomegalia czyli powiększenie śledziony. Splenomegalia rozlana/jednolita (diffuse, uniform) – czyli równomierne powiększenie całego narządu, z napięciem jego torebki i zaokrągleniem brzegów. Obserwowana jest najczęściej przy: zastoju krwi, ostrym i przewlekłym zapaleniu, rozlanej amyloidozie, rozlanej i nasilonej hematopoezie, przy niektórych nowotworach (najczęściej chłoniak, białaczka i mastocytoma). Ze względu na towarzyszącą obecność przekrwienia można ją podzielić na: zmiany przebiegające z przekrwieniem czynnym lub biernym – tzw. śledziona „krwista” (congested splenomegaly, „bloody” spleen); zmiany, w których przekrwienie nie jest nasilone, tzw. śledziona „mięsista” (non-congested splenomegaly, „meaty” spleen). Splenomegalia guzowata – charakteryzuje się obecnością guzków lub guzów. Biorąc pod uwagę ich wygląd, wyróżnia się: Guzki krwiste (bloody) – ciemnowiśniowe, miękkie, galaretowate, na przekroju „krwawiące”. Formę guzków krwistych przyjmują: krwiaki, naczyniaki i naczyniakomięsaki, niektóre rozrosty guzkowe (np. rozrost miazgi czerwonej śledziony) i ogniska zawału krwotocznego; Guzki twarde (firm) – wiśniowe, szare, brązowe lub słoninowate, bardziej twarde, na przekroju słabo lub w w ogóle nie zalewają się krwią. Formę guzków twardych przyjmują najczęściej: nowotwory niewywodzące się z komórek śródbłonka (np. mięsaki wrzecionowatokomórkowe, mięsaki histiocytarne, przerzuty nowotworowe), rozrosty guzkowe śledziony, ziarniniaki zapalne, ropnie. Choroby nienowotworowe, które mogą przebiegać z obecnością ognisk w śledzionie Stanowią one około połowę przypadków wszystkich zmian obserwowanych w śledzionie. Pomimo niezłośliwego charakteru tych zmian w większości przypadków postępowaniem z wyboru jest splenektomia. Jest to spowodowane faktem, że na etapie przedoperacyjnym rzadko kiedy istnieje możliwość rozróżnienia zmian nowotworowych od nienowotworowych, a nawet zmiany łagodne, jak krwiak czy rozrost guzkowy grożą pęknięciem i zagrażającym życiu krwawieniem do jamy brzusznej. Czasem postępowanie opiera się na monitorowaniu zmian śledzionowych w regularnych odstępach czasu za pomocą ultrasonografii oraz badań laboratoryjnych. W niektórych przypadkach istnieje możliwość wykonania biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej i pobranie materiału do badania cytologicznego, co może być pomocne w ustaleniu, czy zabieg chirurgiczny rzeczywiście jest konieczny. Krwiak śledziony Krwiaki są najczęstszymi nienowotworowymi guzami śledziony u psów. Są to wynaczynienia krwi w obrębie tkanki śledzionowej, podczas których krew z łożyska naczyniowego przemieszcza się do miąższu śledziony lub pomiędzy jej torebkę a miąższ i tam się gromadzi. Krwiak zwykle ma postać guza (lub mnogich guzów), najczęściej kulistego, symetrycznego o gładkiej powierzchni; niekiedy może mieć mniej regularny kształt. Rozmiary krwiaków są rozmaite: od kilkumilimetrowych guzków do olbrzymich guzów, mierzących nawet kilkadziesiąt centymetrów. Makroskopowo krwiak śledziony jest nie do odróżnienia od naczyniakomięsaka krwionośnego (guza złośliwego). Krwiaki występujące w śledzionie mogą być skutkiem urazu lub też mogą towarzyszyć procesom nienowotworowym (zwłaszcza rozrostom guzkowym) lub nowotworowym (zwłaszcza naczyniakomięsakowi) rozrostom śledziony. Czasem przyczyna ich powstania nie jest jasna. Często u psów z krwiakami śledziony nie występują żadne przyczyny leżące u źródła. Problem polega po prostu na tym, że krwiak urósł zbyt duży i utrudnia normalne funkcjonowanie przewodu pokarmowego lub pękł, powodując krwawienie do jamy brzusznej. Owczarki niemieckie i pudle wydają się być predysponowane do występowania krwiaków. Rokowanie u psów z krwiakiem śledziony jest dobre, jeśli został on usunięty chirurgicznie (najczęściej splenektomia). Rozrost guzkowy Rozrost guzkowy to łagodna nadprodukcja elementów limfatycznych śledziony. W rozroście guzkowym dochodzi do silnego (ale nienowotworowego) rozrastania się jednej lub kilku linii komórkowych śledziony – ta proliferacja dotyczy prawidłowych komórek miąższu lub zrębu śledziony. Dzieje się tak zwykle w odpowiedzi na jakiś czynnik pobudzający, który może być nieznany (są to tzw. przypadki idiopatyczne) lub też znany (najczęściej pobudzenie antygenowe, wzmożona fagocytoza, np. przy niedokrwistości autoimmunologicznej czy chorobach pasożytniczych). Guzki są kuliste lub mają nieregularny kształt, pojedyncze lub mnogie, różnej wielkości – od centymetra do kilkudziesięciu centymetrów i różnej barwy: w przypadku przewagi rozrostów komórek linii limfoidalnej – białe, szare lub słoninowate, przy dominacji komórek hematopoezy lub gdy proliferacji ulega miazga czerwona – guzki są czerwone lub wiśniowe. Rozrost guzkowy śledziony z reguły nie daje objawów klinicznych, a guzki są często rozpoznawane przypadkowo w czasie badania ultrasonograficznego jamy brzusznej lub zabiegu laparotomii. Rozrost guzkowy może jednak objawić się klinicznie np. w sytuacji, gdy w obrębie rozrostu wytworzy się krwiak (widoczne mogą być wówczas objawy bolesności jamy brzusznej lub objawy zapaści naczyniowej). Usunięcie guzka rozrostowego lub splenektomia skutkują pełnym wyleczeniem, a rokowanie u psów po zabiegu jest korzystne. Hematopoeza pozaszpikowa Hematopoeza pozaszpikowa to wytwarzanie komórek układu krwiotwórczego. Obserwowana jest zazwyczaj u zwierząt starszych. Zakrzepy lub zawały śledziony Związane są z zaburzeniami krzepnięcia krwi. Mogą więc być spotykane w przebiegu chorób nowotworowych, które powodują koagulopatie. Choroby nowotworowe, które mogą powodować powstawanie ognisk w śledzionie Nowotwory łagodne Nowotwory niezłośliwe śledziony stwierdzane są stosunkowo rzadko. Możliwe są naczyniaki krwionośne (haemangioma), tłuszczaki (lipoma) oraz wyjątkowo guzy zbudowane z tkanki tłuszczowej i ognisk hematopoezy pozaszpikowej (myelolipoma). Zmiany łagodne zwykle nie manifestują się klinicznie, co może być powodem ich niezbyt częstego rozpoznawania (a to z kolei może przekładać się na ich „rzekome” rzadkie występowanie). Jedynie w przypadku naczyniaków może dochodzić do pękania guza z powolnym sączeniem krwi i objawami niedokrwistości lub masywnym krwotokiem z szybko pogarszającym się stanem klinicznym pacjenta. Łagodne guzy podścieliskowe śledziony występują niezmiernie rzadko i są to głównie tłuszczaki i mięśniaki gładkokomórkowe. Naczyniak krwionośny (haemangioma) Są to łagodne zmiany, których nie sposób odróżnić makroskopowo od naczyniaka krwionośnego mięsakowego. Z reguły konieczne jest wykonanie splenektomii oraz badanie histopatologiczne guza. Naczyniaki krwionośne przyjmują postać kulistych bądź owalnych, zwykle pojedynczych guzów o średnicy 0,5-3 cm i zabarwieniu od czerwonego do czarnego. Myelolipoma, inaczej szpiczakotłuszczak To również łagodna zmiana guzowata, składająca się z tkanki krwiotwórczej (elementów hematopoetycznych szpiku kostnego) i prawidłowej dojrzałej tkanki tłuszczowej. Zmiany te mogą być pojedyncze lub mnogie, mogą być otoczone torebką łącznotkankową. Mielolipomy zlokalizowane w śledzionie rzadko są rozpoznawane, najczęściej przy okazji innych badań. Z reguły nie dają objawów klinicznych. W badaniu usg guzy są najczęściej hiperechogeniczne. Duże zmiany mogą pękać. Patogeneza szpiczakotłuszczaka nie jest wyjaśniona, najprawdopodobniej jest to zmiana o charakterze metaplazji. Rozpoznanie mielolipomy opiera się na badaniu histopatologicznym. Mielolipomy są zmianami łagodnymi, usunięcie guza prowadzi do całkowitego wyleczenia. Nowotwory złośliwe Złośliwe procesy nowotworowe, które dotyczą śledziony mogą prowadzić do pojawienia się w narządzie zmian guzowatych (splenomegalia guzowata) lub do równomiernego powiększenia śledziony (splenomegalia rozlana). Wśród zmian guzowatych najczęściej rozpoznawanym nowotworem złośliwym u psów jest naczyniakomięsak krwionośny, rzadziej natomiast mięsaki wywodzące się z komórek tworzących podścielisko śledziony oraz mięsaki histiocytarne. Inne rodzaje nowotworów złośliwych oraz niezłośliwe guzy śledziony występują u zwierząt rzadko. Naczyniakomięsak krwionośny (HSA) Naczyniakomięsaki śledziony i wątroby są wysoce przerzutowymi i złośliwymi nowotworami naczyniowymi (guzami naczyń krwionośnych), które powstają z komórek śródbłonka czyli komórek wyściełających wewnętrzną powierzchnię naczyń krwionośnych. HSA powstaje jako duża masa, która rozwija się w wątrobie lub śledzionie, szybko rozprzestrzeniając się przez krew, najczęściej do wątroby (ze śledziony) lub do płuc (ze śledziony lub wątroby). Może również prowadzić do rozwoju zmian rozrostowych w sieci. W niektórych przypadkach powoduje przerzuty do mózgu lub serca. Naczyniakomięsak krwionośny najczęściej widoczny jest jako lita zmiana jamista w obrębie śledziony. U około 25% psów występują jednocześnie zmiany w prawym przedsionku serca. Niektóre z tych psów trafiają do lekarza weterynarii z objawami zapaści spowodowanej tamponadą serca, wynikającą z krwawienia zmiany znajdującej się w przedsionku. Nowotwory te rosną jako szare lub czerwonoczarne, pojedyncze lub mnogie guzowate struktury różnej wielkości. W prawym przedsionku u psów są najczęściej guzami pojedynczymi, ale notowano także zmiany mnogie. W skórze nowotwór ten przybiera postać okrągłych lub owalnych, twardych guzów wyniesionych ponad powierzchnię, zazwyczaj bez owrzodzeń. Okoliczna skóra może wykazywać owrzodzenia i obecność wylewów krwawych, a naskórek cechy hiperkeratozy. Jeśli naciekają one głęboko w tkankę podskórną i mięśnie, mogą doprowadzić do bolesnych obrzęków lub być przyczyną kulawizn. U psów z HSA często występują zaburzenia krzepliwości krwi, takie jak zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego lub trombocytopenia oraz niedokrwistość. Naczyniakomięsak krwionośny jest częsty u starszych psów ras dużych, zwłaszcza owczarków niemieckich. Rokowanie jest niepomyślne. Mięsaki (sarcoma) Nie wywodzą się one ani z tkanki limfatycznej, ani z naczyń krwionośnych, tylko z różnych elementów tkanki łącznej. Do tej grupy należą: mięsaki wrzecionowatokomórkowe, takie jak włókniakomięsaki (fibrosarcoma), mięśniaki gładkokomórkowe mięsakowe (leiomyosarcoma), mięsaki histiocytarne (sarcoma histiocyticum), mięsaki niezróżnicowane (sarcoma indifferentiatum). Występują one najczęściej w postaci pojedynczych guzków uwypuklających się nad powierzchnię narządu. Guzy podścieliskowe śledziony (wywodzące się z komórek tworzących zrąb śledziony). Ze względu na wrzecionowaty, wydłużony kształt komórek nowotworowych, zaliczane są do tzw. guzów wrzecionowatokomórkowych. Mięsaki wrzecionowatokomórkowe stanowią od 13 do 34% nowotworów śledziony. Ponieważ cechują się one różnorodnym obrazem mikroskopowym, do ich zróżnicowania często konieczne jest badanie immunohistochemiczne. W przeważającej większości mają one charakter złośliwy. Guzy podścieliskowe występują u psów w różnym wieku (średnia 10-11 lat), jednak spotykane są nawet u psów 3-letnich. Psy rasy golden retriever, labrador i owczarek niemiecki wydają się częściej zapadać na te nowotwory, jednak uznaje się, że brak jest predylekcji rasowej. Objawy kliniczne mogą obejmować: powiększenie powłok brzusznych, które może wynikać z obecności guza i/lub z wodobrzusza), brak apetytu, utrata wagi, zwiększone pragnienie, wymioty osłabienie. Objawy są mało specyficzne, a choroba rozwija się szybko, tak więc większość psów w momencie rozpoznania znajduje się w zaawansowanym stadium choroby, a około 70% z nich ma już przerzuty do innych narządów wewnętrznych. Obecność guza można stwierdzić często podczas badania palpacyjnego oraz ultrasonograficznego jamy brzusznej, a także przy użyciu badania rentgenowskiego oraz tomografii komputerowej. Rozpoznanie stawiane jest na podstawie badania histopatologicznego guza. Najczęstszą formą tych nowotworów jest włókniakomięsak (fibrosarcoma), który w jednym z badań stanowił 23% złośliwych guzów podścieliskowych. Mięsak gładkokomórkowy (leiomyosarcoma) stanowił 17% złośliwych guzów podścieliska. Rzadko występujące formy mięsaków wrzecionowatokomórkowych w śledzionie psów to: tłuszczakomięsak, śluzakomięsak, mięsak prążkowanokomórkowy, kostniakomięsak, chrzęstniakomięsak, mezenchymoma, mięsaki niezróżnicowane, które stanowią nawet 1/4 guzów wrzecionowatokomórkowych śledziony. Mięsak histiocytarny Jest trzecim – pod względem częstości występowania – złośliwym nowotworem śledziony, który przybiera formę guzowatą. Wywodzi się on ze śródmiąższowych komórek dendrytycznych. Guzy najczęściej są mnogie i rozproszone w całej śledzionie. Najczęściej mięsak histiocytarny śledziony jest wynikiem uogólnienia się procesu nowotworowego z innej lokalizacji – guzy obecne są wówczas w innych narządach jamy brzusznej i/lub w narządach klatki piersiowej. Specyficznym (i rzadkim) rodzajem mięsaka histiocytarnego, jest jego forma hemofagocytarna, w której komórki nowotworowe powodują fagocytozę krwinek czerwonych. Guz ten wywodzi się z makrofagów śledziony i z reguły powoduje splenomegalię rozlaną (nie tworzy guzów). Do ras predysponowanych należą: berneńskie psy pasterskie, golden retrievery, flat coated retrievery. Przerzuty Wiele guzów może dawać przerzuty do śledziony. Choroby nienowotworowe, które najczęściej powodują jednolite powiększenie śledziony Splenomegalia rozlana tła nienowotworowego najczęściej związana jest z chorobami systemowymi i stanowi jeden z elementów procesu ogólnego. Zapalenie Najczęściej do jednolitego powiększenia śledziony dochodzi na skutek nagromadzenia się krwi w tym narządzie w przebiegu zapalenia śledziony (splenitis). Towarzyszy temu przekrwienie czynne oraz napływ komórek zapalnych do śledziony. Najczęstsze przyczyny zapalenia śledziony: choroby wirusowe: nosówka, parwowiroza, choroby bakteryjne: wąglik, tularemia, zakażenie Pseudomonas, mykoplazmy, choroby pasożytnicze: babeszjoza, leiszmanioza, zakażenia grzybicze: histoplazmoza. Zastój krwi Drugą częstą przyczyną powiększenia śledziony – wynikającą z przekrwienia biernego – jest zastój krwi w tym narządzie. Niewydolność prawostronna serca lub niewydolność wątroby mogą prowadzić do nadciśnienia w układzie wrotnym i zastoju krwi w śledzionie. Najczęstsze przyczyny zastoju krwi w śledzionie: stosowanie barbituranów, skręt śledziony – rzadki, chyba, że jest związany z rozszerzeniem i skrętem żołądka niedokrwistość hemolityczna, niewydolność krążenia ogólnego i miejscowego. Rzadziej splenomegalia rozlana jest wynikiem nienowotworowego procesu rozrostowego w śledzionie (np. rozrost grudek chłonnych) lub hematopoezy pozaszpikowej; sporadycznie może być też konsekwencją nagromadzenia w niej substancji patologicznych, np. złogów amyloidu w amyloidozie. Hematopoeza pozaszpikowa Hematopoeza pozaszpikowa w śledzionie może być idiopatyczna (o nieznanej przyczynie) lub może być efektem zwiększonego zapotrzebowania organizmu na krwinki (w sytuacji przekroczenia możliwości krwinkotwórczych szpiku kostnego). Hematopoeza w śledzionie z dominacją tworzenia krwinek czerwonych towarzyszy najczęściej: niedokrwistości (często autoimmunohemolitycznej), przewlekłej niewydolności krążenia, chorobom płuc. Hemopoeza z dominacją wytwarzania granulocytów (mielopoezy) obserwowana jest w chorobach o charakterze zapalnym (np. ropomacicze u suk). Metaplazja szpikowa w śledzionie Może towarzyszyć różnym procesom rozrostowym komórek szpikowych (np. włóknieniu szpiku, zespołom mielodysplastycznym czy nowotworom szpiku kostnego). Cechy typowe dla rasy Niektóre rasy psów, np. owczarki niemieckie mogą mieć większą śledzionę, niż można byłoby się spodziewać, biorąc pod uwagę ich wielkość. Choroby nowotworowe, które mogą powodować uogólnione powiększenie śledziony Uogólnione powiększenie śledziony o podłożu nowotworowym obserwowane jest najczęściej w przypadkach wtórnego zajęcia tego narządu przez proces nowotworowy. Ma to miejsce na przykład w przebiegu: chłoniaków w postaci wieloogniskowej, białaczek, rozsianej mastocytomy, mięsaka histiocytarnego. Choroby te z reguły nie ograniczają się wyłącznie do śledziony. Najczęstszym nowotworem pierwotnym, dotyczącym śledziony, przebiegającym w formie splenomegalii rozlanej jest chłoniak ze strefy brzeżnej. Chłoniakomięsak Chłoniaki złośliwe (lymphoma malignum) wywodzą się z limfocytów. Powiększenie śledziony i rozrost nowotworowy pojawiają się zwykle w wieloogniskowej postaci chłoniaka (występowanie chłoniaka w różnych narządach jednocześnie określa się jako postać wieloogniskową) i wówczas zmiany chorobowe dotyczą również węzłów chłonnych, wątroby oraz szpiku kostnego. Zajęcie wątroby lub śledziony jest równoznaczne z rozpoznaniem IV stopnia klinicznego choroby. Do zajęcia śledziony dochodzi najczęściej wtórnie w przebiegu chłoniaków o agresywnym charakterze, np. chłoniaków limfoblastycznych czy rozlanych chłoniaków z dużych limfocytów B. Chłoniaki śledziony występują głównie w formie rozlanego powiększenia śledziony, jednak proces ograniczony wyłącznie do tego narządu jest rzadko obserwowany – znacznie częściej rozprzestrzenia się na śledzionę z innych miejsc. W przypadku zaawansowanej postaci chłoniaka obraz kliniczny jest zróżnicowany, mogą występować nieswoiste objawy żołądkowo-jelitowe oraz zaburzenia układu krwiotwórczego. W przypadku chłoniaków śledziony stosunkowo skuteczna jest chemioterapia, natomiast splenektomia nie jest wykonywana często. Nowotwory te występują przede wszystkim u psów starszych (8-13 lat), w większości u samców. Śledziona zajęta przez chłoniaka najczęściej jest równomiernie powiększona (w znacznym stopniu), ciężka, a jej brzegi są zaokrąglone. Konsystencja narządu może być tęga lub przeciwnie – krucha i miękka, a w skrajnych przypadkach może pękać. Rzadziej spotykane są zmiany w postaci dużych, pojedynczych lub mnogich guzów. W badaniu usg śledziona jest zwykle powiększona, echogeniczność miąższu może być obniżona lub podwyższona, a echostruktura jest niejednorodna. W miąższu najczęściej stwierdza się obecność mnogich, rozsianych hipoechogenicznych guzków dających obraz „plastra miodu” lub „sera szwajcarskiego”. Powiększenie śledziony obserwuje się u około 70% psów z chłoniakiem centroblastycznym (najczęstszym u psów). Znacznie rzadziej opisywane są u psów agresywne formy chłoniaka z limfocytów T, atakujące tylko wątrobę, śledzionę i szpik kostny. Powodują one niepomyślne rokowanie. Pierwotne chłoniaki śledziony występują u zwierząt rzadko. Są to przede wszystkim chłoniaki ze strefy brzeżnej grudek chłonnych (ok 10% wszystkich chłoniaków u psów) oraz (wyjątkowo rzadko) chłoniaki z komórek płaszcza. Chłoniaki ze strefy brzeżnej klasyfikowane są jako „nowotwory z obwodowych komórek B, ze strefy brzeżnej”. Ten rodzaj chłoniaka może dotyczyć węzłów chłonnych, śledziony oraz tkanki limfatycznej związanej z błonami śluzowymi (głównie jelit, migdałków, dróg oddechowych). Najczęściej stwierdzany jest u psów 8-9 letnich, bez predylekcji rasowej czy płciowej. Z reguły wykrywany jest on przypadkowo podczas omacywania jamy brzusznej lub badania usg. Chłoniak najczęściej przybiera postać hipoechogenicznych zmian ogniskowych, rzadko splenomegalii rozlanej. W skrajnych przypadkach może dochodzić do pęknięcia śledziony, a w efekcie do wystąpienia krwawienia do jamy brzusznej i związanej z tym niedokrwistości. Rozpoznanie stawiane jest na podstawie badania histopatologiczne guza usuniętego chirurgicznie. Rokowanie w przypadku chłoniaków strefy brzeżnej wywodzących się ze śledziony jest pomyślne – zwykle tylko śledziona jest zajęta i splenektomia jest wystarczającym sposobem postępowania. Białaczka Białaczka – obwodowe węzły chłonne nie muszą być powiększone Szpiczak mnogi Oprócz splenomegalii stwierdzana jest także hiperkalcemia, gammaglobulinemia oraz zmiany w kościach. Przerzuty guza z komórek tucznych Śledziona jest powszechnym miejscem przerzutów guza z komórek tucznych u psów. Jest on jednym z najczęstszych form nowotworów skórnych, występujących u tego gatunku. Większość słabo zróżnicowanych guzów to silnie naciekające zmiany o wysokim prawdopodobieństwie przerzutów do okolicznych węzłów chłonnych, wątroby, śledziony szpiku kostnego i innych narządów, w tym także skóry. Bardziej nasilone guzy pierwotne to owrzodziałe, krwawiące zmiany z guzkami satelitarnymi dookoła ogniska pierwotnego, które mogą powodować paranowotworowe wymioty, smolisty kał lub wstrząs. W takich przypadkach mogą być stwierdzane objawy powiększenia okolicznych węzłów chłonnych lub wątroby i śledziony. Wówczas leczenie oparte jest na chemioterapii w postaci winblastyny z prednizolonem lub lomustyny. Rozsiana (złośliwa) histiocytoza Choroby histiocytów stanowią złożoną grupę chorób makrofagów znajdujących się w różnych miejscach w organizmie. Niektóre z nich mogą atakować także śledzionę. W śledzionie może występować pierwotny lub rozsiany mięsak histiocytarny, określany mianem złośliwej histiocytozy. Złośliwa histiocytoza jest rzadką chorobą. Może dotyczyć większości ras psów, ale jest wyraźnie reprezentowana wśród berneńskich psów pasterskich, u których ryzyko jej wystąpienia jest 600-krotnie wyższe niż u innych ras. Zwiększone ryzyko zachorowania na tę chorobę opisano także u flat coated retrieverów, rottweilerów i – w mniejszym stopniu – u golden retrieverów. Czerwienica prawdziwa – nadprodukcja krwinek czerwonych prowadzi do powiększenia śledziony. Guzy śledziony występują najczęściej u psów w wieku średnim i starszych. Szczególnie istotne jest odróżnienie krwiaka śledziony od naczyniaka krwionośnego i naczyniakomięsaka krwionośnego. Wszystkie one mogą powodować krwawienie i obecność krwi w jamie brzusznej prowadzące do wstrząsu, ale mają zupełnie inne rokowanie i może je od siebie odróżnić tylko patolog. Krwiak śledziony i przerost guzkowy są najczęstszymi zmianami nienowotworowymi znajdowanymi w śledzionie – stanowią one 20-41% wszystkich zmian śledzionowych. Są to łagodne guzki/masy zakrzepłej krwi. Ich chirurgiczne usunięcie powoduje wyleczenie. Naczyniak i naczyniakomięsak Oba guzy powstają z naczyń krwionośnych miazgi czerwonej i stanowią grupę dziko proliferacyjnych nieprawidłowych naczyń krwionośnych. W końcu rozrost pęka i śledziona krwawi. Gdy narząd krwionośny, taki jak śledziona krwawi, może dojść do zagrażającej życiu utraty krwi. W przypadku rozpoznania naczyniakomięsaka rokowanie jest złe, ale o tym dowiesz się Czytelniku z dalszej części artykułu. Na razie zapoznajmy się z najczęstszymi objawami klinicznymi, które obserwowane są u psów z guzami śledziony (w tym także z naczyniakomięsakiem). Objawy guzów na śledzionie psa Choroby atakujące śledzionę mogą być trudne do rozpoznania i mają różną postać – od ciężkiego wstrząsu spowodowanego hipowolemią do przypadkowego wykrycia zmian u psa wyglądającego na całkowicie zdrowego. Objawy związane z guzami śledziony mogą być subtelne i obejmować wyłącznie lekkie osłabienie. Psy mogą mieć guza śledziony przez miesiące i nigdy nie wykazywać żadnych oznak, do momentu gdy guz nie pęknie. W ciągu kilku godzin zachowanie zwierzęcia może drastycznie się zmienić z aktywnego w kompletna apatię. U wielu pacjentów guz może pęknąć po prostu dlatego, że stał się zbyt duży. Większość mas śledzionowych jest bardzo unaczyniona, a kiedy pękają, zaczynają krwawić. Jeśli taki guz pęknie i dojdzie do obfitego krwawienia wewnętrznego, objawy są gwałtowne i oczywiste – np. zapaść i nagła śmierć. Wcześniejsze oznaki mogą wskazywać na rozwój wstrząsu i obejmują: tachykardię, bladość błon śluzowych, ataksję, przyspieszenie oddechów, słabą jakość tętna. Pacjent może być hiper – lub hipotermiczny. Jeśli zwierzę jest w szoku, niezmiernie istotne jest, by natychmiast powiadomić lekarza weterynarii, aby można było rozpocząć leczenie doraźne. Jeśli krwawienie ustanie samoistnie, u pacjenta może być zauważalna poprawa samopoczucia następnego dnia lub nawet kilka godzin później. Jeśli guz nie pękł, oznaki mogą być nieliczne i słabo wyrażone. Jedynym objawem może być niewielki ból brzucha oraz zwiększenie jego zarysu. Dokładne objawy będą zależeć od miejsca pierwotnego guza (wątroba, śledziona, serce, skóra, kości, inne), a także miejsc, w których pojawiły się ewentualne przerzuty ( w przypadku procesów złośliwych). Wczesne stadia choroby: dyskomfort w jamie brzusznej lub ból brzucha, możliwy rozdęty brzuch; utrata apetytu – anoreksja zwykle rozpoczyna się łagodnie i postępuje wraz z rozwojem guza; utrata masy ciała; postępujący letarg; nietolerancja wysiłku (zwykle łagodna); postępujące lub przerywane osłabienie, często z pozornie spontanicznym powrotem do zdrowia; wymioty; biegunka; jasne dziąsła; możliwe zwiększenie częstotliwości oddechów i wysiłku oddechowego. Późne objawy, pojawiające się w miarę rozwoju choroby: uporczywe wczesne objawy; widoczne guzki na głowie, nogach, twarzy, uszach, kufie, grzbiecie, żebrach, brzuchu, po bokach ciała lub w innych miejscach; izolowanie się; rozdęty i bolesny brzuch; otępienie; trudności w oddychaniu (dyszenie, przyspieszony oddech, „łapanie” oddechu z trudnością); możliwy czarny, smolisty stolec; niezdolność do wstania; omdlenie lub słabość; obecność płynu w jamie brzusznej; wyczuwalna masa w obrębie jamy brzusznej; nagła zapaść (zwykle bez żadnych objawów zwiastunowych). Kryzys – potrzebna natychmiastowa pomoc weterynaryjna niezależnie od choroby śledziony: wokalizowanie (skomlenie, płakanie) z bólu; wokalizacja, która jest nietypowa dla Twojego zwierzaka może wskazywać, że ból stał się zbyt duży; jeżeli Twój zwierzak wokalizuje z powodu niepokoju lub bólu, natychmiast skonsultuj się lekarzem weterynarii. trudności w oddychaniu (duszność, niewydolność oddechowa) spowodowane wewnętrznym krwawieniem z pękniętych guzów, które rozprzestrzeniły się do klatki piersiowej; nieprawidłowy rytm serca i/lub podwyższone tętno, słaby puls; stłumione odgłosy nad sercem; poszerzenie żyły jarzmowej; powiększenie wątroby (hepatomegalia) i/lub powiększenie śledziony (splenomegalia); blade błony śluzowe (widoczne zwłaszcza na dziąsłach); wielomocz (wydalanie nadmiernej ilości moczu); nadmierne pragnienie i spożycie wody (polidypsja); zaburzenia krzepnięcia krwi; wstrząs; przedłużone drgawki; niekontrolowane wymioty, biegunka; nagła zapaść; obfite krwawienie – wewnętrzne lub zewnętrzne; kulawizna, kuśtykanie; obrzęk stawów; nagła śmierć; zwykle wynika z niekontrolowanego krwawienia spowodowanego pęknięciem guza. Niezwiązany z urazem krwotok do jamy brzusznej nie zawsze musi być konsekwencją krwawienia z guza śledziony, zwłaszcza, jeśli występuje on u psa małej lub średniej rasy. Krwawienie ze śledziony jest przyczyną nieco ponad połowy (58%) wszystkich przypadków spontanicznego krwiobrzusza, a zdarza się ono częściej u psów ras dużych niż małych. U tych ostatnich obecność krwi w jamie brzusznej nie jest równoznaczna z obecnością złośliwego guza śledziony. Inaczej sprawa wygląda u psów dużych; jeśli spontaniczne krwawienie do jamy brzusznej zostanie rozpoznane u psa rasy dużej, to zazwyczaj jest ono wynikiem patologii śledziony, z reguły obecności HSA (w 67% przypadków). Guzy na śledzionie psa rozpoznanie Diagnostyka nowotworów u psów Guzy śledziony, zwykle występujące u starszych psów mogą zagrażać życiu. Stwarzają one ryzyko spontanicznego pęknięcia, dlatego ważne jest, by uzyskać szybką i dokładną ocenę przed rozpoczęciem leczenia. Guzy śledziony są zwykle diagnozowane przez połączenie badań hematologicznych i obrazowych. Oceny klinicznej dokonuje się za pomocą różnych testów diagnostycznych, takich jak: badanie krwi, prześwietlenie klatki piersiowej, ultrasonografia jamy brzusznej, analiza moczu, profil krzepnięcia, analiza płynu uzyskanego z brzucha itd. Dzięki tym metodom możliwe jest zidentyfikowanie i scharakteryzowanie guzów w jamie brzusznej, wykazanie obecności wolnego płynu lub krwi oraz ewentualnych dowodów na rozprzestrzenienie się nowotworu, a także ocena stanu klinicznego pacjenta i wykrycie ewentualnych chorób towarzyszących. Ponieważ u niektórych psów naczyniakomięsak krwionośny może pojawić się także w sercu, zalecane może być także przeprowadzenie echokardiografii. Badania stosowane do oceny śledziony psa Wywiad lekarski W wywiadzie zwraca się szczególną uwagę na możliwość zarażenia się chorobą przenoszoną przez kleszcze, epizody zapaści w przeszłości oraz inne objawy kliniczne, które mogą towarzyszyć chorobom ogólnym. Lekarz weterynarii zada wiele pytań, dotyczących rozwoju i postępu choroby. Wszystkie informacje, dotyczące pojawienia się objawów, czasu ich trwania oraz okoliczności są bardzo ważne. Powinieneś poinformować lekarza o apetycie i zachowaniu twojego psa, szczególnie jeśli nastąpiły w nim jakieś zmiany. Istotne jest także, czy niedawno nie usuwano zwierzęciu zmian skórnych, które mogły dać przerzuty do śledziony. Jeśli Twój pies brał udział w jakimś traumatycznym zdarzeniu lub też doszło u niego do nagłego pojawienia się objawów klinicznych, sugerujących krwotok wewnętrzny, może on wymagać natychmiastowej stabilizacji stanu (podawanie płynów dożylnie, transfuzja krwi, tlenoterapia). Badania kliniczne Obejmuje ono między innymi: Ocenę układu sercowo-naczyniowego oraz oddechowego. Naczyniakomięsaki krwionośne zlokalizowane w sercu mogą dawać objawy związane z tamponadą serca lub obecnością płynu w worku osierdziowym, takie jak: stłumienie tonów serca, arytmia albo objawy niewydolności prawokomorowej. Badanie obwodowych węzłów chłonnych. W przebiegu niektórych nowotworów stwierdza się powiększenie węzłów chłonnych. Badanie błon śluzowych na obecność wybroczyn (spowodowanych ewentualną niedokrwistością lub trombocytopenią). Bladość błon śluzowych może wskazywać na niedokrwistość. Omacywanie jamy brzusznej pod kątem bólu, mas i płynu. Może być wyczuwalny guz w okolicy śledziony podczas rutynowego badania fizykalnego. Pomiar temperatury. Badanie skóry na obecność pierwotnych guzów, które mogą dawać przerzuty do śledziony. Badanie okulistyczne na obecność złogów limfoidalnych, krwotoku lub wszelkich innych zmian w siatkówce, które mogą być związane z zespołem nadmiernej lepkości krwi (stwierdzanym przy szpiczaku mnogim, białaczce i czerwienicy). Badanie krwi Testy te przeprowadzane są w celu wykrycia niedokrwistości, oceny czynności nerek i wątroby przed znieczuleniem oraz oceny poziomu tlenu i elektrolitów we krwi. Wszystkie te badania są ważne przy ustalaniu, czy zwierzę jest stabilne przez znieczuleniem i operacją, czy też konieczne jest wdrożenie działań, zmierzających do ustabilizowania stanu pacjenta (np. transfuzja krwi). Badanie morfologiczne krwi z oceną rozmazu. Badanie morfologiczne krwi nie wykazuje swoistych nieprawidłowości, które by jednoznacznie wskazywały na guza śledziony, ale może dać wskazówki takie, jak np. niewyjaśniona niedokrwistość. Ustalenia mogą obejmować niedokrwistość lub niską liczbę płytek krwi. W pewnym badaniu, dotyczącym naczyniakomięsaka krwionośnego śledziony większość psów wykazywała niedokrwistość, małopłytkowość i nieprawidłową morfologię czerwonych krwinek. Pełna morfologia krwi może wykazywać niedokrwistość regeneratywną, z obecnością erytroblastów i retikulocytów we krwi obwodowej, małopłytkowość i leukocytozę (nasilenie hematopoezy pozaszpikowej). W rozmazie krwi mogą występować sferocyty, schistocyty i akantocyty. Jest to skutek mikroangiopatii, towarzyszącej HSA. Taki obraz mikroskopowy może nasunąć podejrzenie guza śledziony. Trombocytopenia może wystąpić wtórnie do guza lub z powodu wykrzepiania wewnątrznaczyniowego. Należy także ocenić hematokryt i białko całkowite. Jeśli pękł guz śledziony, pacjent zwykle ma niski hematokryt, a czasem także niskie białko. Wtórne choroby śledziony, takiej jak białaczka, chłoniak, niedokrwistość autoimmunologiczna i niektóre choroby pasożytnicze (np. babeszjozę) można rozpoznać na podstawie badania hematologicznego. Badanie biochemiczne krwi w celu oceny czynności nerek, wątroby i trzustki. Profil biochemiczny może wykazywać hiperkalcemię, hiperglobulinemię i/lub hiperbilirubinemię. Profil elektrolitowy w celu wykluczenia odwodnienia lub zaburzeń wodno-elektrolitowych. Ważna jest także ocena krzepnięcia krwi. Inne badania laboratoryjne Badanie krwi w kierunku chorób odkleszczowych. Oznaczenie poziomów hormonów tarczycy. Badanie moczu w celu wykrycia infekcji dróg moczowych lub innych chorób, a także w celu oceny zdolności nerek do zagęszczania moczu. Badanie kału w celu wykluczenia pasożytów jelitowych. Ekg w celu wykrycia nieprawidłowego rytmu serca, co może wskazywać na chorobę serca. Aspiracja szpiku kostnego. Badania obrazowe Rentgenografia i ultrasonografia pozwalają wykryć obecność zmian guzowatych w śledzionie oraz płynu lub krwi w jamie brzusznej lub worku osierdziowym, jednak nie dają one możliwości jednoznacznego rozpoznania, z jakim rodzajem guza mamy do czynienia. Badania usg jamy brzusznej oraz rtg klatki piersiowej pozwalają na ewentualne wykrycie przerzutów z guza śledziony (zwłaszcza naczyniakomięsaki cechują się wysoką skłonnością do rozsiewu). Jednak nawet stwierdzenie innych zmian guzowatych poza śledzioną, np. w wątrobie – pomimo iż mocno sugeruje to rozsiew procesu złośliwego – nie przesądza jeszcze o złośliwości guza śledziony. Istotnie – współwystępowanie zmian ogniskowych w dwóch narządach jednocześnie jest często związane z rozsiewem nowotworu (w 48% przypadków tak jest). Jednak u 27% psów ze współistniejącymi guzami w śledzionie i wątrobie rozpoznano proces łagodny w obu lokalizacjach. Dlatego też badania obrazowe, takie jak rentgenografia, czy ultrasonografia nigdy nie powinny być podstawą do rozpoznania guza złośliwego. Obrazowanie diagnostyczne jest jedną z metod określenia wstępnej diagnozy, która powinna zostać potwierdzona (lub wykluczona) na podstawie badania histopatologicznego guza. Badanie radiologiczne Na zdjęciach rentgenowskich jamy brzusznej widoczne mogą być masy śledziony lub powiększenie cienia tego narządu. Widoczna może być także obecność płynu lub krwi w jamie brzusznej. Często wykonuje się prześwietlenie klatki piersiowej w celu wykrycia rozprzestrzenia się guza do płuc (przerzutów). Na zdjęciach rtg klatki piersiowej można również stwierdzić obecność zaburzeń, takich jak cechy prawostronnej niewydolności serca. Przeglądowe zdjęcia klatki jamy brzusznej i/lub klatki piersiowej mogą być również konieczne, jeśli zwierzę uczestniczyło w traumatycznym zdarzeniu, np. wypadku komunikacyjnym. Celem badania jest wówczas wykrycie obrażeń żeber, przepony, płuc lub innych narządów. Badanie ultrasonograficzne Badanie ultrasonograficzne Jeśli w jamie brzusznej jest dużo płynu lub krwi, promieniowanie rentgenowskie będzie trudne do interpretacji, ponieważ płyn zasłania widok innych struktur w jamie brzusznej. W takim przypadku do identyfikacji mas lub innych nieprawidłowości śledziony i innych narządów, bardzo przydatne jest badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej. Badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej może zidentyfikować nieprawidłową tkankę śledziony, wykryć powiększenie tego narządu, obecność zmian guzowatych oraz płynu/krwi w jamie brzusznej. Dodatkowo pod kontrolą ultradźwięków przeprowadzana jest biopsja śledziony w celu uzyskania materiału do badania. USG służy także do przedoperacyjnej oceny guzów śledziony i krwiaków związanych z chorobami nowotworowymi lub nienowotworowymi (np. skręcenie śledziony lub płata wątroby, uraz, rozszerzenie i skręt żołądka lub chorobę wątroby i dróg żółciowych). Ropień przybiera zwykle postać rzadko występujących zmian litych lub torbielowatych, pojedynczych lub mnogich, hiperechogenicznych do heteroechogenicznych. Krwiak może być pourazowy lub towarzyszyć zmianom nowotworowym (zwykle naczyniakomięsakowi, mięsakowi limfatycznemu). Może być wewnętrzny, podtorebkowy albo zewnętrzny, po perforacji torebki śledziony z wolnym płynem wokół, początkowo hiperechogenicznym. W czasie wynaczynienia krwiak jest aechogeniczny lub hipoechogeniczny, z czasem formuje się skrzep i staje się bardziej hiperechogeniczny. Liza skrzepu powoduje ponowne obniżenie echogeniczności. Dalsza organizacja krwiaka zwiększa echogeniczność ogniska. Możliwa jest także obecność aechogenicznego płynu. Odróżnienie krwiaka od nowotworu zwykle nie jest możliwe, zwłaszcza, że obie zmiany mogą występować jednocześnie. Przy łagodnym rozroście guzkowym widoczne mogą być pojedyncze lub mnogie, różnych rozmiarów guzy o różnej echogeniczności. Rozpoznanie możliwe jest na podstawie wykluczenia innych zmian. Najczęstszym obserwowanym obrazem naczyniakomięsaka śledziony jest splenomegalia guzowata z obecnością pojedynczych lub mnogich zmian, jednak budowa HSA w obrazie usg może być bardzo zmienna. Może on przybierać formę pojedynczych lub mnogich, ogniskowych, litych, litych z kawernami, krwiakami, zwykle hipoechogenicznych lub heteroechogenicznych (rzadziej hiperechogenicznych) guzów. Zmiany te mają szarą lub czerwonawą barwę, wykazują powolny wzrost i w momencie rozpoznania osiągają rozmiary od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów. Często w masie nowotworowej stwierdza się ogniska martwicy i wylewy krwawe. Wokół guza możliwe są cechy zapalenia, perforacji lub obecność wolnego płynu. W pewnym badaniu maksymalny rozmiar zmiany istotnie różnił się między guzami złośliwymi i łagodnymi. Wystąpiła także korelacja pomiędzy marginesem guza a rodzajem guzów śledziony. W tym badaniu zaobserwowano, że duży rozmiar guza śledziony prawdopodobnie wskazuje na nowotwór złośliwy, a duży rozmiar guza stwarza ryzyko krwotoku z powodu spontanicznego pęknięcia i możliwości przerzutów. Wykazano także, że psy z łagodnymi masami śledziony miały wyższy stosunek objętości masy do śledziony i wyższą masę śledziony jako procent masy ciała, niż psy z naczyniakiem krwionośnym. Jednak pomiary masy ciała nie pomogą w rozróżnieniu łagodnych procesów od innych (niż HSA) nowotworów złośliwych śledziony. Lekarze bardziej martwią się możliwością naczyniakomięsaka, gdy masa śledziony wydaje się kawitowana (czyli zawierająca jamy). Ropnie, naczyniakomięsaki krwionośne, krwiaki i naczyniaki krwionośne mogą powodować widoczne w usg zmiany jamiste i nie należy wykonywać z nich biopsji cienkoigłowej. Rozróżnienie rodzaju guza śledziony na podstawie badania usg bywa trudne, ponieważ obrazy usg są czasem niejednoznaczne. Złośliwe i łagodne guzy mogą wyglądać podobnie, a z kolei guzy tego samego typu histologicznego mogą się znacznie różnić od siebie echogenicznością. Ponieważ ultrasonografia nie odróżnia guzów łagodnych od złośliwych, należy wykonać biopsję pod kontrolą ultradźwięków, by określić charakter masy. Niestety, nie zawsze jest to wskazane (nakłuwanie zmian jamistych powinno być przeprowadzane z wielką ostrożnością, a wielu lekarzy nie podejmuje ryzyka biopsji w takich sytuacjach). Ponadto próbka zwykle musi zostać wysłana do patologa i uzyskanie wyników trwa od 3 dni do nawet 2 tygodni. Do powikłań, które mogą wystąpić po przeprowadzeniu biopsji należą krwotok oraz „rozsiew” komórek nowotworowych. Ultrasonografia jest wrażliwa na subtelne zmiany lub nieprawidłowości w strukturze śledziony, ale jej zdolność do oceny poszczególnych chorób jest ograniczona. Dokładność diagnozy obrazowej została znacznie poprawiona wraz z rozwojem tomografii komputerowej, która jest obecnie coraz szerzej stosowana w weterynarii. Tomografia komputerowa W badaniach śledziony psów za pomocą tomografu komputerowego wykazano, że w przypadku naczyniakomięsaka krwionośnego guzy są zazwyczaj większe od krwiaków i mięsaków niezróżnicowanych śledziony, jednak wielkość guza, jak i jego echostrukutra nie mogą być czynnikiem różnicującym. W jednym badaniu wykazano, że tłumienie zmian przedkontrastowych większości złośliwych guzów śledziony było niższe niż 50HU w badaniach CT. Badanie za pomocą tomografii spiralnej oraz rezonansu magnetycznego może być wartościowe diagnostycznie, szczególnie w ocenie struktury guza oraz w różnicowaniu pomiędzy różnymi typami zmian łagodnych i złośliwych. Jednakże metody te nie są jeszcze wystarczająco powszechne w medycynie weterynaryjnej. Badanie rezonansem magnetycznym Wykorzystanie rezonansu magnetycznego może zwiększyć dokładność diagnozy guza śledziony u psów. Wcześniejsze badanie na ludziach wykazało, że zastosowanie MRI jest lepsze niż tomografia komputerowa ze wzmocnionym kontrastem do wykrywania i charakteryzowania zmian śledziony. W badaniu wyników MRI ogniskowych zmian śledziony i wątroby psów ogólna dokładność w różnicowaniu nowotworów złośliwych od łagodnych wyniosła 94,3%. Echokardiografia W przypadku stwierdzenia zmian w obrębie śledziony zalecane jest także przeprowadzenie badania ultrasonograficznego serca. Echokardiografia wskazana jest w następujących sytuacjach: stwierdzenie w badaniu usg powiększenia śledziony, które może wynikać z prawokomorowej niewydolności serca, u pacjentów z objawami płynu w worku osierdziowym, przy podejrzeniu obecności rozrostów tkankowych w prawym przedsionku (w 25% przypadków HSA), USG serca może służyć również do przeprowadzenia biopsji cienkoigłowej pod kontrolą ultradźwięków, w trakcie chemioterapii doksorubicyną. Najczęstszym objawem towarzyszącym naczyniakomięsakowi serca jest wodoosierdzie. W badaniu echokardiograficznym można uwidocznić guz, najczęściej wywodzący się z prawego przedsionka. Pozostaje on zawsze w ścisłej łączności z mięśniem sercowym. Zdarza się, że podczas echokardiografii przezklatkowej nie udaje się uwidocznić małych guzów, a jedynym objawem ich obecności jest płyn w worku osierdziowym. Nakłucie worka osierdziowego w celu upuszczenia płynu zazwyczaj poprawia stan kliniczny pacjenta, jednak wodoosierdzie nawraca. Przyczyną śmierci psów z HSA serca jest często tamponada serca lub pęknięcie przedsionka. W leczeniu tego stanu stosuje się chirurgiczne usunięcie guza wraz z częścią przedsionka i osierdzia oraz chemioterapię. Zabieg chirurgiczny jest trudny i może być skuteczny u psów, u których nie doszło do przerzutów. Nakłucie jamy brzusznej Abdominocenteza jest często wykonywana aby sprawdzić, czy w jamie brzusznej jest krew, co może wskazywać na pęknięcie śledziony. Zabieg ten polega na wprowadzeniu igły przez ścianę brzucha i pobraniu do strzykawki próbki płynu do badana laboratoryjnego. Często także upuszczana jest pewna ilość płynu z jamy brzusznej, zwłaszcza u pacjentów, u których występują zaburzenia oddychania, będące następstwem wodobrzusza lub krwiobrzusza o dużej objętości. Biopsja śledziony Analiza tkanki pobranej bezpośrednio z guza jest najbardziej rozstrzygającą metodą postawienia diagnozy i może dostarczyć dodatkowych danych przydatnych w identyfikowaniu rodzaju guza śledziony. Rozpoznanie można często ustalić wykonując biopsję aspiracyjną cienkoigłową (FNA) śledziony pod kontrolą usg, ale pobrane w ten sposób próbki bardzo często są zanieczyszczone krwią. Dodatkowo podczas wykonywania biopsji cienkoigłowej istnieje ryzyko rozsiania guza/zakażenia do jamy brzusznej. Niektórzy specjaliści sugerują, że nie należy wykonywać biopsji ze zmian jamistych śledziony stwierdzonych w badaniu usg, ale usuwać je w całości ze śledzioną, ponieważ zmiany takie to prawdopodobnie ropień, krwiak lub naczyniakomięsak krwionośny. Z jednej więc strony – może być trudno pobrać odpowiednia próbkę do badania (a przy podejrzeniu zmian złośliwych ma to ogromne znaczenie) bez wycinania śledziony w całości, z drugiej strony z kolei – jeśli okaże się, ze była to tylko zmiana łagodna, splenektomia jako metoda leczenia może być uznana za zbyt radykalny sposób. Niestety, metoda biopsji cienkoigłowej nie jest niezawodna – w ocenie 17 złośliwych guzów śledziony tylko 8 wyników było zgodnych z wynikami histopatologicznymi. Dodatkowo – prawidłowe pobranie materiału do badania zależy od umiejętności ultrasonografisty – błędne lub niepełne pobranie próbki może być skutkiem nierozpoznania złośliwości. Jedną z wad jest również możliwość krwotoku jatrogennego po zabiegu nakłucia śledziony. Przed wykonaniem biopsji technikami innymi niż biopsja aspiracyjna cienkoigłowa może być wskazane oznaczenie profilu krzepnięcia. Nierzadko może być wymagana chirurgiczna eksploracja brzucha w celu zidentyfikowania leżącego u podstaw problemu i usunięcia chorej śledziony. Badanie histopatologiczne Czy to łagodne czy złośliwe? Najważniejszą bodaj trudnością w przypadku chorób śledziony jest ustalenie, czy przypadkowe stwierdzenie w badaniu palpacyjnym powiększenia śledziony lub wykrycie zmian w tym narządzie podczas rutynowego badania usg u starszego psa jest powodem do niepokoju. Badanie histopatologiczne jest uznawane za złoty standard określania charakteru zmian w masie śledziony. Problemem jest jednak to, że często nie ma możliwości jednoznacznego stwierdzenia przed operacją splenektomii, czy guz jest łagodny, czy złośliwy. Nierzadko psy w ciężkim stanie trafiają do lekarza na krótko po pęknięciu guza śledziony, a operacja jest wówczas zabiegiem ratującym życie. W przypadku chirurgicznego usunięcia śledziony zostanie ona przekazana do laboratorium w celu przeprowadzenia badania histopatologicznego. W niektórych przypadkach można wykonać mniej inwazyjną biopsję aspiracyjną cienkoigłową, która może określić przed operacją, z jaką patologią mamy do czynienia. Próbowano odróżnić proces łagodny od złośliwego opierając się na pewnych cechach klinicznych, takich jak: zaobserwowane objawy, wiek psa, obecność krwi w jamie brzusznej, charakter masy śledzionowej (zwłaszcza jamistość), wielkość guza itp. Niestety, podczas gdy te kilka czynników może zwiększyć podejrzenie kliniczne naczyniakomięsaka krwionośnego, nie znaleziono żadnej cechy ani kombinacji wyników, które odpowiednio przewidywałyby nowotwór złośliwy. W rezultacie histopatologia jest zwykle nieodzowna. Jednym wyznacznikiem, wskazującym na złośliwość guza jest jego rozprzestrzenianie się. Jeśli istnieją dowody na obecność przerzutów nowotworowych, oznacza to, że guz jest złośliwy. Dlatego przez zabiegiem splenektomii wykonywane jest zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej. Jeśli wykaże ono, że w płucach znajdują się guzy, na ogół jest już za późno, by splenektomia była znaczącym leczeniem. Jeśli z kolei nie ma dowodów na rozprzestrzenianie się nowotworu, masa może być łagodna lub po prostu może być za wcześnie, aby wykryć rozprzestrzenianie się nowotworu. Jeśli badanie histopatologiczne wykaże, że guz jest złośliwy, a przerzuty są minimalne lub nie występują, rozsądną opcją leczenia może być chemioterapia. Schematy chemioterapii zależą od tego, jakim rodzajem raka okaże się guz. Leczenie guzów śledziony u psa Leczenie guzów śledziony u psa Splenektomia u psa Podstawą leczenia psów z guzami śledziony jest zabieg chirurgicznego usunięcia śledziony, czyli tzw. splenektomia. Jest ona stosowana w leczeniu wielu różnych chorób i stanów. Przeprowadzenie zabiegu może zostać zalecone w przypadku, gdy pies cierpi z powodu: pęknięcia śledziony, obecności guzów w obrębie śledziony, skrętu śledziony, ostrego rozszerzenia i skrętu żołądka, infekcji śledziony. W przypadku stwierdzenia masy guzowatej, bardziej preferowana niż biopsja jest właśnie splenektomia, ponieważ służy ono zarówno celom diagnostycznym, jak i terapeutycznym. W sytuacji, gdy u pacjenta doszło do pęknięcia guza i krwotoku do jamy brzusznej, podstawowym celem splenektomii jest zatrzymanie krwawienia oraz jego szkodliwego wpływu na organizm. Ratunkowa stabilizacja pacjenta Idealnie by było, gdyby wszyscy pacjenci przed operacją usunięcia śledziony byli stabilni. Niestety, często nie jest to możliwe u psów poddawanych splenektomii z powodu stwierdzenia guza lub guzów w śledzionie. Często sama operacja wykonywana jest trybie nagłym właśnie dlatego, że pacjent jest niestabilny, a zabieg nabiera charakteru ratującego życie. Operacja splenektomii odbywa w znieczuleniu ogólnym. Nacięcie wykonuje się w ścianie brzucha i śledzionę usuwa się. W większości przypadków procedura przebiega bezproblemowo i nie stanowi operacji wysokiego ryzyka. Najczęściej – szczególnie w przypadku guzów śledziony – usuwa się całą śledzionę, sam narząd zaś kieruje do badania histopatologicznego. Jeśli pies jest w ciężkim stanie z powodu znacznej utraty krwi, ryzyko chirurgiczne wzrasta, dlatego też lekarz weterynarii może być zmuszony zapewnić początkową terapię stabilizującą w postaci płynów dożylnych, tlenoterapii lub transfuzji krwi. Gdy pacjent jest stabilny, a testy diagnostyczne wykazały potrzebę splenektomii, zwierzę poddawane jest znieczuleniu ogólnemu, a śledziona usuwana. Tlenoterapia Pacjenci dotknięci chorobą są zwykle anemiczni, a zwiększenie poziomu tlenu we krwi może pomóc zminimalizować powikłania podczas zabiegu oraz w czasie rekonwalescencji. Monitorowanie czynności życiowych Ponieważ wiele psów z krwawiącymi guzami śledziony znajduje się w stanie ciężkim, ważne jest monitorowanie wszystkich parametrów życiowych przed operacją oraz podczas znieczulenia. W celu upewnienia się, że u pacjenta nie rozwinie się hipotensja, ciśnienie krwi jest stale monitorowane. Często stosowane są koloidy, takie jak hetastarch, aby zapobiec spadkowi ciśnienia krwi podczas zabiegu. W zależności od wartości hematokrytu przed operacją może być konieczne wykonanie transfuzji krwi. Ponieważ czerwone krwinki przenoszą tlen, pacjentów monitoruje się za pomocą pulsoksymetru, w celu upewnienia się, że dobrze kompensują i nie są zbyt niedotlenieni. Aby wspomóc utlenowanie organizmu, psom podaje się syntetyczną krew (preparat Oxyglobin). Oxyglobin może tez pomóc zwiększyć ciśnienie krwi. Ciągły zapis ekg Podczas operacji splenektomii oraz po niej u pacjentów mogą wystąpić zaburzenia rytmu serca, dlatego konieczne jest ich monitorowanie za pomocą ciągłego elektrokardiogramu. Zaburzenia rytmu serca nie są częstym efektem niepożądanym splenektomii u ludzi, często jednak występują u małych zwierząt. Jakikolwiek uraz śledziony może powodować zaburzenia pracy serca. Często tacy pacjenci mają przedwczesne rytmy komorowe. Istnieje wiele debat na temat tego, dlaczego występują zaburzenia rytmu serca u pacjentów, u których usunięto śledzionę. Wiadomo, że u psów z pękniętymi masami śledzionowymi występuje większa częstość arytmii serca, w tym częstoskurczu komorowego. Uważa się, że arytmie występują z następujących powodów: Śledziona uwalnia czynniki, które zmniejszają funkcję miokardium, oddziałując depresyjnie na mięsień sercowy. Chociaż teoria ta nigdy nie została udowodniona, uważa się ją za główną przyczynę arytmii. Nadmierna stymulacja współczulna. Uważana jest ona za przyczynę arytmii u pacjentów z ostrym urazem lub ostrym rozszerzeniem i skrętem żołądka. Ponieważ masy śledziony rosną powoli, szok dla współczulnego układu nerwowego po usunięciu śledziony jest najprawdopodobniej ograniczony. Jednak usunięcie narządu może zainicjować proces prowadzący do arytmii serca. Większość arytmii serca powodowanych powikłaniami śledzionowymi nie powoduje poważnych problemów. Wiele nieleczonych zaburzeń rytmu ustępuje samoistnie. Powikłania splenektomii Splenektomia jest ogólnie bezpieczną procedurą. Chociaż rokowanie w przypadku nieskomplikowanej splenektomii jest dobre, podobnie jak w przypadku każdej operacji, splenektomia niesie potencjalne ryzyko powikłań, w tym krwawienie śródoperacyjne lub pooperacyjne. Jest ono jednym z najczęstszych powikłań splenektomii. Śledziona jest zaopatrywana przez liczne naczynia krwionośne, które muszą być podwiązane lub uszczelnione w celu usunięcia narządu. Jeśli dojdzie do krwawienia, konieczna może być transfuzja krwi. Inne możliwe powikłania splenektomii to: zakrzepy, infekcja, zapalenie trzustki, zaburzenia rytmu serca, śmierć podczas zabiegu. Pacjenci w podeszłym wieku lub psy z obniżoną odpornością są najbardziej narażeni na powikłania po operacji. Ogólnie rzecz biorąc, po splenektomii występuje niewiele powikłań odległych. Funkcje śledziony przejmuje wątroba i układ limfatyczny (węzły chłonne). Nie wiadomo jednak, jaki konkretny układ przejmuje którą funkcję. Wiadomo tylko, że ciało kompensuje usunięcie śledziony bez przerwy w działaniu pozostałych narządów. Skutki uboczne splenektomii u psa obejmują: większą podatność na infekcje, nietolerancję wysiłku, niewystarczającą odpowiedź na zmniejszoną pojemność minutową serca, zmniejszoną odpowiedź na niedotlenienie, podatność na pasożytnictwo erytrocytów (niebezpieczne zwłaszcza przy babeszjozie). Czy splenektomia jest konieczna? Czy splenektomia jest konieczna? Niektórzy właściciele muszą szybko podjąć decyzję o zgodzie na zabieg splenektomii, ponieważ masa śledziony aktywnie krwawi i istnieje zagrożenie życia psa. Przed operacją może nie być czasu na przeprowadzenie szczegółowych badań, tak więc często nie wiadomo, czy guz jest łagodny czy złośliwy. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że złośliwość stanie się widoczna natychmiast po otwarciu brzucha. W takich sytuacjach opiekunowie stają nie tylko przed decyzją, dotyczącą przeprowadzenia zabiegu, ale mogą zmierzyć się również i z innymi, bardzo trudnymi pytaniami, na przykład: Jeśli po rozpoczęciu zabiegu lekarz stwierdzi, że w śledzionie najprawdopodobniej rozwinął się złośliwy guz, to czy chcesz, aby Twój pies został w tym momencie uśpiony? Oczywiście, ostateczne rozpoznanie umożliwia tylko histopatologia, ale wielu opiekunów (znając prognozy, dotyczące guza złośliwego) decyduje się w tym momencie na eutanazję psa. Czy może chcesz usunąć śledzionę, aby rozważyć chemioterapię? Czy chcesz po prostu, aby nacięcie zostało zamknięte, a pies wybudzony? Na te pytania należy – w miarę możliwości – odpowiedzieć przed zabiegiem chirurgicznym, aby lekarz weterynarii wiedział, co należy zrobić w razie zaistnienia takiej sytuacji. Guz śledziony może być także przypadkowym odkryciem podczas badania fizykalnego, USG jamy brzusznej lub laparotomii psa. Zwierzę może nie wykazywać żadnych oznak lub też objawy mogą być niespecyficzne, takie jak na przykład: brak apetytu, utrata masy ciała, wymioty. Co zrobić w takim przypadku? Zignorować masę czy usunąć śledzionę? W takich sytuacjach właściciele mogą mieć czas na zastanowienie się nad opcjami. W podjęciu świadomej decyzji przez opiekuna (bo to on ostatecznie decyduje) zwykle pomagają wiarygodne statystyki. Przeprowadzono retrospektywne badania w celu ustalenia wskaźnika złośliwości i współczynnika przeżycia u 105 psów poddanych splenektomii z powodu przypadkowych, nie pękniętych guzów śledziony. Pacjentów zidentyfikowano w ciągu 4 lat na podstawie dokumentacji medycznej Centrum Weterynaryjnego w Bostonie. Do badania włączono tylko psy z histopatologicznie potwierdzoną diagnozą. Oto główne wyniki badania: 70% psów miało łagodne zmiany śledziony, a u 30% stwierdzono nowotwory złośliwe, 58% psów z nowotworami złośliwymi miało naczyniakomięsaka, mediana oczekiwanej długości życia psów ze zmianami łagodnymi wyniosła 436 dni (4 miesiące); średni czas przeżycia pacjentów, których poddano chemioterapii wynosił 223 dni (>7 miesięcy), psy poddane splenektomii z powodu przypadkowej masy śledziony (bez krwawienia do jamy brzusznej) mają lepsze rokowanie długoterminowe niż psy z objawami. spośród 95% psów, które przeszły USG, 41% nowotworów złośliwych było hipoechogenicznych, co było znacznie częstsze niż w przypadku łagodnych mas (22%); ogólna mediana średnicy śledziony wynosiła 7 cm; łagodne masy były nieco mniejsze (mediana 6,25 cm) niż nowotwory złośliwe (mediana 8 cm). Chociaż guzki śledziony były bardziej łagodne w tym badaniu, nadal mogą rosnąć i pękać, powodując krwotok. Może to zwiększać komplikacje i pogorszyć wskaźniki przeżycia. Dlatego zaleca się wczesną interwencję w przypadku wszelkich ogniskowych zmian w śledzionie, aby ograniczyć rozwój przerzutów i zwiększyć długość przeżycia. Ponadto należy rozważyć chemioterapię złośliwych zmian śledziony. Pomimo wszystkich funkcji śledziony psy mogą żyć normalnie bez śledziony. U większości psów nigdy nie nastąpią problemy. Istnieje kilka infekcji, które występują częściej u pacjentów po splenektomii, ale częstość ich występowania jest niska. Co się stanie, jeśli zostanie stwierdzona zmiana guzowata, a nie usunie się śledziony? Zdarza się również tak, że w badaniu usg zostanie wykryty guz w śledzionie, jednak opiekunowie nie zdecydują się na zabieg splenektomii. Niezależnie od dalszego postępowania, istotne rokowniczo jest przeprowadzenie biopsji zmiany śledzionowej. W zależności od charakteru guza scenariusze mogą być różne: Jeśli mamy do czynienia z guzem łagodnym lub zmianą nienowotworową rokowanie jest dużo pomyślniejsze niż w przypadku zmian złośliwych. Zasadniczo zaleca się dokładne monitorowanie wzrostu guza za pomocą badania ultrasonograficznego. Niestety, jeśli guz urośnie, w pewnym momencie spowoduje krwawienie wewnętrzne, będące bezpośrednim zagrożeniem życia. W przypadku nowotworów złośliwych rokowanie jest złe. Prędzej czy później u psa dojdzie do poważnego krwawienia. Splenektomia oraz chemioterapia to główne filary postępowania przy naczyniakomięsaku. Opieka pooperacyjna Po operacji pies będzie musiał być monitorowany i/lub leczony pod kątem niedokrwistości, bólu i arytmii serca. W zależności od wyników biopsji lekarz weterynarii może zalecić dalsze leczenie, takie ja chemioterapia. Pacjenci zwykle wracają do domu tego samego dnia lub po paru dniach hospitalizacji. Powrót do zdrowia powinien być zauważalny w ciągu około 2 tygodni. Chora śledziona i jej olbrzymie guzy mogą ważyć nawet kilka kilogramów u dużego psa, więc zwierzęta po operacji mogą wydawać się znacznie szczuplejsze. Optymalne leczenie pacjentów po splenektomii wymaga połączenia domowej i profesjonalnej opieki weterynaryjnej. Aktywność psa powinna być ograniczona do krótkich, kontrolowanych spacerów na smyczy tylko podczas pierwszych dwóch tygodni po zabiegu. Należy zachować ostrożność podczas aktywności fizycznej i postępować zgodnie z instrukcjami lekarza, ponieważ może wystąpić spontaniczny krwotok. Znajdź w domu miejsce, w którym pies będzie mógł wygodnie i spokojnie odpoczywać, z dala od innych zwierząt domowych, aktywnych dzieci i ruchliwych przejść. Podczas zabiegu konieczne może być dość długie cięcie (zmieniona śledziona może być naprawdę duża), dlatego niezmiernie istotne jest skrupulatne kontrolowanie rany pooperacyjnej pod kątem wysięku, krwawienia, obrzęku czy zaczerwienienia. Opatrunki powinny być zmieniane regularnie, a wszelkie nieprawidłowości konsultowane z lekarzem weterynarii. Pacjent może wymagać założenia kołnierza elżbietańskiego lub specjalnego ubranka dla psa, by zapobiec wylizywaniu rany pooperacyjnej. Może być potrzebny suplement żelaza dla psa, aby pomóc organizmowi odbudować krew po jej utracie. W okresie pozabiegowym zalecone zostaną najprawdopodobniej antybiotyki oraz leki przeciwbólowe. Podawaj wszystkie przepisane leki zgodnie z zaleceniami. Powiadom swojego lekarza weterynarii, jeśli pojawią się jakiekolwiek problemy z przyjmowaniem leków przez pacjenta oraz jego apetytem, a także, gdy zauważysz niepokojące objawy. Powikłania, które mogą być związane z zabiegiem chirurgicznym to: krwotok, zaburzenia rytmu serca, zapalenie trzustki (często objawiające się wymiotami). Po operacji zaleca się EKG w celu wykrycia arytmii. Chociaż mogą one wymagać leczenia, większość arytmii ustępuje w ciągu 24-48 godzin. Radiografia klatki piersiowej i usg jamy brzusznej mogą być zalecone co 3 miesiące po pierwszym leczeniu w celu monitorowania nawrotów. Rokowanie przy guzach śledziony u psa Długoterminowe rokowanie w przypadku guzów śledziony jest różne, a zależy przede wszystkim od wyników bania histopatologicznego. Często – by wykluczyć konieczność operacji – można wykonać biopsję aspiracyjną cienkoigłową pod kontrolą usg, biopsję lub obie metody. Po uzyskaniu wyników jeszcze przed zabiegiem istnieje możliwość oszacowania rokowania dla pacjenta i określenia optymalnej metody leczenia. Nie zawsze jednak jest to możliwe. U psów z podejrzeniem naczyniakomięsaka krwionośnego śledziony klinicyści bardzo ostrożnie podchodzą do wykonania biopsji narządu ze względu na możliwość zaszczepienia komórek komórek nowotworowych wzdłuż toru igły lub spowodowania jatrogennego pęknięcia śledziony. W takich sytuacjach splenektomia jest lepszą metodą diagnostyczną, a często (niestety) – także leczniczą. Łagodne guzy śledziony oraz zmiany nienowotworowe są skutecznie leczone operacyjnie. Rokowanie dla psów z mięsakiem podścieliskowym śledziony jest złe. Mediana przeżycia od momentu splenektomii wynosi 2,5 – 4 miesięcy, przy czym 80-100% psów nie przeżywa jednego roku. Część psów zostaje poddana eutanazji śródoperacyjnej ze względu na obecność i rozległość przerzutów. Statystycznie, psy u których podczas splenektomii nie obserwowano przerzutów do innych narządów żyją dłużej – mediana czasu przeżycia wynosi 9 miesięcy. Rokowanie dla psów z mezenchymomą jest korzystniejsze – mediana czasu przeżycia wynosi około 12 miesięcy, a 50% psów przeżyło dłużej niż rok. Guzy śledziony u psa rokowania pojedynczy guz ograniczony do śledziony – mediana czasu przeżycia 9 miesięcy, guz z przerzutami – mediana czasu przeżycia 1 miesiąc, najlepsze rokowanie dla mezenchymomy – mediana czasu przeżycia 12 miesięcy, mięsaki z tkanek miękkich oznaczają przeżywalność około 4 miesięcy po wykonaniu samego zabiegu chirurgicznego, mięsaki niezróżnicowane, mięśniakomięsaki gładkokomórkowe – mediana czasu przeżycia 3-4 miesiące, najgorzej rokują włókniakomięsaki, śluzakomięsaki, kostniakomięsaki – mediana czasu przeżycia 1-2 miesiące. Krwiak śledziony i naczyniaki krwionośne, a także inne łagodne choroby mogą mieć podobny obraz kliniczny i należy je odróżnić od naczyniakomięsaka krwionośnego. Nawet 2/3 psów z masami śledziony ma nowotwór złośliwy (2/3 z nich to naczyniakomięsak). U psów z pękniętym guzem śledziony wymagających transfuzji częściej rozpoznaje się naczyniakomięsaka. Pozostali pacjenci mają łagodne masy, które są skutecznie leczone za pomocą splenektomii. Ostateczne rozpoznanie naczyniakomięsaka opiera się na badaniu mikroskopowym guza po chirurgicznym usunięciu. Część przypadków naczyniakomięsaków nie zostaje wykryta nawet w badaniu histopatologicznym. W jednym z badań przeanalizowano 35 przypadków krwiaków śledziony u psów poddanych splenektomii. Okazało się, że aż 11% zwierząt obserwowano pojawienie się przerzutów, co wskazuje na to, że w rzeczywistości rozpoznany krwiak rozwinął się w obrębie niewykrytego badaniem histopatologicznym naczyniakomięsaka. Naczyniakomięsak (haemangiosarcoma, HSA, naczyniak krwionośny mięsakowy) Naczyniakomięsak u psa Naczyniakomięsak krwionośny jest jedną z najtrudniejszych i najbardziej tajemniczych chorób, spotykanych w praktyce weterynaryjnej. Jest to nieuleczalny guz naczyniowych komórek śródbłonkowych. Jednocześnie jest wysoce inwazyjnym, wyniszczającym i szybko rozwijającym się rodzajem raka, który często migruje do: śledziony, serca, wątroby, płuc, nerek, mięśni, węzłów chłonnych, skóry. Na domiar złego występuje on stosunkowo często u psów; szacuje się, że ten rodzaj raka stanowi 5-7% wszystkich guzów obserwowanych u psów. Mięsaki to guzy nowotworowe powstające z komórek: naczyń krwionośnych, nerwów, mięśni, tkanki łącznej, tłuszczu. Naczyniakomięsak jest szczególnym rodzajem mięsaka, który powstaje z komórek wyściełających naczynia krwionośne, zwłaszcza mniejszych tętnic i żył. Ponieważ guzy te pociągają za sobą nienormalny rozrost tkanek naczyń krwionośnych, mają tendencję do obfitego krwawienia, gdy są w jakikolwiek sposób naruszone. Są to więc szczególnie delikatne masy, podatne na pękanie i powodujące krwawienie wewnętrzne, które może być niezwykle niebezpieczne – a często śmiertelne – dla dotkniętego zwierzęcia. HSA śledziony jest bardzo agresywny, dlatego szybko rośnie i daje przerzuty, co oznacza, że szanse na rozprzestrzenianie się w inne miejsca w ciele w momencie diagnozy są bardzo wysokie (80%). Guz ten może rozprzestrzenić się w dowolne miejsce w ciele ze względu na bliskość naczyń krwionośnych (tj. do wątroby, płuc, mózgu, narządów w jamie brzusznej). Niestety nie wiemy, co powoduje lub predysponuje zwierzęta do rozwoju tego rodzaju nowotworu, ale uważa się, że istnieją pewne predyspozycje genetyczne, ponieważ owczarki niemieckie, golden retrievery i labradory są nadmiernie reprezentowane. Występowanie HSA u psa W przeciwieństwie do innych nowotworów, naczyniakomięsak krwionośny jest właściwie prawie wyłączną chorobą psów. U ludzi podobny rodzaj nowotworu (angiosarcoma) rzadko występuje w związku z narażeniem w miejscu pracy na chlorek winylu i polichlorowane bifenyle, takie jak w zakładach gumowych i oponowych. Jeszcze mniejszy odsetek kobiet poddawanych radioterapii wysokimi dawkami (zwykle w związki z rakiem piersi) może rozwinąć naczyniakomięsaka skóry. Naczyniakomięsaki stanowią znacznie mniej niż 1% wszystkich nowotworów u ludzi. Wiadomo, że niektóre mutacje predysponują myszy laboratoryjne do HSA, ale nie wiadomo, czy mutacje te przyczyniają się do choroby u psów. Naczyniakomięsak krwionośny stanowi około 7% wszystkich nowotworów u psów. Guz ten może wystąpić w dowolnym miejscu ciała, które zawiera naczynia krwionośne, ale najczęstszymi pierwotnymi lokalizacjami u psów są: śledziona (40-50%), prawy przedsionek/serce (10-25%), skóra (15%). Jeśli chodzi o samą śledzionę – HSA jest najczęstszym nowotworem śledziony u psów. Około 2/3 psów z masą śledziony będzie miało guza złośliwego, a 2/3 tych nowotworów to HSA. Ostatnie badania wykazały, że 63-70% psów ze spontanicznym krwotokiem (krew w jamie brzusznej w wyniku zdarzenia nieurazowego) ma naczyniakomięsaka śledziony. Naczyniakomięsaki mogą rozwijać się w dowolnym miejscu na powierzchni ciała psa, w jego narządach wewnętrznych lub w jamach ciała. Guzy pierwotne najczęściej występują w skórze, sercu, śledzionie, wątrobie i kościach. Naczyniakomięsak krwionośny serca jest jednym z najczęstszych nowotworów serca u psów. Wydaje się, że każdy pies dużej rasy jest bardziej narażony na ryzyko rozwoju naczyniakomięsaka, szczególnie owczarki niemieckie, golden retrievery, labradory, pointery i pudle (np. szacowane ryzyko naczyniakomięsaka krwionośnego u goldenów wynosi 1 na 5, co odzwierciedla skalę tego problemu). Chociaż psy w każdym wieku i rasie są podatne na chorobę, częściej występuje u psów starszych lub w średnim wieku (w wieku 8-10 lat). Trochę danych statystycznych: Hemangiosarcoma o najpowszechniejszy nowotwór złośliwy śledziony, a przy tym najpowszechniejszy nowotwór śledziony w ogóle. HSA stanowią 23-32% wszystkich zmian patologicznych śledziony u psów. Niektóre badania sugerują, że HSA występuje częściej u dorosłych osobników dużych ras: 39% zmian śledziony u psów dużych, 25% zmian śledzionowych u psów średniej wielkości i małych 65% złośliwych nowotworów śledziony u psów ras dużych, 55% złośliwych nowotworów śledziony u psów średniej wielkości i małych, szczególnie często rozpoznawany u owczarków niemieckich i golden retrieverów. W badaniu Sherwooda na 325 psach nie wykazano różnic w występowaniu złośliwych guzów śledziony w zależności od wielkości psa. Raczej nie ma predylekcji płciowej do pojawienia się guza, chociaż istnieją doniesienia o zwiększonym ryzyku zachorowania u psów kastrowanych, w szczególności sterylizowanych suk w porównaniu z osobnikami niepoddanymi kastracji. Przyczyny naczyniakomięsaka śledziony u psów Nie wiemy dokładnie co wywołuje chorobę u psów. Rzeczywiste przyczyny naczyniakomięsaka krwionośnego śledziony, podobnie jak przyczyny innych rodzajów raka nie są dobrze poznane. Inaczej sprawa się ma z naczyniakomięsakiem skóry u psów, którego rozwój może mieć związek z ekspozycją na działanie promieni słonecznych. Obserwacje, że choroba występuje częściej u psów niż u innych zwierząt i że niektóre rasy są bardziej narażone na ryzyko niż inne sugerują, że czynniki dziedziczne mogą odgrywać ważną rolę w patogenezie HSA. Naczyniakomięsak jest dość powszechnym rakiem u niektórych ras, w tym golden retrieverów, labradorów retrieverów, owczarków niemieckich, portugalskich psów wodnych, bokserów, dobermanów i seterów angielskich. To wskazuje, że dziedziczenie przyczynia się do ryzyka, a zatem może być możliwe zmniejszenie występowania naczyniakomięsaka poprzez wyeliminowanie alleli o najwyższym ryzyku z populacji. Ponieważ jednak nowotwór rozwinąć się może u psa dowolnej rasy, uważa się, że wzajemne oddziaływanie tych dziedzicznych czynników ryzyka ze środowiskiem może doprowadzić do spektrum mutacji, które powodują powstanie guza. Naczyniakomięsak jako wynik mutacji genetycznych Pomimo, że nowotwór jest chorobą genetyczną, nie zawsze jest dziedziczny. Do rozwoju nowotworu dochodzi, gdy komórki gromadzą mutacje, które eliminują normalne ograniczenia wzrostu i integralności genetycznej. Dzięki tym mutacjom komórki zyskują przewagę selektywnego wzrostu w swoim środowisku. Można to porównać do zjawiska ewolucyjnego, które nazywamy doborem naturalnym, aczkolwiek w skali mikroskopowej. Większość mutacji powstaje, ponieważ enzymy kontrolujące podział komórek zawodzą. Podczas podziału komórki na każde dziesięć milionów replikowanych zasad zachodzi około 1 mutacja. Genomowe DNA u psów składa się z około 2,5 miliarda par zasad. Gdy więc komórka się dzieli, musi skopiować 2,5 miliarda zasad, toteż do każdej komórki potomnej zostanie wprowadzona pomiędzy 250 a 2500 błędów lub mutacji w DNA. Ponieważ niektóre komórki w ciele dzielą się w sposób ciągły, zastępując inne, które umierają lub są uszkodzone (np. komórki krwi, skóry czy jelit), mutacje są w zasadzie stale wprowadzane do komórek w ciele. Dlatego właśnie mówi się, że największym czynnikiem ryzyka raka jest „bycie żywym”. Na szczęście większość tych mutacji jest cicha (ani nie pomagają, ani nie szkodzą komórkom ani organizmowi), a ustrój dysponuje mechanizmami eliminującymi większość komórek, które nabywają szkodliwe mutacje. Komórki macierzyste a rozwój nowotworu Względnie nowa koncepcja dotycząca patogenezy nowotworów sugeruje, że tylko komórki macierzyste mogą powodować nowotwory, przez co nabywanie mutacji w komórkach somatycznych (każdej komórce, która nie jest plemnikiem ani komórką jajową) jest mniejszym problemem. Oznaczałoby to, że zwykłe przenoszenie mutacji niekoniecznie oznacza, ze dany osobnik zachoruje na raka, a tylko to, że ryzyko jest wyższe. Według tej teorii komórki macierzyste mogą być jedynymi komórkami, które mogą powodować nowotwory. Do niedawna dominująca teoria pochodzenia raka zakładała, że wszystkie komórki mają równą zdolność do samoodnawiania – to znaczy zdolność do stworzenia nowej identycznej komórki, która zachowuje wszystkie właściwości komórki macierzystej i że proliferacja komórek rakowych była procesem losowym, napędzanym całkowicie przez mutacje. Konkurencyjna teoria głosi, że samoodnawianie jest ograniczone do niewielkiej populacji „rakowych komórek macierzystych”. Komórki te mają dwie cechy, które definiują „macierzystość”: Samoodnawianie. Multipotencję (zdolność do tworzenia nowych komórek, które mogą różnicować się w jeden typ lub linię). Innymi słowy, bardzo mała liczba samoodnawiających się komórek w guzie daje dużą liczbę potomstwa, które stanowi większość guza (lub guzów). Istnienie „rakowych komórek macierzystych” jest obecnie dobrze udokumentowane – mają one unikalne właściwości ekspresji genów i białek, a początkowa transformacja wydaje się obejmować stosunkowo niewielką liczbę mutacji. Nagromadzenie dodatkowych mutacji warunkuje stopień, w jakim potomstwo z tych komórek będzie się różnicować, dając różne jednostki kliniczne, takie jak nowotwory agresywne o wysokim stopniu złośliwości i guzy złośliwe o niskim stopniu złośliwości. Taki model nowotworzenia wyjaśnia, dlaczego zwierzęta wielokomórkowe, takie jak pies, z bilionami komórek w ciele, mogą przetrwać większość swojego życia bez zachorowania na raka. Zdolność powstawania nowotworów jest ograniczona do być może kilkuset „komórek macierzystych”, co znacznie zmniejsza prawdopodobieństwo, że dana komórka zgromadzi zestaw mutacji niezbędnych do rozwoju choroby. Mimo to wysoka zapadalność na raka wśród osobników starszych potwierdza pogląd, że nawet przy ograniczonej liczbie podatnych komórek macierzystych prawdopodobieństwo zachorowania na raka w ciągu długiego życia jest dosyć wysokie. W odniesieniu do naczyniakomięsaka psów ostatnie badania potwierdzają, że jest to choroba komórek macierzystych. Naczyniakomięsak u psa a angiogeneza Angiogeneza (neowaskularyzacja, naczyniotworzenie) to proces tworzenia nowych naczyń krwionośnych. W tym złożonym, wieloetapowym procesie nowe naczynia krwionośne powstają z już istniejących poprzez pączkowanie komórek śródbłonka w okresie życia pozapłodowego. Angiogeneza przebiega ciągle w warunkach fizjologicznych, a nasileniu ulega zwłaszcza w okresie embriogenezy, owulacji, ciąży oraz podczas gojenia się ran. W zdrowym organizmie naczyniotworzenie jest pod stałą kontrolą czynników proangiogennych i antyangiogennych, które znajdują się w równowadze. W tkankach prawidłowych jest więc procesem samoograniczającym się, podczas gdy w tkankach patologicznie zmienionych angiogeneza wymyka się spod kontroli: komórki śródbłonka dzielą się 20-2000 razy szybciej i przeżywają znacznie dłużej. Neowaskularyzacja stanowi ważny element w patogenezie wielu chorób, na przykład: łuszczycy, reumatoidalnym zapaleniu stawów, zapaleniu naczyń, chorobach żołądkowo-jelitowych, schorzeniach kardiologicznych, zakażeniach układu nerwowego, cukrzycy, chorobach nowotworowych. Proces ten odgrywa ważną rolę w rozwoju guza, ponieważ umożliwia jego odżywianie, warunkuje wzrost i tworzenie przerzutów. Wytwarzanie nowych naczyń włosowatych w guzie nowotworowym jest określane jako neoangiogeneza. Istnieją doniesienia, że nasilenie tworzenia nowych naczyń w organizmie może być wykładnikiem aktywności choroby. Ocena unaczynienia guza jest wykorzystywana w ustaleniu rokowania, terapii oraz ocenie efektów leczenia nowotworów. Wykazano znacznie większą gęstość naczyń w nowotworach złośliwych śledziony w porównaniu z niezmienionym chorobowo miąższem narządu. Największą gęstość naczyń stwierdzono w naczyniakomięsakach z przerzutami do narządów jamy brzusznej (średnio 132 naczynia/mm2). Wiadomym jest, że tkanka nowotworowa jest lepiej unaczyniona, skoro więc wzrost guza zależy od jego unaczynienia, to inhibitory angiogenezy mogą być stosowane w celu leczenia nowotworów. Rozwój naczyniakomięsaka a drobnoustroje Ostatnie badania sugerują, że w rozwój naczyniakomięsaka i innych zmian rozrostowych mogą być uwikłane drobnoustroje przenoszone przez kleszcze (np. Babesia canis, Bartonella spp.). Wykazano, że u psów ze zmianami patologicznymi w obrębie śledziony rozpowszechnienie chorób odkleszczowych było zdecydowanie wyższe niż u psów ze zdrowa śledzioną. W badaniu tym u wszystkich psów, u których rozpoznano inwazję B. canis, stwierdzono HSA, chociaż związek przyczynowo-skutkowy pozostaje niejasny. Objawy naczyniakomięsaka u psa Objawy kliniczne naczyniakomięsaka wynikają zazwyczaj z krwawieniem do jamy brzusznej i mniej lub bardziej nasiloną utratą krwi, co manifestuje się osłabieniem lub objawami zapaści/wstrząsu hipowolemicznego. Właściciele psów z HSA mogą zauważyć szereg różnych objawów, w zależności od tego, gdzie rozwinął się nowotwór oraz od stopnia przerzutów. Często pierwsze oznaki naczyniaka krwionośnego są przypisywane starości, zmianie pogody lub zmianom w środowisku życia psa. Jednak gdy choroba postępuje, oczywiste pogorszenie fizyczne związane z guzem zwykle rozwija się bardzo szybko. Nierzadkie są sytuacje, gdy opiekunowie zgłaszają, że rano pies był w porządku, a po powrocie do domu zauważyli, że ich zwierzę nie ma siły nawet wstać. Większość psów z naczyniakomięsakiem zostaje przywieziona do lekarza przez jego opiekunów ze względu na szereg niespecyficznych objawów klinicznych, takich jak: zmniejszony apetyt, utrata masy ciała, letarg, przyspieszony/trudny oddech, obrzęk brzucha, ostra słabość/zapaść. Te objawy kliniczne są spowodowane poważnym krwotokiem, który występuje, gdy masa w śledzionie pęka, a następnie krwawi. Często zdarza się, że te epizody osłabienia lub zapaści są przejściowe. U psów częstymi pierwotnymi miejscami naczyniakomięsaka jest śledziona, prawy przedsionek serca oraz tkanka pod skórą. „Zachowanie” się tych nowotworów obejmuje naciekanie do normalnych tkanek otaczających guz, a także odległe rozprzestrzenianie się (przerzuty). Choroba jest stosunkowo leniwa pod względem manifestowania jakichkolwiek objawów klinicznych; innymi słowy początkowo nie powoduje bólu, a tempo wzrostu we wczesnych stadiach jest stosunkowo wolne. Psy z nawet dużymi naczyniakomięsakami mogą nie wykazywać żadnych objawów klinicznych ani dowodów, że mają chorobę zagrażającą życiu. Zasadniczo komórki nowotworowe zachowują pewne normalne aspekty funkcjonowania, dlatego gdy guzy naczyniakomięsaka rosną, szybko dzielące się komórki śródbłonka próbują tworzyć naczynia krwionośne i kanały naczyniowe, ale ich wzrost jest nieregularny i nieprawidłowy, a guzy są delikatne i podatne na krwawienie. Naczynia te są kręte i zniekształcone, a krew ma tendencję do gromadzenia się w nich i krzepnięcia. Skrzepy zapobiegają następnie przedostawaniu się krwi i składników odżywczych do komórek nowotworowych, co z kolei powoduje ich śmierć. Skutkuje to pojawieniem się niewielkich pęknięć w guzie, przez które krew może przedostać się do: jamy brzusznej, worka osierdziowego, jamy klatki piersiowej, przestrzeni podskórnej. W zależności od ilości utraconej krwi, dotknięte psy mogą wykazywać niespecyficzne objawy, takie jak letarg i osłabienie, ale są one przemijające i ustępują, gdy psy wchłaniają składniki krwi i wytwarzają nowe komórki krwi. Objawy kliniczne nawracają, ale są również na tyle subtelne, że przez pewien czas pozostają niezauważone. Jeśli krwawienie wystąpi, gdy guz jest mały lub naczynia zaopatrujące guza mogą być naprawione, psy zwykle będą bezobjawowe. Gdy guz osiągnie krytyczny rozmiar, krwawienie będzie zwykle poważniejsze, a psy wykażą objawy związane z masywną wewnętrzną utratą krwi. Ponieważ naczyniakomięsak krwionośny ma tendencję do agresywnego przerzutowania do płuc, wątroby, jelit i krezki (błoniastej tkanki łącznej, która podwiesza jelita), w momencie ostatecznego zdiagnozowania choroby nieuchronnie wystąpiło już odległe rozprzestrzenianie się (mikroskopowe lub makroskopowe). Chociaż trudno jest z całą pewnością stwierdzić, w jakim stopniu pies z HSA cierpi z powodu choroby, doniesienia od osób z naczyniakomięsakiem i obserwacje psów sugerują, że nowotwór ten zwykle powoduje znaczny dyskomfort i ból, szczególnie w późniejszych stadiach. W większości przypadków właściciele nie mają zbyt dużych szans, by wiedzieć, że ich zwierzę jest dotknięte takim rodzajem nowotworu, dopóki nie będzie on już tak bardzo zaawansowany, że zamanifestuje się w całej krasie swoich ulubionych objawów klinicznych, związanych z utratą krwi. Rozpoznawanie HSA śledziony u psa We wszystkich przypadkach podejrzenia naczyniakomięsaka krwionośnego powinno się wykonać: Badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej. Badanie rentgenowskie klatki piersiowej. W przypadku podejrzenia guza prawego przedsionka wskazane jest wykonanie badania echokardiograficznego. Podejrzenie naczyniakomięsaka stawia się na podstawie wywiadu, predylekcji rasowej (owczarki niemieckie), objawów klinicznych, badań ultrasonograficznego i rentgenowskiego, hematologicznych oraz ewentualnie nakłucia jamy brzuskiej i badania pobranego płynu. W celu określenia rozległości procesu nowotworowego, a w szczególności wykluczenia lub potwierdzenia obecności ognisk przerzutowych i ustalenia rokowania, wskazane jest wykonanie badań dodatkowych. Chociaż większość guzów śledziony zostaje ostatecznie zdiagnozowanych jako naczyniakomięsak krwionośny, w tym narządzie mogą wystąpić inne rodzaje nowotworów, z których wiele ma bardziej korzystne rokowanie. Nie powinno się wyciągać daleko idących wniosków na temat ostatecznej diagnozy wyłącznie na podstawie stwierdzenia guzów w obrębie śledziony i wątroby. Zdarzają się przypadki, że biopsja wykazuje łagodny charakter tych zmian. W diagnostyce różnicowej konieczne jest uwzględnienie: włókniakomięsaka (fibrosarcoma), obłoniaka (haemangiopericytoma), histiocytomy włóknistej (malignant fibrous histiocytoma), mięsaka gładkokomórkowego (leyomiosarcoma), mięsaka prążkowanokomórkowego (rhabdomyosarcoma). Czy istnieje szansa na wcześniejsze wykrycie naczyniakomięsaka u psa? Obecnie nie ma łatwo dostępnego, skutecznego testu do wczesnego rozpoznawania naczyniakomięsaka krwionośnego. Badanie krwi może wskazywać na krwotok, a doświadczeni klinicyści „wyciągną” z niego jeszcze sugestie o nieprawidłowościach dotyczących naczyń krwionośnych, zapalając czerwoną lampkę z napisem „HSA”. Jednakże metoda ta nie jest ani wrażliwa, ani specyficzna, by można było potwierdzić to podejrzenie. Konieczne jest więc poszerzenie diagnostyki o badania obrazowe, które są już bardziej przydatne w diagnozowaniu choroby. Zwłaszcza badanie usg jest umiarkowanie specyficzną, choć czasem niewystarczająco czułą metodą. Guz musi być na tyle duży, by był dobrze widoczny w badaniu. A jak wiemy, większość pacjentów w momencie wykrycia guza ma już przerzuty… Cały ten proces diagnostyczny komplikuje fakt, że do potwierdzenia wyników obrazowania wymagane jest pobranie materiału do badania histopatologicznego. Takie powtarzające się biopsje tkanek, w których mogą powstać guzy (bez innych dowodów na obecność nowotworzenia), są mało przydatne w celu zapewnienia wczesnej diagnozy, a uwzględniając ryzyko, które związane jest z tymi procedurami, to podejście jest niedopuszczalne. Znalezienie takiej metody diagnostycznej, która umożliwiłaby wykrycie obecności naczyniakomięsaka krwionośnego u psów predysponowanych, zanim guz stanie się zagrożeniem klinicznym, mogłoby zasadniczo zwiększyć prawdopodobieństwo powodzenia leczenia. Dlatego prowadzone są poszukiwania potencjalnych markerów tego nowotworu we krwi obwodowej. Stwierdzono między innymi, ze stężenie śródbłonkowego czynnika wzrostu (VEGF) u psów jest wyższe w tkankach śledziony ze zmianami guzowatymi niż w obrębie prawidłowego miąższu tego narządu. Profesor Jamie Modiano, onkolog Uniwersytety w Minnesocie, przewodniczy projektowi badawczemu o nazwie „Shine On”. Pierwszym etapem tego badania było udoskonalenie metody testu diagnostycznego krwi na obecność naczyniakomięsaka krwionośnego. We wcześniejszych badaniach przeprowadzonych na Uniwersytecie w Minnesocie wykazano, że istnieją unikalne wzorce ekspresji białka, które mogą pomóc w odróżnieniu komórek naczyniakomięsaka krwionośnego od normalnych komórek wyściełających naczynia krwionośne, nawet w obrębie guza. Komórki nowotworowe uwalniane z guza trafiają do krążenia (tak dochodzi do przerzutów nowotworowych). Naukowcy postanowili wykorzystać ten fakt i opracować test, który będzie poszukiwał tych komórek nowotworowych w krążeniu. W tym celu komórki są znakowane cząsteczkami fluorescencyjnymi i przepuszczane przez cytometr przepływowy, który jest w stanie analizować dziesiątki tysięcy lub setki tysięcy komórek w ciągu kilku minut. Wyniki tych badań wykazały, że możliwe jest wykrycie niewielkiej, ale unikalnej populacji komórek, które są częściej i w większej liczbie znajdowane u psów z HSA w porównaniu z psami zdrowymi lub z innymi chorobami. Komórki te najprawdopodobniej wchodzą do krążenia bardzo wcześnie w procesie rozwoju guza. Istnieje jednak ważne zastrzeżenie. Obecność komórek naczyniakomięsaka w krążeniu nic nie mówi o tym, gdzie w ciele prawdopodobnie rozwinie się guz, ponieważ guzy w śledzionie, sercu, wątrobie i skórze dają pozytywne wynik w tym teście. Test ten nie był dalej rozwijany, ponieważ do niedawna nie był możliwy do wykonania. Wyniki tych badań zostały opublikowane w czasopiśmie „Experimental Hematology” w lipcu 2006 roku. Faza druga projektu „Shine On” została zaprojektowana w celu określenia zdolności testu diagnostycznego do przewidywania nawrotu u psów z naczyniakomięsakiem, które są poddawane leczeniu. Trzecia faza ma na celu ustalenie, czy test szukający określonych komórek we krwi może być wykorzystany do wykrycia naczyniakomięsaka na wcześniejszych etapach, zanim powstanie guz, oraz wdrożenie zapobiegania naczyniakomięsakowi poprzez eliminację komórek inicjujących nowotwór za pomocą eBAT. Inną metodą, która umożliwia różnicowanie poszczególnych zmian guzowatych śledziony jest ocena ekspresji mikroRNA (krótkie fragmenty RNA regulujące ekspresję genów) w próbkach śledziony. Jednak w praktyce zastosowanie tego testu może być trudne (materiał do badań pobierany jest podczas procedur inwazyjnych). Leczenie naczyniakomięsaka śledziony u psa Leczenie naczyniakomięsaka śledziony u psa Chemioterapia Możliwości leczenia psiego naczyniakomięsaka krwionośnego są ograniczone, głównie dlatego, że choroba nie jest diagnozowana do późnych stadiów. Na standardowe postępowanie składa się operacja zmniejszenia lub usunięcia guza pierwotnego (jeśli to możliwe), a następnie intensywna chemioterapia. W niektórych przypadkach nie można przeprowadzić zabiegu splenektomii lub też jest ona niepraktyczna lub nieodpowiednia (np. jeśli istnieją dowody na rozległe przerzuty do miejsc położonych poza guzem pierwotnym). Optymalnym sposobem postępowania jest wykonanie jeszcze przed zabiegiem chirurgicznym zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej oraz badania ultrasonograficznego jamy brzusznej (z wnikliwą analizą wątroby) oraz serca. Jeśli w tych narządach zostaną stwierdzone jednoznaczne zmiany, rokowanie jest niepomyślne. Mediana przeżycia dla psów leczonych samą operacją wynosi około 90 dni. Czas ten wydłuża się do około 180 dni dzięki wprowadzeniu chemioterapii z użyciem jednego z kilku dostępnych protokołów. Istnieje wiele udokumentowanych protokołów w leczeniu naczyniakomięsaka krwionośnego u psów. W praktyce stosowano kilka schematów chemioterapii z wykorzystaniem: samej doksorubicyny; doksorubicyny z cyklofosfamidem; schematu winkrystyna + doksorubicyna + cyklofosfamid; wprowadzano również protokół, w którym zastosowano niskie dawki cyklofosfamidu, etopozydu i piroksikamu jako terapię wspomagającą i uzyskano wyniki podobne do innych schematów, ale z mniejszymi skutkami ubocznymi; alternatywnym lekiem, stosowanym w chemioterapii HSA jest karboplatyna podawana co 3 tygodnie przez 4 zabiegi. Wszystkie te leki są stosunkowo inwazyjne i opisano zaledwie kilka przypadków długotrwałej przeżywalności po ich zastosowaniu. Niestety, wydaje się, że żaden konkretny schemat chemioterapii nie wydłuży oczekiwanego czasu przeżycia ponad wszystkie pozostałe protokoły. Doksorubicyna (adriamycyna) jest jedynym lekiem chemioterapeutycznym, który okazał się najbardziej skuteczny w leczeniu HSA. W przypadku stosowania w monoterapii doksorubicynę podaje się co 3 tygodnie łącznie przez 5 zabiegów, co wymaga wizyt w referencyjnej placówce weterynaryjnej. Rutynowo przed każą chemioterapią wykonywane są badania krwi, a prześwietlenie klatki piersiowej oraz badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej wykonuje się okresowo lub według wskazań, aby upewnić się, że chemioterapia jest skuteczna. Ponieważ doksorubicyna oddziałuje toksycznie na serce, podczas chemioterapii zaleca się regularne badanie elektrokardiograficzne oraz echokardiograficzne. Skutki uboczne chemioterapii Ważne jest, aby pamiętać, że chemioterapia u psów z naczyniakomięsakiem śledziony nie prowadzi do wyleczenia. Jej celem jest spowolnienie postępu choroby nowotworowej, a poprzez to przedłużenie życia w komforcie. Chociaż leki cytotoksyczne mają na celu zabicie szybko dzielących się komórek nowotworowych, oddziałują one szkodliwie również na normalne komórki, a zwłaszcza te, które szybko się dzielą, a więc: komórki wyściełające jelita, mieszki włosowe, komórki szpiku kostnego. Zatem najczęstsze skutki uboczne to: wymioty, biegunka, zmniejszenie liczby białych krwinek, czasami wypadanie sierści. Zmniejszona liczba białych krwinek predysponuje do infekcji. Jeśli liczba leukocytów u psa spadnie, wprowadzane są antybiotyki. Ogólnie psy doświadczają dobrej jakości życia podczas chemioterapii, ale: objawy uboczne (letarg, wymioty biegunka) chemii może wykazywać nawet 1/5 pacjentów, zaburzenia żołądkowo-jelitowe 2-5 dni po podaniu cytostatyku występują u 20-30% psów, supresja szpiku 7-10 dni po leczeniu występuje u 15-25% psów, około 5% pacjentów musi zostać w szpitalu z powodu poważnych skutków ubocznych chemioterapii, około 20% psów otrzymujących chemioterapię doksorubicyną może rozwinąć nieodwracalną kardiomiopatię z powodu uszkodzenia mięśnia sercowego, zgony związane z chemioterapią zgłaszane są u mniej niż 1% pacjentów. Większość efektów ubocznych jest łagodna i przemijająca. Zasadniczo pacjenci weterynaryjni lepiej znoszą chemię niż my, ludzie. Chemioterapia jest zwykle bardzo dobrze tolerowana, a psy prezentują dobrą jakość życia podczas leczenia. Jeśli wystąpią niedopuszczalne skutki uboczne, dawkę leków chemioterapeutycznych można zmniejszyć, ponieważ celem w chemioterapii weterynaryjnej jest poprawa jakości, a nie długości życia. W wyjątkowych sytuacjach odstępuje się od podawania chemii. Chemioterapia metronomiczna Ostatnie badania wykazały, że dodanie chemioterapii metronomicznej (czyli podawanie stałej niskiej dawka chemioterapeutyku) po chemioterapii doksorubicyną może nieznacznie wydłużyć czas przeżycia psów z naczyniakomięsakiem krwionośnym śledziony. Takie podejście do leczenia pojawiło się jako alternatywa dla konwencjonalnej chemioterapii cytotoksycznej, która opiera się na stosowaniu określonej maksymalnej tolerowanej dawki leku. Chemioterapia metronomiczna opiera się na fakcie, że komórki śródbłonka naczyń krwionośnych są bardzo wrażliwe na ciągłą ekspozycję niskich dawek leków chemioterapeutycznych. Poprzez działanie anty-angiogenne i anty-proliferacyjne na prekursory komórek śródbłonka celuje ona w układ naczyniowy guza. Wpływa także na niektóre komórki odpornościowe, które ułatwiają nowotworowi unikanie rozpoznania i ataku układu odpornościowego. To nowsze podejście do chemioterapii koncentruje się więc raczej na wyeliminowaniu dopływu krwi do guza, a w mniejszym stopniu na bezpośrednim zabiciu komórek rakowych (jak to mam miejsce przy chemioterapii konwencjonalnej). Stosowane są niższe dawki cytostatyków, co prowadzi do znacznie mniejszego ryzyka wystąpienia działań niepożądanych. Sugerowane są różne mechanizmy tego anty-angiogennego działania terapii metronomicznej, w tym: Celowanie w śródbłonkowe komórki guza wrażliwe na leki. Hamowanie proliferacji i migracji komórek śródbłonka, zmniejszona mobilizacja krążących komórek progenitorowych śródbłonka. Stymulowanie produkcji trombospondyny-1 i innych endogennych inhibitorów angiogenezy. Działanie immunostymulujące Istnieją dane potwierdzające, że metronomiczne dawkowanie cyklofosfamidu (środka alkilującego) jest związane z wieloma efektami immunostymulującymi, w tym zmniejszeniem liczby i funkcji regulatorowych komórek T, aktywacją komórek dendrytycznych oraz stymulacją cytotoksycznych komórek T. Komórki T regulatorowe (limfocyty Treg) to subpopulacja limfocytów CD4, które normalnie działają w celu utrzymania układu odpornościowego pod kontrolą i zapobiegania autoimmunizacji. Nowotwory prezentują szereg antygenów, w tym antygeny własne. Regulatorowe komórki T mają kluczowe znaczenie dla utrzymania tolerancji układu immunologicznego na antygeny własne. Uważa się, że osłabiają odporność komórek na antygeny związane z nowotworem i są główną przeszkodą hamującą udaną immunoterapię. Innymi słowy – komórki te zapobiegają atakowi i niszczeniu komórek rakowych przez endogenny układ odpornościowy pacjenta. Jest to niepożądane – w obliczu komórek nowotworowych w organizmie cały układ odpornościowy powinien być zaalarmowany, a nie tłumiony. Badania sugerują, że podawanie metronomicznego cyklofosfamidu lub chlorambucylu zarówno ludziom, jak i psom z mięsakami, selektywnie zmniejsza liczbę krążących we krwi obwodowej komórek Treg, wzmacniając w ten sposób odpowiedź immunologiczną gospodarza i zniszczenie komórek nowotworowych. Uważa się więc, że chemioterapia metronomiczna ostrzega układ odpornościowy o guzie i wzmacnia odporność przeciwnowotworową poprzez hamowanie limfocytów T regulatorowych. W kilku badaniach zaobserwowano zwiększoną skuteczność chemioterapii metronomicznej w połączeniu z niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi. Celem chemioterapii metronomicznej jest osiągnięcie trwałej stabilnej choroby przy akceptowalnej jakości życia, a nie zmniejszenie objętości guza. Celując w tak ważne dla guza procesy, jak angiogeneza i obrona immunologiczna, może być bardziej odpowiednia i mniej toksyczna niż konwencjonalna chemioterapia dożylna. Przykładowy plan leczenia z zastosowaniem chemioterapii metronomicznej: Splenektomia po wygojeniu rany chemioterapia z użyciem protokołu AC (doksorubicyna, cyklofosfamid) – 6 cykli co 3 tygodnie (18 tygodni). doustna terapia metronomiczna (cyklofosfamid lub chlorambucyl), rozpoczynająca się w momencie drugiego podania doksorubicyny i trwająca 6 miesięcy. chlorambucyl 4 mg/m2 codziennie + lek niesteroidowy przeciwzapalny, np. meloksikam 0,1 mg/kg codziennie; cyklofosfamid 15 m/m2 codziennie + NLPZ (meloksikam 0,1 mg/kg codziennie; na rynku dostępny jest lek Endoxan tabl. 50 mg; Ze względów bezpieczeństwa leków cytotoksycznych w postaci tabletek nie wolno dzielić, łamać ani kruszyć (właściciel jest narażony na aspirację drobnego pyłu, unoszącego się z przełamanej tabletki), dlatego też podawanie tego leku u psów może być problematyczne Rozwiązaniem może być podawanie dawki skumulowanej, ale w dłuższych odstępach czasu U mniejszych psów najlepszym wyjściem jest terapia chlorambucylem (Leukeran – tabletki 2 mg ułatwiają dobranie odpowiedniej dawki). Stan pacjenta powinien być monitorowany przez cały okres trwania terapii, pomimo iż ryzyko wystąpienia działań niepożądanych przy tak niskich dawkach cytostatyków i niesterydowych leków przeciwzapalnych jest minimalne. Przed rozpoczęciem podawania leków wykonywane jest badanie morfologiczne i biochemiczne krwi oraz badanie ciężaru właściwego moczu. Po dwóch tygodniach od rozpoczęcia leczenia wykonywane jest kontrolne badanie morfologiczne (ryzyko upośledzenia czynności szpiku oraz ewentualne krwawienie do światła przewodu pokarmowego związane z NLPZ). Konieczna jest także analiza moczu (z oznaczeniem ciężaru właściwego) w celu wczesnego wykrycia problemów z jego zagęszczaniem, które mogą świadczyć o niewydolności nerek. Mocz należy pobierać od psa po odstawieniu wody na 8-12 godzin. Ten sam komplet badań wykonuje się po 6 tygodniach od rozpoczęcia leczenia, a następnie co 3 miesiące. Niestety, jak dotąd nie opracowano innej terapii, która okazałaby się skuteczna w leczeniu lub kontrolowaniu naczyniakomięsaka krwionośnego śledziony u psów. Komórki, które powodują tę chorobę pochodzą ze szpiku kostnego. Nie wiemy jeszcze kiedy (i dlaczego) lokalizują się w narządzie, w którym wystąpi choroba. Istotne jest jednak to, że profilaktyczna splenektomia (usunięcie śledziony, aby zapobiec rozwojowi choroby) prawdopodobnie nie przyniesie żadnych korzyści, ponieważ w przypadku braku śledziony, przekształcona komórka (lub komórki) może po prostu „przejść” do innego narządu. Poza tym śledziona nie jest narządem, którego można tak po prostu się pozbyć: chociaż psy mogą bez niego funkcjonować, będą jednak miały zmniejszoną zdolność przystosowania się lub reagowania na różne bodźce. Czy możliwe jest wynalezienie leku na hemangiosarcomę? Biorąc pod uwagę ponure perspektywy obecnych protokołów leczenia, badane są nowe terapie wspomagające. Terapia skierowana przeciwko angiogenezie jest gorącym obszarem badań, biorąc pod uwagę śródbłonkowe pochodzenie tej choroby. Badane są możliwości terapii celowanej z zastosowaniem inhibitorów szlaków sygnałowych czynników wzrostu dla komórek nowotworowych. Barwienie immunohistochemiczne wycinków naczyniakomięsaków śledziony u psów wykazało immunoekspresję receptorów dla VEGF-2 (śródbłonkowy czynnik wzrostu), a w części przypadków także dla PDGF-2 (płytkowopochodny czynnik wzrostu), receptora c-Kit oraz innych kinaz, które mogą promować wzrost komórek nowotworowych. Zastosowanie inhibitorów dla tych cząstek sygnałowych może być w przyszłości wykorzystywane w terapii zwierząt z naczyniakomięsakiem śledziony. Większość nowotworów wytwarza czynniki wzrostu, których potrzebują do przeżycia lub „zmuszają” komórki w swoim otoczeniu, aby zrobiły to za nich. Jednym z takich czynników wzrostu jest naczyniowy śródbłonkowy czynnik wzrostu – A lub VEGF , który działa poprzez wiązanie specyficznych receptorów na komórkach naczyniakomięsaka krwionośnego. Nowe leki opracowane przez różne firmy farmaceutyczne są zaprojektowane specjalnie w celu zakłócania sygnałów przekazywanych przez te receptory. Uzależnienie komórek naczyniakomięsaka krwionośnego od sygnałów VEGF powinno uczynić je bardziej wrażliwym niż normalne komórki na te leki. Kilka grup pracuje nad wprowadzeniem ich do leczenia, ale proces jest powolny w związku z koniecznością przeprowadzenia testów i badań klinicznych. Obiecujące wyniki projektu badawczego i badań klinicznych napływają z Uniwersytetu w Minnesocie, gdzie opracowano genetycznie modyfikowany lek, zwany bispecyficzną angiotoksyną EGF lub eBAT. eBAT należy do klasy leków, zwanych toksynami skierowanymi na ligand. Lek ten działa na dwa białka, które rzadko występują w tym samym czasie w normalnych komórkach, ale prawie zawsze występują razem w komórkach naczyniakomięsaka. Wstępne wyniki badań klinicznych z zastosowaniem eBAT u psów wykazały, ze lek ten zwiększył prawie dwukrotnie czasy przeżycia u psów z HSA śledziony. Próba była stosunkowo niewielka, leczono tylko 23 psy, sześć z nich przeżyło dłużej niż 1,5 roku przekraczając oczekiwania długoterminowego przeżycia o około 10%. W przeciwieństwie do konwencjonalnej chemioterapii, eBAT nie wykazał żadnych chronicznych skutków ubocznych, które sprawiłyby, że byłby nie do zaakceptowania jako leczenie dla psów, które byłyby zdrowe. Lek ten został bowiem zaprojektowany w celu zabicia komórek odpowiedzialnych za powstawanie nowotworów, a tym samym zatrzymania nowotworów przed ich rozpoczęciem. Terapie wspomagające leczenie raka u psa W literaturze anglojęzycznej znaleźć można informacje na temat stosowania pewnych suplementów w leczeniu naczyniakomięsaka krwionośnego u psów. Przeprowadzono nawet badania kliniczne, których wyniki mogą zaskakiwać. I'm-Yunity (Coriolus vesicolor, CV) Otóż badania na Uniwersytecie w Pensylwanii wykazały skuteczność suplementów grzybowych „I'm-Yunity” (oprócz tradycyjnej chemioterapii) w zwiększeniu czasu przeżycia u psów leczonych z powodu naczyniakomięsaka. I'm-Yunity jest to ekstrakt polisacharydu z grzyba Coriolus vesicolor. Coriolus versicolor (CV) to leczniczy grzyb znany w Chinach jako Yunzhi. Kilku klasom związków, wchodzących w jego skład przypisuje się aktywność biologiczną, jednak z najważniejsze aktywne ugrupowanie uważany jest polisacharyd peptydowy (PSP). PSP stanowi jednorodną mieszaninę makrocząsteczek o ściśle podobnych właściwościach fizykochemicznych; stanowi on grupę polisacharydów chemicznie połączonych z różnymi peptydami. Grzyb Coriolus versicolor zawiera dwa polisacharydy peptydowe: PSP i PSK pochodzące odpowiednio ze szczepu: Cov-1 i CM-101. Oba wykazują aktywność odbudowy immunologicznej i przeciwnowotworowej in vitro i in vivo. Wykazano, że PSP wykazuje interesujące właściwości farmakologiczne in vitro. Należą do nich: aktywacja limfocytów T, limfocytów B, komórek NK i limfocytów NKT (natural killer T-cells), aktywowanych przez limfocyty, promowanie proliferacji i/lub produkcji przeciwciał, stymulacja produkcji cytokin, takich jak interleukina 2, interleukina 6, interferony i czynnik martwicy nowotworów. I'm-Yunity wykazał aktywność przeciwnowotworową w badaniach kultur tkankowych, powodując zatrzymanie cyklu komórkowego i zmianę ekspresji apoptogennych/ antyapoptotycznych i pozakomórkowych białek sygnałowych, czego wynikiem było zmniejszenie proliferacji guza i wzrost apoptozy. Badania in vitro wykazały, że I'm-Yunity powoduje zahamowanie wzrostu guza zależne od dawki i czasu oraz zmniejsza żywotność komórek białaczkowych HL-60. Pilotażowe badanie I/I'm-Yunity przeprowadzone na Uniwersytecie Pensylwania wykazało medianę czasu przeżycia wynoszącą 117 dni i 199 dni odpowiednio dla 50 i 100 mg/kg dawek I'm-Yunity u 15 psów z przerzutującym naczyniakomięsakiem. Te czasy przeżycia są dłuższe niż w przypadku samej splenektomii (mediana czasu przeżycia od 19 do 86 dni) i porównywalne z chemioterapią opartą na doksorubicynie (zgłaszane mediany czasów przeżycia 141-179 dni). Jednak tę informację należy traktować bardzo ostrożnie ze względu na fakt, że w badaniu tym wzięła udział niewielka liczba psów. Należy także podkreślić, że obecnie nie ma opublikowanych recenzowanych danych z randomizowanych badań klinicznych porównujących I'm-Yunity z doksorubicyną. Inne badania in vitro wykazały aktywność cytotoksyczną wobec kilku linii komórek nowotworowych w raku żołądka i płuc, białaczce i chłoniaku. PSP wykazało także aktywność przeciwnowotworową in vivo ze znacznym zmniejszeniem wielkości guza u myszy zaszczepionych różnymi liniami komórek rakowych (nosogardła, wątroby, okrężnicy, mięsaka, czerniaka, białaczki). Zastosowanie ekstraktów CV zostało ocenione u ludzi jako terapeutyczny adiuwant do immunoterapii raka w różnych guzach litych w licznych badaniach klinicznych na ludziach w Chinach i Japonii, wykazujących wzrost proliferacji komórek odpornościowych, zmniejszenie objawów chemioterapii, poprawę infiltracji guza przez komórki dendrytyczne i cytotoksyczne limfocyty T, a także przedłużenie okresów wolnych od nawrotów i ogólna poprawa rokowania. Ekstrakty CV (PSP) są – według doniesień – bardzo dobrze tolerowane przez psy i ludzi przy minimalnych działaniach niepożądanych. Ze względu na stymulujące działanie immunologiczne wyciągów z CV, istnieje możliwość zmniejszenie aktywności leków immunosupresyjnych i należy unikać takiego połączenia. Yunnan Baiyao Yunnan Baiyao to kolejny chiński lek ziołowy, który jest stosowany ze względu na swoje właściwości hemostatyczne i gojenie ran u ludzi. Jest często stosowany w medycynie weterynaryjnej (głównie w Chinach, Japonii, ale także USA, Kanadzie) do kontrolowania krwawienia u psów z naczyniakomięsakami poprzez poprawę krzepnięcia i funkcji płytek krwi. Yunnan Baiyao jest chronionym chińskim tradycyjnym lekiem, a dokładna formuła ziołowa jest tajemnicą handlową. Głównym składnikiem jest ekstrakt z korzenia Panax notoginseng, który w badaniach wykazał się interesującym działaniem: hamuje wzrost i zwiększa apoptozę ludzkich komórek raka jelita grubego in vitro, hamuje syntezę DNA i proliferacje komórek w ludzkich komórkach śródbłonka żyły pępowinowej in vitro, powoduje apoptozę mysiej linii komórkowej neuroblastomy, a także indukuje działanie antyproliferacyjne i proapoptotyczne w szeregu komórek nowotworowych. Na Wydziale Nauk Klinicznych Uniwersytetu na Florydzie przeprowadzono badanie, jaki wpływ in ma Yunnan Baiyao na linie komórkowe naczyniakomięsaka u psów in vitro. W badaniu tym oceniano aktywność Yunnan Baiyao przeciwko trzem psim liniom komórkowym naczyniakomięsaka in vitro po leczeniu rosnącymi stężeniami leku. Wykazano śmierć komórek zależną od czasu i stężenia z powodu apoptozy indukowanej kaspazą we wszystkich trzech liniach komórkowych. Yunnan Baiyao znalazł zastosowanie w medycynie weterynaryjnej głównie do kontrolowania krwawienia u psów z naczyniakomięsakiem. Dodatek ten również może promować gojenie. Holistyczni lekarze weterynarii stosują dawkę 250 mg 2 razy dziennie przez dwa tygodnie i jeden tydzień przerwy lub przez dwa miesiące i miesiąc przerwy. Potrzebne są dodatkowe dane z badań klinicznych w celu potwierdzenia obecnie stosowanych schematów dawkowania Yunnan Baiyao. Okresy przerwy są oferowane ze względu na możliwość podwyższenia poziomu enzymów wątrobowych przy ciągłym dawkowaniu. Jednak inni lekarze stosują ciągłe codzienne dawkowanie Yunnan Baiyao (250 mg 2 razy dziennie) bez przerwy. Przypuszcza się jednak, iż suplement ten pomaga psom anegdotycznie, ale jego pełne badania kliniczne z oceną wpływu na psy z HSA są nadal w toku, dlatego prawdziwa skuteczność i działania niepożądane nie są obecnie znane. Wydaje się, że istnieje znaczny potencjał addytywnych lub synergistycznych właściwości farmakologicznych I'm-Yunity i Yunnan Baiyao w połączeniu z chemioterapią metronomiczną u pacjentów z przerzutującym naczyniakomięsakiem krwionośnym, potrzebne są jednak dodatkowe dane z badań klinicznych. Nie wiadomo, czy zioła te są w stanie przekroczyć barierę krew-mózg. Właściciele po usłyszeniu diagnozy często desperacko próbują znaleźć inne metody leczenia naczyniakomięsaka u psów, chwytając się różnych alternatywnych i uzupełniających podejść (zioła, dieta onkologiczna, bioenergoterapia, suplementy itp.). Zwykle następuje to po szeroko zakrojonej reklamie, np. z internetowych źródeł. Na forach często opisywane są przypadki, jak pies otrzymuje takie, a takie leczenie i przeżywa dłużej niż się spodziewano. Wiodący zwolennicy kategorycznie przyjmują to jako sukces i wystarczający dowód na to, że ich podejście jest lecznicze dla naczyniakomięsaka. Nie można przecenić niebezpieczeństwa przypisania mocy leczniczej danego preparatu po anegdotycznej reakcji. Nie ma opisanego przypadku, w którym jedna z tych terapii byłaby konsekwentnie skuteczna (lub nawet tak dobra, jak standardowe leczenie) po jej sprawdzeniu w określonej grupie osobników. W rzeczywistości takie zabiegi mogą zakłócać lub nawet zwiększać toksyczność leków chemioterapeutycznych. Wiemy, że gdy niektóre guzy zostaną wykryte wystarczająco wcześnie, sama operacja, operacja plus chemioterapia, a w niektórych przypadkach nawet brak jakiegokolwiek leczenia może prowadzić do przedłużenia życia. W rzadkich przypadkach zachowanie samego guza powoduje, że postęp choroby jest wyjątkowo powolny, a psy mogą przeżyć przez dłuższy czas, niezależnie od zastosowanej terapii. Oznacza to, że pewien promil psów ze zdiagnozowanym naczyniakomięsakiem krwionośnym żyje 2,3, 4 lata lub dłużej, nawet bez agresywnego postępowania. Dlatego niezmiernie istotne jest, aby właściciele posiadający psy, u których zdiagnozowano raka, zrozumieli dwie rzeczy. Po pierwsze: lekarze weterynarii nigdy nie powstrzymywaliby skutecznego leczenia jakiejkolwiek choroby. Wręcz przeciwnie – z radością przyjęlibyśmy skuteczne i nietoksyczne lekarstwo na tę chorobę, gdyby tylko takie istniało. Nierzadko sami wpadamy w hurra-optymizm po tym, jak dowiemy się o jakimś nowym, „cudownym” leku. Jednak, żeby taki lek rzeczywiście mógł zostać uznany za skuteczny, konieczne są szeroko zakrojone badania kliniczne, w których udowodni się bezspornie skuteczność i bezpieczeństwo danego preparatu. Druga sprawa polega na tym, że w internecie nie brakuje oszustów, żerujących na desperacji ludzi, którzy wiedzą, że ukochany członek rodziny prawdopodobnie umrze na poważną, nieuleczalną chorobę. Jak karmić psa z nowotworem HSA? W ciągu ostatnich 10 lat pojawiły się przekonujące dowody na to, że jednym z kluczy do stworzenia lepszego życia znajduje się w zaskakującym miejscu: w misce dla psa. Eksperci przyznają, że jednym ze sposobów radzenia sobie z nowotworem jest kontrolowanie tego, co pacjent je. Ponieważ proces nowotworowy zmienia metabolizm psa, ważne jest, by odpowiednio dostosować dietę do jego nowych potrzeb. Jak nowotwór zmienia metabolizm psów? Pacjent z nowotworem wykorzystuje węglowodany, białka i tłuszcze na zupełnie inne sposoby, niż jego zdrowi pobratymcy. Kacheksja nowotworowa W wielu przypadkach nowotworowi pacjenci wykazują tzw. kacheksję nowotworową – stan, w którym zwierzę traci wagę pomimo przyjmowania składników odżywczych. Psy z kacheksją nowotworową wykazują zmniejszoną zdolność do reagowania na leczenie i skrócony czas przeżycia. Zmiany z metabolizmie węglowodanów Najbardziej dramatyczne zaburzenia metaboliczne występują w metabolizmie węglowodanów. Komórki nowotworowe metabolizują glukozę z węglowodanów w procesie zwanym glikolizą beztlenową, która tworzy mleczan jako produkt uboczny. Ciało psa musi następnie zużyć energię, aby przekształcić ten mleczan w użyteczną formę. Wynik końcowy? Guz zyskuje energię z węglowodanów, podczas gdy pies cierpi z powodu dramatycznej utraty energii. U psa, u którego rak nie został jeszcze zdiagnozowany, może to być katastrofalne. Pierwszą rzeczą, jaką robi zazwyczaj opiekun, którego pies zaczyna tracić na wadze jest zwiększenie porcji jedzenia! Jeśli pokarm psa jest tradycyjną karmą, zawierającą dużo ziaren zbóż o dużej zawartości węglowodanów, opiekun dolewa przysłowiowej oliwy do ognia. Pies nie czerpie korzyści ze wzrostu zawartości węglowodanów, ale jego nowotwór korzysta w najlepsze. Zmiany w metabolizmie białek Inną zmianą metaboliczną obserwowaną u psów z kacheksją nowotworową jest to, że degradacja białka przewyższa jego syntezę, powodując utratę netto białka w ciele psa. To z kolei powoduje utratę masy mięśniowej oraz znacząco przyczynia się do utraty wagi. Ponadto utrata białka powoduje obniżoną odporność komórkową i humoralną, osłabienie funkcji przewodu pokarmowego oraz utrudnione i powolne gojenie się ran. Zmiany w metabolizmie tłuszczów Większość utraconych kilogramów w kacheksji nowotworowej jest spowodowana znacznym zredukowaniem tkanki tłuszczowej, która (podobnie jak białko) ulega szybszemu rozkładowi u pacjenta z nowotworem. Jednak w przeciwieństwie do węglowodanów i białka, wzrost tłuszczu w diecie nie przynosi korzyści guzom nowotworowym psów. Na szczęście zdolność psa do wykorzystania tłuszczów jako źródła energii jest niezakłócona. Zrozumienie tych zmian metabolicznych może pomóc nam sformułować dietę, która przyniesie maksymalne korzyści psu, a minimalne korzyści jego guzowi. Dobrze odżywieni pacjenci nie tylko wykazują lepszy ogólny stan zdrowia, zwiększoną tolerancję na interwencje weterynaryjne (takie jak operacja, radioterapia czy chemioterapia), a także wzrost odpowiedzi immunologicznej. Idealna dieta przeciwnowotworowa u psa nie jest jeszcze znana, choć wiadomo, że priorytetem powinno być odżywianie psa, a nie raka. Dieta powinna składać się ze względnie małej ilości prostych węglowodanów, skromnej ilości tłuszczów (zwłaszcza kwasów tłuszczowych omega 3) i odpowiedniej ilości białek o wysokiej biodostępności. Liczne badania wykazały, że dieta wysokotłuszczowa i niskowęglowodanowa przyczynia się do większego prawdopodobieństwa remisji (w połączeniu z chemioterapią) i do dłuższego czasu przeżycia. Ponieważ zmiany metaboliczne zachodzące u psa chorego na raka są trwałe, nawet jeśli rak przechodzi w stan remisji, karmienie dostosowaną dietą może być konieczne do końca życia psa. Co zawiera dieta przeciwnowotworowa dla psa? Na początek bardzo ważna uwaga: wszelkie zmiany w diecie powinny być wcześniej konsultowane z lekarzem weterynarii, prowadzącym Twojego psa. Dobrze jest skorzystać z pomocy dietetyka weterynaryjnego, który uwzględni specyficzne potrzeby psa, szczególnie, jeśli przechodzi on jakikolwiek dodatkowe leczenie, takie jak chemioterapia. Nawet suplementacja jest odradzana bez wiedzy i zgody specjalisty. Ale jeśli lekarz zasugeruje, abyś spróbował zmienić dietę, przygotowując domowe posiłki, oto niektóre z rzeczy, które można polecić: Wszystkie składniki powinny być świeże, wysoce biodostępne, łatwo przyswajalne i smaczne, o dobrym smaku i zapachu. Wielu pacjentów z nowotworem traci apetyt z powodu leczenia lub choroby, a przecież te psy muszą chcieć jeść, dużo jeść. Lekarze weterynarii mają różne farmakologiczne stymulatory apetytu, które mogą być pomocne w utrzymaniu apetytu u niejedzących psów. Ich przeznaczeniem jest zapobieganie anoreksji i utracie wagi. Jeśli pies z rakiem przestanie jeść, lekarz powinien rozważyć karmienie dojelitowe – za pomocą rurki nosowo-żołądkowej (która przechodzi przez nos i gardło do żołądka) lub rurki gastrostomijnej (chirurgicznie umieszczanej w żołądku). Takie środki, choć wyglądają dość dramatyczne dla właściciela, mogą mieć ogromną wartość dla pacjenta i na ogół są krótkotrwałe. Żywność ekologiczna Konwencjonalni lekarze weterynarii mogą mieć inne zdanie, ale coraz częściej wśród lekarzy widoczne staje się podejście holistyczne. Zalecają oni, by opiekunowie używali organicznego mięsa jako części diety przeciwnowotworowej. Ostatnią rzeczą, jakiej potrzebuje pacjent z nowotworem, jest radzenie sobie z pestycydami, antybiotykami i dodatkowymi bakteriami, które zwykle znajdują się w mięsie nieekologicznym. W takiej sytuacji organizm musi skupiać się na usuwaniu toksyn, a także na walce z rakiem. Świeże, ekologiczne mięso wysokiej jakości jest zarówno apetyczne, jak i biodostępne. Suplementy zawierające olej rybi Bogaty w kwasy tłuszczowe omega-3, które zostały powiązane z hamowaniem nowotworów i wzmocnieniem układu odpornościowego. Olej rybi może być łatwiej wchłaniany przez organizm psa niż olej z nasion lnu, będący jego bliskim kuzynem. Witamina C Znana i stosowana ze względu na swoje właściwości utleniające, witamina ta może być łatwo podawana w postaci tabletek. Przeciwutleniacze neutralizują wolne rodniki jako naturalny produkt uboczny normalnych procesów komórkowych. Ponadto przeciwutleniacze należy uzupełniać za każdym razem, gdy podawane są suplementy omega-3. Świeże warzywa Warzywa krzyżowe, takie jak brokuły i ciemnozielone warzywa liściaste, takie jak szpinak, są zdrowe dla każdego psa, ale szczególnie dla pacjentów z nowotworem. U ludzi diety bogate w warzywa krzyżowe – takie jak brokuły, kalafior, kapusta, rukiew wodna – były związane z niższym ryzykiem nowotworu płuc, żołądka i jelita grubego. Szczególnie brokuły są źródłem bioaktywnych związków (indole oraz izotiocyjaniany, w tym sulforafan), które mają silne właściwości przeciwnowotworowe. Ponadto błonnik dostarczany przez warzywa jest niezbędny do utrzymania prawidłowego zdrowia jelit, co z kolei ma kluczowe znaczenie dla ogólnego stanu zdrowia. Przecieranie warzyw i mieszanie ich z jedzeniem może poprawić smakowitość i zwiększyć akceptację co bardziej wybrednych psów. Enzymy trawienne zalecane są, aby wspomóc funkcje trawienne psa, szczególnie podczas przechodzenia na nową dietę. Czosnek Mogą być zalecane niewielkie ilości, jak mały ząbek dziennie. Badania dostarczają przekonujących dowodów, że czosnek i jego komponenty siarkowe są skutecznymi inhibitorami procesu nowotworowego. Sugeruje się stosowanie diety o następujących proporcjach: < 25% węglowodanów, 35-48% białka, 27-35% tłuszczu, przy czym ponad 5% stanowią kwasy omega-3 2% argininy (dotyczy to suchej masy). Przeciwutleniacze, takie witamina E, C i A działają przeciwnowotworowo. Wykazano, że selen, witaminy A i K3, arginina, glutamina i czosnek są korzystne w niektórych warunkach eksperymentalnych. Chociaż jest to obiecujące, niewiele jest dowodów na poparcie konkretnych zastosowań tych składników odżywczych. Żeby było jasne: żaden lekarz weterynarii nie zasugeruje, że dieta może wyleczyć nowotwór. Podejście dietetyczne w przypadku naczyniakomięsaka nie będzie lecznicze, ale jest szansa, że pacjent lżej zniesie chemię. Celem zarządzania dietą przeciwnowotworową powinno być utrzymanie ogólnego stanu zdrowia, masy ciała i apetytu, co z kolei znacznie wspomoże konwencjonalne leczenie weterynaryjne, a wszystko razem zapewni dobrą jakość życia. Naczyniakomięsak śledziony u psów rokowanie Rozpoznanie HSA zawsze ma złe rokowanie, jedynym wyjątkiem jest hemangiosarcoma pochodzący ze skóry bez wewnętrznego zaangażowania. Statystyki dotyczące diagnozy naczyniakomięsaka krwionośnego śledziony są dość fatalne. Jest to bardzo agresywny nowotwór u psów, z wysoką śmiertelnością, medianą przeżycia 3-6 miesięcy oraz dziesięcioprocentową roczną przeżywalnością. Większość pierwotnych guzów znajduje się w śledzionie i wiele psów doświadcza pęknięcia guza i krwawienia do jamy brzusznej. Zanim opiekun przyprowadzi psa do kliniki, guz przerzutuje u około 50% pacjentów. Szacuje się, że ponad 80% dotkniętych zwierząt domowych ma mikroskopijne przerzuty już w momencie diagnozy. Dlatego nawet jeśli operacja bezpośredniego źródła krwawienia ratuje życie, na ogół nie jest lecznicza. Chemioterapia może przedłużyć przeżycie, ale zazwyczaj tylko przez krótki czas. Nawet, gdy pies został zdiagnozowany przypadkowo, co oznacza, że guzy zostały wykryte zanim doszło do ich pęknięcia i krwawienia, średni czas przeżycia przy samej operacji wynosi około 6-8 miesięcy. Najbardziej pechowe psy mają widoczne przerzuty w momencie diagnozy. Czas przeżycia dla tych psów mogą być rzędu kilku krótkich tygodni. Szacuje się, że u 24-45% psów z rozpoznaniem HSA choroba rozprzestrzeni się do prawego przedsionka serca. Najbardziej problematyczne jest to, że niewiele jest informacji, które mogłyby pomóc ustalić, czy masa śledziony jest nowotworowa, czy nie, zanim zostanie pobrana biopsja tkanki, więc właściciele są zmuszeni podjąć decyzję o przeprowadzeniu operacji w nagłych wypadkach bez posiadania wszystkich informacji, których mogą potrzebować. Jakie czynniki wpływają na rokowanie u psów z HSA? Sposób postępowania (splenektomia, chemioterapia) Chirurgiczne usunięcie masy śledziony jest podstawą leczenia prawie wszystkich psów hemangiosarcomą śledziony. Niestety, ze względu na agresywny biologiczny charakter tego guza, rokowanie dla psów z HSA jest złe nawet w obliczu operacji i terapii wspomagających. W przypadku samej interwencji chirurgicznej mediana czasu przeżycia (mediana czasu przeżycia jest definiowana jako okres, w którym 50% pacjentów nadal żyje; oznacza to jednak, że 50% pacjentów umiera w ciągu tego czasu) waha się pomiędzy jednym a dwoma miesiącami (niektóre źródła podają, że nawet do czterech miesięcy). Czasy przeżycia mogą różnić się w zależności od stadium guza w momencie leczenia. Mediana czasu przeżycia dla psów z HSA śledziony poddanych zabiegowi chirurgicznemu i chemioterapii wynosi około 4-6 (według niektórych źródeł do 8) miesięcy. Chemioterapia wydłuża okres przeżycia o kilka miesięcy. Niestety – szału nie ma 🙁 Komórki naczyniakomięsaka nieuchronnie rozwijają oporność na chemioterapię, więc tylko 10-15% psów, u których rozpoznano HSA śledziony, będzie żyło rok lub dłużej od momentu postawienia diagnozy. Niestety, ostatecznie wszystkie psy z HSA odchodzą z powodu przerzutów lub rozprzestrzeniania się raka na inne narządy, nawet jeśli nie jest to ewidentne podczas diagnozy. Bez operacji średni czas przeżycia może wynosić kilka dni lub tygodni i jest bardzo zmienny, ponieważ rozpadające się guzy śledziony mogą gwałtowanie pęknąć w dowolnym momencie i spowodować ciężkie krwawienie wewnętrzne, które nieleczone często prowadzi do zgonu. Jeśli leczenie nie jest możliwe, należy rozważyć eutanazję, aby zapobiec cierpieniu z powodu krwawienia wewnętrznego. Oprócz wznowy miejscowej przyczyną śmierci są mnogie przerzuty, z reguły do płuc, narządów jamy brzusznej, serca i ośrodkowego układu nerwowego. Stopień zaawansowania klinicznego guza u psa Najważniejszym rokowniczo parametrem u psów z HSA śledziony jest stopień zaawansowania klinicznego nowotworu: Stopień I – Guz ograniczony do śledziony. Stopień II – Guz ograniczony do śledziony z pęknięciem guza/śledziony lub guz śledziony z zajęciem regionalnych węzłów chłonnych. Stopień III – Guz śledziony z pęknięciem lub zajęciem regionalnych węzłów chłonnych i dowodami na obecność przerzutów odległych. Pacjenci z małym, pojedynczym guzem ograniczonym do śledziony oraz ci, u których nie doszło do pęknięcia guza i krwawienia do jamy brzusznej rokują lepiej. U psów, u których w momencie rozpoznania guza wykryto współistniejące krwawienie do jamy brzusznej, rokowanie jest najgorsze. Mediana okresu przeżycia u psów, u których guzowi nie towarzyszyło krwiobrzusze wynosi 132 dni (4,5 miesiąca). Rokowanie korzystniejsze dla psów z HSA w I i II stopniu zaawansowania klinicznego – mediana okresu przeżycia 4,5 miesiąca. Rokowanie korzystniejsze dla HSA o wartości indeksów mitotycznych poniżej 11 – mediana okresu przeżycia 9,5 miesiąca. W przypadku HSA śledziony u zwierząt na rokowanie nie ma wpływu: podtyp histologiczny naczyniakomięsaka, stopień złośliwości histologicznej, obecność martwicy. Umiejscowienie guza Rokowanie u psów, u których zdiagnozowano naczyniak krwionośny zależy od umiejscowienia guza. Według profesora Modiano naczyniakomięsaki krwionośne, które zaczynają się lub rozprzestrzeniają na narządy wewnętrzne, mięśnie lub szpik kostny, są prawie zawsze śmiertelne. Głównym celem terapii tych nowotworów jest niekoniecznie uzyskanie wyleczenia, ale raczej spowolnienie lub opóźnienie rozprzestrzeniania się choroby oraz zapobieganie lub opóźnianie wystąpienia zagrażających życiu epizodów krwawienia. Dlatego operacja usunięcia widocznej masy guza może być zalecana pacjentom z HSA, u których stan jest stabilny, nawet jeśli występują rozległe przerzuty. Bez leczenia, większość psów, u których zdiagnozowano naczyniakomięsaka krwionośnego narządów wewnętrznych umrze w ciągu jednego do dwóch tygodni, chociaż niektóre mogą przetrwać kilka miesięcy. Zaburzenia towarzyszące Niedokrwistość jest stanem potencjalnie zagrażającym życiu, ponieważ zmniejsza ilość tlenu dostarczanego do tkanki. W kilku badaniach stwierdzano, że psy z niedokrwistością (HCT<30%) mają niższy wskaźnik przeżycia niż psy bez anemii. Doniesiono również, że złośliwa choroba śledziony i obecność krwawienia do jamy otrzewnej mają negatywny związek z czasem przeżycia. Jednakże złośliwość nie była związana z krwią w jamie otrzewnej. Wskazania do uśpienia psa z hemangiosarcomą Naczyniakomięsak krwionośny śledziony jest chorobą bardzo trudną z jeszcze jednego powodu. Właściciele chorego psa często są zmuszeni do podejmowania ważnych decyzji przy użyciu bardzo ograniczonych danych. Wiadomym jest, że rokowanie u psów z naczyniakomięsakiem jest złe, ponieważ guzy te tworzą się z naczyń krwionośnych i często rozprzestrzeniają się na różne narządy w całym ciele. Wielu lekarzy weterynarii daje właścicielom opcję wyboru eutanazji, szczególnie, gdy pies znajduje się na stole operacyjnym i widoczne jest zajęcie również innych narządów wewnętrznych. Większość opiekunów chorych psów podczas podejmowania decyzji często desperacko miota się pomiędzy różnymi opcjami. Mają oni świadomość, że szanse na przeżycie długoterminowe są praktycznie żadne, a mimo to decydują się na leczenie, twierdząc, że pies zasługuje na drugą szansę, a jeśli coś się wydarzy podczas lub po operacji, będą spokojni, ponieważ podjęli decyzję mającą na celu dobro ich zwierzęcia. Dla nich liczą się szanse spędzenia z ukochanym psem jeszcze kilku zwykłych porannych spacerów. Jest to tak ważne, że uzasadnia ryzyko operacji i zdiagnozowania raka. No i oczywiście zawsze jest nadzieja, że guz okaże się łagodny. Dla innych z kolei istotne jest to, że chociaż istnieją opcje leczenia, nie ma lekarstwa na tę chorobę. Wnikliwie przeanalizowali statystyki i nie chcą serwować swojemu psu cierpień. Operacja może i jest skuteczną opcją usunięcia pierwotnego guza i tymczasowego zatrzymania krwawienia, ale nie jest w stanie usunąć całej choroby z przerzutami, które już występują na poziomie mikroskopowym w momencie diagnozy. Nawet po operacji i chemioterapii choroba będzie postępować, a komórki rakowe będą nadal przerzutowały, tworząc masy w całym ciele. Krwotoki mogą wystąpić z każdego miejsca nowotworu, co może powodować przejściowe osłabienie. Jeżeli krwawienie nie ustanie, pies zacznie wykazywać oznaki szoku i zapaści. Aby oszczędzić zarówno psu, jak i właścicielowi traumatycznych i pełnych bólu doświadczeń, związanych z tą okropną chorobą, zawsze wolę przeprowadzić eutanazję nawet o tydzień wcześniej, niż o jeden dzień za późno. Niezależnie jednak od tego, w jaki sposób radzimy sobie z taką diagnozą, priorytetem powinien być komfort naszego podopiecznego. To o niego tu chodzi. Nie o nasze sumienie, miłosierdzie (czasem opacznie rozumiane), spokój ducha, czy szczęście. Wszystko, co robimy, wszelkie decyzje, jakie podejmujemy w takich chwilach powinny przejść przez filtry komfortu i jakości życia naszego przyjaciela. Zaręczam, że jeśli podejdzie się do sprawy z punktu widzenia jakości nad ilością, to wszyscy na tym skorzystają: pacjent, który przez cały okres leczenia będzie się czuł dobrze, oraz jego opiekunowie, którym te ostatnie dni, tygodnie lub miesiące spędzone z ukochanym psem ukażą, co to znaczy cieszyć się chwilą, która trwa.}

Օւուኅ ιդኞρθሱиգ ктиጳո	Врօбоጤ н
Βаπըպ цаղе	Ձ ւ
Рси узиվθዤιно очብչαкеца	Ухаሀιሯըтըዕ ծоρጩту ուኪаφօሓխዙα
Бεв ν	Օλυвр ыτխհևктад ըτι

CHORA WĄTROBA U PSA - OBJAWY. Najczęstsze objawy choroby wątroby to: senność, niezaradność oraz nieskoordynowane ruchy, problemy z oddychaniem, apatia i skurcze. Z kolei objawy związane ze zdrowiem to przede wszystkim: biegunki i ciemnego koloru kał, zżółkłe lub też krwawiące dziąsła. Zauważając któryś z wspomnianych

Rak odbytu to złośliwy guz końcowego otworu przewodu pokarmowego. Na jego rozwój najbardziej narażone są osoby, u których w rodzinie wystąpił już tego typu nowotwór. W grupie ryzyka znajdują się także osoby, które uprawiają seks analny bez zabezpieczenia. Jakie są przyczyny i pozostałe czynniki ryzyka raka odbytu? Jak rozpoznać objawy? Jak przebiega leczenie? Jakie są rokowania? Rak odbytu to złośliwy guz końcowego otworu przewodu pokarmowego. Jakie są przyczyny i pozostałe czynniki ryzyka raka odbytu? Jak rozpoznać objawy? Jak przebiega leczenie? Jakie są rokowania? Spis treściRak odbytu - przyczyny i czynniki ryzykaRak odbytu - objawyRak odbytu - diagnozaRak odbytu - przerzutyRak odbytu - leczenieRak odbytu - rokowania Rak odbytu to złośliwy nowotwór końcowego otworu jelita grubego, który może być zlokalizowany na brzegach odbytu lub w jego kanale. W Polsce rak odbytu zajmuje 7. w kolejności miejsce wśród kobiet i 6. miejsce wśród mężczyzn pod względem zachorowań na nowotwory złośliwe. Najczęściej dotyka osób w wieku 50-60 lat. W literaturze opisywany jest podział nowotworów odbytu na raka kanału odbytu oraz raka brzeżnego odbytu, który rozwija się w obrębie skóry. Najczęstszym typem raka tej okolicy jest nowotwór wywodzący się z nabłonka wielowarstwowego płaskiego, czyli nowotwór płaskonabłonkowy (rak brzeżny odbytu), ale obserwuje się także raka gruczołowego (rak kanału odbytu). Należy zaznaczyć, że rak odbytu nie jest tym samym, co rak odbytnicy, ponieważ odbyt i odbytnica to dwa różne odcinki przewodu pokarmowego (odbytnica to końcowy odcinek jelita grubego, zakończony odbytem). W związku z tym są to dwa różne schorzenia. Rak odbytu - przyczyny i czynniki ryzyka Nie wiadomo jakie są przyczyny raka odbytu, znane są natomiast czynniki ryzyka. Wśród nich główną rolę odgrywają uwarunkowania genetyczne (występowanie choroby w rodzinie). Również niektóre choroby o podłożu genetycznym i zapalnym ogrywają istotną rolę w powstawaniu tego nowotworu. Są to polipowatość rodzinna, zespół Lyncha, zespół Gardnera, zespół Turcota, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna. U większości osób, u których zdiagnozowano nowotwór odbytu, wykazano także obecność zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego, czyli HPV (Human Papillomavirus), głównie typu 16 i 18. Do zakażenia tym patogenem może dojść drogą płciową u osób aktywnych seksualnie. Do czynników ryzyka rozwoju procesu nowotworowego w obrębie odbytu zalicza się także przetoki i szczeliny odbytu, a także kłykciny kończyste. WARTO WIEDZIEĆ>>Brodawczak może powodować raka Do pozostałych czynników, które mogą przyczynić się do rozwoju raka odbytu, należą: zła dieta (nadmiar alkoholu, tłuszczów, czerwonego mięsa, mała ilość warzyw i owoców), otyłość, palenie papierosów. Rak odbytu - objawy Choroba przez wiele lat może przebiegać bezobjawowo. Dopiero w zaawansowanym stadium rozwoju mogą się pojawić: krew w kale krwawienie z odbytu biegunki i/lub zaparcia uczucie niepełnego wypróżnienia kolka jelitowa, która powoduje potrzebę wypróżnienia ból brzucha i/lub krocza Co jeść, aby uniknąć raka? Rak odbytu a hemoroidy (żylaki odbytu) Krew w kale, krwawienie z odbytu i uczucie niepełnego wypróżnienia nie zawsze wskazują na raka odbytu. Tego typu objawy są charakterystyczne także dla uciążliwych, ale nie stwarzających zagrożenia dla życia hemoroidów (żylaków odbytu). Jeśli jednak pojawią się dodatkowe objawy, takie jak zmienny charakter wypróżnień (raz biegunki, raz zaparcia) i bóle brzucha, są powody do niepokoju. Należy pamiętać, że rak odbytu i hemoroidy mogą ze sobą współistnieć, dlatego w przypadku pojawienia się któregokolwiek z ww. objawów należy jak najszybszej udać się do lekarza. Rak odbytu - diagnoza Rozpoznanie raka odbytu polega na obejrzeniu przez lekarza okolicy odbytu i badaniu proktologicznym - per rectum (czyli badaniu odbytu palcem). Jeśli lekarz stwierdzi niepokojące guzki, skieruje pacjenta na dodatkowe badania, takie jak rektoskopia i/lub kolonoskopia z pobraniem wycinka do oceny histopatologicznej. Jednak za najdokładniejsze jest uważane badanie miednicy rezonansem magnetycznym, zwłaszcza u chorych z zaawansowaną postacią choroby. Rak odbytu - przerzuty naczynia chłonne Pierwszym objawem choroby może być wyczuwalny guz w okolicy pachwinowej, który świadczy o regionalnych przerzutach do węzłów chłonnych. Z reguły jest to zmiana niebolesna, przesuwalna względem tkanek i skóry, a skóra nad powiększonym węzłem chłonnym lub pakietem węzłów nie powinna być zmieniona chorobowo ani nadmiernie ucieplona. Rak odbytu przerzutować może drogą węzłów chłonnych nie tylko do węzłów pachwinowych, ale także do miednicy i węzłów krezkowych. Uwidacznia się je w trakcie diagnostyki obrazowej metodami tomografii komputerowej po wcześniejszym podaniu dożylnym środka cieniującego (kontrastu) oraz rezonansu magnetycznego. naczynia krwionośne Poprzez naczynia krwionośne komórki nowotworowe przedostają się do narządów odległych. Nowotwory odbytu najczęściej powodują powstawanie nowych ognisk chorobowych do wątroby, nerek i kości. sąsiadujące narządy Rak odbytu w zaawansowanym stopniu rozwoju rozrasta się i obejmuje procesem chorobowym lokalne narządy, mięśnie okolicy krocza, pochwę, pęcherz moczowy oraz gruczoł krokowy. Rak odbytu - leczenie Leczenie raka odbytnicy polega na wycięciu odbytu. Obecnie istnieją trze metody wykonania operacji: wycięcie miejscowe, resekcja przednia z pozostawieniem zwieraczy i wycięcie brzuszno-kroczowe z wytworzeniem sztucznego odbytu, czyli kolostomii - jest to stomia wytworzona na jelicie grubym. Podczas operacji lekarz wyprowadza jelito grube na powierzchnię brzucha i zakłada worek stomijny, by umożliwić wydalanie treści jelitowej. Wybór metody zależy od wielkości guza, odległości guza od brzegu odbytu i głębokości naciekania. U pacjentów z zaawansowanym stopniem rozwoju nowotworu przed operacją zwykle wykonywane jest napromienianie w celu zniszczenia mikroprzerzutów i mikroognisk raka w węzłach chłonnych. Z kolei po operacji leczenie uzupełnia się o chemioterapię. Rak odbytu - rokowania 5-letnie przeżycie u chorych na raka odbytu wynosi około 54 proc.

Jeśli chodzi o chorą wątrobę u psa, istnieje wiele potencjalnych przyczyn – zaliczają się do nich m.in. infekcje bakteryjne, pasożyty, zakażenia wirusowe, ale także środki farmakologiczne czy różne substancje chemiczne. Niestety stosunkowo często okazuje się również, że problemy z wątrobą mają podłoże tzw. idiopatyczne

^{Fot: pathdoc / Gruczolakorak (rak gruczołowy) to jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych w obrębie narządów, na podłożu tkanki nabłonkowej (np. gruczolakorak płuc). Swoją budową naśladuje niekiedy sposób utkania zdrowego narządu. Rokowania w przypadku gruczolakoraka często zależą od szybkości wykrycia. Rak gruczołowy (gruczolakorak) to jeden z najczęściej występujących nowotworów złośliwych (do innych należą mięsaki, chłoniaki, czerniaki). Gruczolakorak ma szansę rozwinąć się właściwie na każdym narządzie (gruczole), gdzie istnieje tkanka nabłonkowa. Najczęściej rośnie w przewodzie pokarmowym, gruczołach dokrewnych, trzustce, wątrobie, trzonie macicy, jajnikach, płucach, gruczole krokowym (prostacie), śliniankach, sutku, nerkach. Jest groźniejszą (lecz także rzadszą) postacią popularnego gruczolaka (nowotworu łagodnego) i może powstać także w wyniku jego zezłośliwienia. Diagnoza gruczolakoraka: rodzaje, leczenie i rokowania Postępowanie zmierzające do postawienia diagnozy gruczolakoraka może być bardzo zróżnicowane, zależnie od umiejscowienia nowotworu. W diagnostyce, dla której podstawą jest wywiad lekarski, stosuje się badania laboratoryjne oraz specjalistyczne badania obrazowe, do których należą USG, RTG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, endoskopia lub kolonoskopia (w przypadku podejrzenia gruczolakoraka układu pokarmowego). Należy przy tym pamiętać, że wiele chorób nienowotworowych oraz zmian łagodnych (np. gruczolaków) może dawać podobne objawy jak gruczolakorak. W celu rozstrzygnięcia, czy mamy do czynienia z guzem o charakterze złośliwym, lekarz zleca zwykle biopsję (czyli pobranie fragmentu guza do badania histopatologicznego - oceny próbki pod mikroskopem). Badanie pozwala ocenić poziom zaawansowania nowotworu oraz stopień tzw. histologicznej złośliwości nowotworu. Nowotwór złośliwy rozprzestrzenia się poprzez naciekanie, czyli wrastanie między komórki pobliskich tkanek. Leczenie jest uzależnione od lokalizacji i stopnia zaawansowania nowotworu. Do najczęstszych metod należą: chemioterapia, radioterapia oraz leczenie chirurgiczne (operacyjne). Rokowania zależą od stopnia zaawansowania choroby - wcześnie wykryta zmiana może być w całości wyleczalna. W przypadku zmian w stadium zaawansowanym (ostatnie stadium rozwoju raka) stosuje się leczenie paliatywne. Gruczolakorak płuc Gruczolakorak płuc rozwija się najprawdopodobniej z komórek gruczołowych znajdujących się w nabłonku wyścielającym drogi oddechowe. Guz często bywa zlokalizowany na zewnętrznej przestrzeni płuca i niekiedy już na wczesnym etapie może powodować przerzuty do węzłów chłonnych lub innych narządów. Gruczolakorak należy do najczęstszych nowotworów płuc (stanowi około 40% wszystkich zmian nowotworowych tego narządu, częstszą postacią raka płuc jest jedynie rak płaskonabłonkowy). Statystycznie częściej pojawia się u kobiet niż u mężczyzn. Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu gruczolakoraka płuc są palenie tytoniu (jednak nie zmienia to faktu, że gruczolakorak jest najczęstszą postacią histologiczną raka płuc, która występuje u osób niepalących!) a także przypadki zdiagnozowanego raka płuc w rodzinie. Leczenie gruczolakoraka płuc powinno być dobierane po uwzględnieniu wszystkich cech klinicznych nowotworu (umiejscowienia, rodzaju, wielkości, poziomu złośliwości histopatologicznej itp.), a także stanu pacjenta i jego aktualnych objawów. Terapia obejmuje zazwyczaj zastosowanie chirurgii i radioterapii. Chemioterapia okazuje się zwykle mało skuteczna. Gruczolakorak jelita grubego Gruczolakorak jelita grubego powstaje na skutek niekontrolowanego rozrostu tkanki nabłonkowej wyścielającej jelito i może wystąpić w różnych jego częściach (kątnicy, wstępnicy, poprzecznicy, zstępnicy lub odbytnicy). Zależnie od umiejscowienia, objawy i leczenie mogą się różnić. Gruczolakorak stanowi aż 90% wszystkich nowotworów jelita grubego. Częściej zapadają na niego mężczyźni niż kobiety. Statystycznie rzadko występuje przed 40. rokiem życia, najczęściej pojawia się u pacjentów, którzy ukończyli 70 lat. Czynnikami ryzyka są: wcześniejsze wystąpienie tego nowotworu w rodzinie, choroba Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Powstaniu gruczolakoraka jelita grubego sprzyja również palenie papierosów, otyłość oraz występowanie polipów w jelicie grubym. Do diagnostyki tego rodzaju nowotworu jelita grubego wykorzystuje się badanie per rectum, badanie antygenu karcynoembrionalnego (CEA) we krwi, rektoskopię oraz kolonoskopię. Gruczolakoraka jelita grubego - zależnie od stadium zaawansowania - leczy się przeważnie operacyjnie, za pomocą chemioterapii oraz radioterapii. W sporadycznych przypadkach, kiedy po usunięciu guza niemożliwe jest prawidłowe zszycie jelita (tzw. zespolenie jelitowe), konieczne jest założenie w trakcie operacji tzw. stomii ("przetoka kałowa", "sztuczny odbyt"). Zobacz film i poznaj nowoczesne metody diagnozowania nowotworów: Zobacz film: Nowe techniki diagnostyki nowotworów. Źródło: 36,6. Gruczolakorak żołądka Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu gruczolakoraka żołądka mogą być niewłaściwa dieta (zwłaszcza bogata w sól i produkty konserwowane), palenie papierosów, niektóre choroby układu pokarmowego, zezłośliwienie polipów obecnych w błonie śluzowej żołądka, a także czynniki genetyczne i występowanie podobnych nowotworów w rodzinie. Do badań diagnostycznych w przypadku raka żołądka należą gastroskopia, badanie fizykalne, badanie radiologiczne, ultrasonografia (USG), tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. Podobnie jak w przypadku gruczolaka jelita, do podstawowych metod leczenia należą: chirurgia (leczenie operacyjne), chemioterapia oraz radioterapia. W przypadku zaawansowanego stadium rozwoju nowotworu stosuje się leczenie paliatywne, które ma na celu poprawę komfortu życia pacjenta.}

Objawy. Rak jelita grubego zazwyczaj nie powoduje wczesnych objawów. Objawy, które mogą wystąpić, to: biegunka, zaparcia lub innego rodzaju zmiana rytmu wypróżnień trwająca powyżej 10 dni. krew w stolcu (jasnoczerwona lub ciemna) niedokrwistość o nieznanej przyczynie. ból brzucha i tkliwość w dole brzucha. dyskomfort w jamie

Pies wszedł do nas na chwiejnych nogach, a po płytkach podłogowych z każdym krokiem zostawały kolejne krople krwi cieknące z rozpadających się guzów. Panie doktorze chcielibyśmy to usunąć, bo pies sie męczy. Cudem opanowałem się od komentarza i zdobywając się na uprzejmość zapytałem od kiedy tak cieknie. Usłyszałem od jednego z właścicieli, a od wczoraj. Chyba, nie muszę nikogo z czytelników tego artykułu przekonywać ile to trwa. Szkoda, że większość opiekunów decyduje się na zabieg dopiero kiedy krew kapie po dywanie i drewniana podłoga zachodzi plamami krwi. Czemu tyle czekacie? Utarło się, że może to zniknie samo i zagoi się jak na przysłowiowym pies. A guzik, ni c z tego Pęd cywilizacji i zachodzące zmiany w środowisku naturalnym wpływają też na zwierzęta domowe. Wprowadzana dla naszej wygody antykoncepcja u suk, niesie za sobą masę problemów. O większości z nich nikt nie mówi, podobnie jak w medycynie ludzkiej. Największe z nich to predyspozycja od guzów listwy mlecznej i zespołu zapalenia macicy (ropomacicze). Ktoś zapyta co robić, nie czekać sterylizować suki nie przeznaczone do rozrodu. Koniec z bajkam i że suka musi mieć chociaż jeden miot w życiu i tym podobne bzdury. Są to opowieści z lat osiemdziesiątych. Wcześniej, czy później dopadnie niesterylizowaną sukę ten problem, ale wtedy zagrażać może to jej zdrowiu i życiu. Co mają robić ludzie omamieni starymi pogłoskami? Udać się do lekarza prowadzącego zwierzę i porozmawiać o zabiegu. A jeśli guzki już są to bezwzględnie najpierw wysterylizować sukę, a następnie brać się za guzy. Usuwanie guzów listwy mlecznej bez sterylizacji, kończy się kolejnymi wznowami, gdyż problem napędzany jest przez hormony płciowe. To nie barbażyństow jak wielu uważa tylko profilaktyka. Ze względu, ze większość naszych zwierząt nie jest rasowa, wszystkie są wysterylizowane. Wiem jak zadbać o zwierzęta które kocham! Autor: Ziemowit Kudła Zgłoś swój pomysł na artykuł ^{Rak jelita grubego rozwija się zazwyczaj z polipa (łagodnego gruczolaka), wyrastającego na ścianie jelita. W ciągu ok. 10 lat gruczolak zmienia się w nowotwór. Rak jelita grubego – objawy. Objawy raka jelita grubego: zaparcia – rosnący polip zmniejsza światło jelita; biegunki utrzymujące się przez wiele tygodni; krwawienie z odbytu} Bardzo dziękuje za odpowiedz, na pytanie: Mam pytanie -jak mogę pomóc psu z gruczolakiem odbytu. Pies ma 16 lat i usunięcie nie jes mozliwe. Proszę o rozwinięcie skrótu gks GKS (?) to prawdopodobnie leki z grupy glikokortykosteroidów. Jednak zdecydowanie odradzałabym podawanie ich w tym przypadku z uwagi na wiek psa i bardzo wątpliwą ich skuteczność w przypadku guzów odbytu. A skąd wiadomo, że to jest gruczolak? Czy były wykonane badania patomorfologiczne wycinka pobranego ze zmiany? Nawiązując do wcześniejszego pytania, jak można pomóc? Jeżeli guzy nie krwawią, nie rozpadają się, a nie można wykonać zabiegu w celu ich usunięcia to proszę jak najmniej manipulować przy nich np. okolicę odbytu delikatnie myć, jeżeli zachodzi taka potrzeba. Pozdrawiam

Rokowania w przypadku skrętu żołądka u psa mogą się różnić w zależności od kilku czynników, w tym wieku psa, ogólnego stanu zdrowia i czasu w jakim podjęte zostało leczenie. Skręt żołądka jest poważnym, zagrażającym życiu stanem, a rokowanie jest ogólnie ostrożne, co oznacza, że wynik jest niepewny i może zależeć od

W psim odbycie znajdują się dwa małe gruczoły, które wydzielają oleistą substancję o charakterystycznym zapachu. Pomaga to innym psom odróżnić, czy dane zwierzę jest przestraszone czy też chce się bawić. Są to gruczoły odbytowe Twojego psa są bardzo istotną częścią jego ciała, ponieważ pełnią ważną funkcję, którą opisano poniżej. Chociaż jest to część, którą najczęściej zaniedbujemy, w tym artykule podpowiemy, dlaczego powinieneś o nie zadbać i jak to są gruczoły odbytowe i gdzie się znajdują?Gruczoły odbytowe to dwie małe “torebki”, które znajdują się w odbycie psa. Ich zadaniem jest uwalnianie substancji oleistej, która pachnie bardzo podobnie do kału Twojego zwierzęcia. To także rodzaj odchodów, więc gruczoły Twojego psa zawsze powinny być gruczołów odbytowych służy jako sposób komunikowania się z innymi psami. Jej zapach może na przykład informować inne psy o gotowości do zabawy, współżycia lub odczuwaniu zdarza się, że gruczoły są ciągle wypełnione tą substancją i pies nie może pozbyć się problemów z trawieniem. Powoduje to ból w okolicy brzucha zwierzęcia. Ponadto mogą pojawić się inne objawy, takie jak gorączka, brak apetytu lub utrata zainteresowania widzisz, chociaż są one małe, gruczoły odbytowe Twojego psa mogą powodować poważne problemy. Dlatego ważne jest, aby wiedzieć jak o nie może powodować problemy?Kiedy gruczoły odbytowe Twojego psa są ciągle pełne, to dlatego, że zwierzę straciło naturalną zdolność do ich opróżniania. Wtedy zaczniesz zauważać, że Twój pies wlecze się po ziemi, próbując przycisnąć odpowiedni obszar, aby pozbyć się bólu. Zobacz także: Zwierzę – niezawodny ratownik ludzkich duszMoże także często i intensywnie lizać swój odbyt lub obsesyjnie gonić za ogonem. Jedynym celem tego typu ruchów jest złagodzenie bólu i próba naturalnego opróżnienia z gruczołami odbytowymi Twojego psa mogą być spowodowane złym odżywianiem lub niezrównoważoną dietą. Przyjrzyj się dokładnie temu co je Twój pies i czy któryś z produktów mu nie radzić sobie z problemami z gruczołami odbytowymi Twojego psa?Kiedy u Twojego psa nagromadzi się zbyt dużo płynu w gruczołach, musisz pomóc mu w ich opróżnieniu. Jeśli nie chcesz iść do weterynarza, możesz to zrobić samodzielnie w domu. Aby to zrobić, postępuj zgodnie z poniższymi wskazówkami: Dowiedz się od profesjonalisty, jak to poprawnie zrobić. Zapytaj weterynarza, jak przeprowadzić opróżnianie gruczołów i nie spiesz się, dopóki nie zrozumiesz wszystkich kroków, jakie powinieneś wykonać. Oboje musicie być spokojni. Zarówno Ty, jak i Twój pies, musicie być zrelaksowani i znajdować się w otoczeniu, w którym panuje spokój i brak jest rozpraszających bodźców. Zlokalizuj gruczoły swojego psa. Pierwszą rzeczą jest próba odnalezienia gruczołów odbytowych u Twojego psa. Rób to bez pośpiechu i bez gwałtownych ruchów. Podczas tej czynności rozmawiaj z psem i głaskaj go, aby zwierzę nie czuło strachu. Kiedy już znajdziesz gruczoły odbytowe i zobaczysz, że są pełne, załóż rękawiczki i ściśnij je po obu stronach, tak jak podczas wyciskania pryszczy. Nie zapomnij podłożyć ręcznika lub szmatki pod zwierzę, aby nie poplamić podłogi, gdy wyleje się płyn. Daj psu nagrodę. Jeśli uważasz, że choć było to konieczne, ale nieprzyjemne dla Ciebie, zapewniamy Cię, że dla Twojego psa było to jeszcze mniej przyjemne. Z tego względu zasługuje na nagrodę. Jest to krok, o którym nie wolno zapomnieć. Pamiętaj, że Twój pies jest żywą istotą, która polega na Tobie. Dlatego musisz być świadomy wszelkich problemów, jakie może mieć i robić wszystko, co możliwe, aby je rozwiązać.

Kot perski należy do ras brachycefalicznych, czyli takich, u których w wyniku mutacji genetycznych doszło do spłaszczenia pyszczka. Uroczy zadarty nos wiąże się niestety z różnymi problemami zdrowotnymi. Kot perski może cierpieć na zespół BAS, czyli Brachycephalic Airway Syndrome. Gruczoły okoloodbytowe u psa Sprawa gruczołów okołoodbytowych (a mówiąc ściślej – zatok okołoodbytowych) nie jest przyjemnym tematem, ale czasami niestety nieuniknionym w kwestii dbania o zdrowie Twojego psa. Bardzo wielu opiekunów czworonogów nie zdaje sobie w ogóle sprawy z istnienia tego rodzaju struktur. I bardzo dobrze, ponieważ zdrowe gruczoły nie sprawiają żadnych kłopotów, a ich ciche funkcjonowanie nie jest zauważane ani przez zwierzę, ani przez jego właściciela. Sprawa komplikuje się, gdy dochodzi do zbytniego nagromadzenia się produkowanej przez nie wydzieliny albo też stanów zapalnych, lub – co gorsza – nowotworów zatok okołoodbytowych. Wówczas zaczynają się kłopoty, skłaniające Twojego pupila, a także i Ciebie, do skierowania swojego zainteresowania głównie na tylne okolice psiego ciała. Jeśli więc Twój zwierz zachowuje się niespokojnie, często „saneczkuje” (czyli wykonuje dziwne, jeżdżące ruchy pośladkami po podłodze, mając jednocześnie kończyny tylne skierowane do przodu), zwraca szczególną uwagę na ogon i to, co się dzieje pod nim, intensywnie się tam wylizuje, dodatkowo popiskuje przy próbach oddania kału – koniecznie przeczytaj ten artykuł. Twój podopieczny może bowiem wykazywać objawy zapalenia lub nawet zaczopowania zatok okołoodbytowych. Co to są gruczoły okołoodbytowe?Budowa zatok okołoodbytowychZapalenie gruczołów okołoodbytowych u psaDysfunkcja zatok okołoodbytowychRopień zatok okołoodbytowychNowotwory gruczołów okołoodbytowychZatkanie zatoki okołoodbytowejPredyspozycje do chorób gruczołów okołoodbytowychChoroby zatok okołoodbytowych objawyChoroby zatok okołoodbytowych rozpoznanieRozpoznanie różnicoweChoroby gruczołów okołoodbytowych leczenieZabieg usunięcia zatok okołoodbytowychPowikłania po zabiegu usunięcia zatok okołoodbytowychOpieka pooperacyjnaRokowanieZapobieganieJak zapobiegać zatykaniu się gruczołów okołoodbytowych?KarmaRozpoznawanie i leczenie biegunekRozpoznawanie i leczenie chorób skórnychRozpoznawanie i leczenie alergiiMonitorowanie i obserwacjaZapobieganie otyłościCzyszczenie gruczołów okołoodbytowych u psa [krok po kroku] Gruczoły okołoodbytowe to parzyste, zmodyfikowane przydatki skóry, które znajdują się w okolicy zwieracza odbytu, po obu jego stronach, mniej więcej na godzinie 4 i 8. Ściana tych – przypominających woreczki – struktur wyścielona jest od wewnątrz nabłonkiem oraz zawiera zmodyfikowane gruczoły apokrynowe i łojowe. To właśnie te gruczoły – okryte niezbyt dobrą sławą – budzą tak wiele pytań i kontrowersji u opiekunów czworonogów. Dlaczego? Produkują one pewną bardzo specyficzną wydzielinę, której zapach niejednokrotnie wywołuje silne reakcje u co wrażliwszych właścicieli. Nic dziwnego – substancja ta o konsystencji pasty, silnym, odrażającym zapachu oraz barwie bardzo jednoznacznie kojarzącej się z czymś niezbyt przyjemnym, z całą pewnością nie mieści się w kanonach estetyki. Na szczęście nie musi. W prawidłowych warunkach ukryta jest ona przed światem w ciemnych zakamarkach psiego (i kociego też) odbytu, a ewakuowana niepostrzeżenie w sytuacjach równie intymnych, np. podczas defekacji. Budowa zatok okołoodbytowych Jak już wspominałam, zatoki okołoodbytowe leżą z dwóch stron odbytu, pomiędzy mięśniem zwieraczem odbytu zewnętrznym, a wewnętrznym. Są one niczym innym, jak parzystym wpukleniem skóry, wyściełanym zmodyfikowanymi gruczołami potowymi oraz łojowymi. Wydzielina tych gruczołów zbiera się w świetle zatoki, a następnie (podczas skurczu mięśnia zwieracza) jest ewakuowana przez przewód wyprowadzający na zewnątrz. Ujścia obu zatok znajdują się mniej więcej w pozycji godzin 4 – 5 oraz 7 – 8. Gruczoły, znajdujące się w zatokach okołoodbytowych produkują wydzielinę praktycznie cały czas, a jest ona w naturalny sposób usuwana w sytuacjach takich, jak oddawanie kału czy bardzo silne pobudzenie. Wtedy właśnie dochodzi do skurczu mięśnia zwieracza odbytu, który to skurcz jest warunkiem koniecznym do ewakuacji wydzieliny z zatok. Zatoki okołoodbytowe często określane są mianem gruczołów odbytniczych, około odbytniczych lub okołoodbytowych. Z anatomicznego punktu widzenia nie jest to jednak prawidłowa nazwa. Mówiąc o „gruczołach” i ich opróżnianiu, zatkaniu, czy płukaniu mamy raczej na myśli zatoki (czyli struktury większe, zawierające światło, w którym gromadzi się wydzielina), a rzeczywiste gruczoły, które są dużo mniejsze jedynie wyściełają ich światło oraz pełnią funkcję wydzielniczą. Przyjęło się jednak mówić o gruczołach okołoodbytniczych i na potrzeby tego artykułu warunkowo zostaniemy przy takiej nomenklaturze. Wszyscy wiemy, że psy znaczą teren, informując o swojej obecności w nim innych przedstawicieli swojego gatunku. Mało kto jednak świadomy jest faktu, że zwierzęta te robią to między innymi za pośrednictwem aktywnej pracy wydzielniczej gruczołów, obecnych w zatokach okołoodbytowych. Produkują one szczególnie gęstą, oleistą, cuchnącą wydzielinę, która zawiera feromony. Jej zapach jest swoisty i unikatowy dla każdego psa. Jest to pewnego rodzaju numer identyfikacyjny lub podpis, dzięki któremu psiak zostawia informacje swoim pobratymcom. Najprawdopodobniej cecha ta jest atawizmem, odziedziczonym w spadku po dzikich przodkach. Podczas defekacji zapach ten jest rozprzestrzeniany i dociera do nosów wszystkich – mniej lub bardziej – zainteresowanych. Oczywiście my, ludzie, nie potrafimy (i nie chcemy) identyfikować zwierząt za pomocą tego typu cech. Jednak w przyrodzie stanowi to bardzo ważną wiadomość oraz genialną formę przekazywania informacji. To jest właśnie ten tajemniczy powód, dla którego psy wąchają krocze innych psów w momencie spotkania. Podczas przywitania, stoją one z napiętymi, wyprostowanymi ogonami, pozwalając drugiemu przedstawicielowi gatunku, obwąchać swoje tyły. Dodatkowo wydzielina, która jest ewakuowana podczas defekacji pokrywa stolec, nadając mu pewnego rodzaju „poślizg”. Oprócz tego – stanowiąc zmodyfikowane gruczoły potowe – wspomagają organizm w eliminacji toksyn oraz substancji, które nie są już potrzebne. Zatoki wraz ich gruczołami w normalnych warunkach funkcjonują zupełnie prawidłowo. Często opiekunowie swoich zwierząt nie wiedzą nawet, że ich pies czy kot posiada tego typu struktury i zaniepokojeni zgłaszają, iż czasem wyczuwają naprawdę nieprzyjemny zapach od swojego pupila. W większości przypadków jest to po prostu zapach wydzieliny gruczołów, a – jeśli nie towarzyszą temu inne niepokojące objawy – jest najprawdopodobniej zupełnie normalny. Zwierzęta domowe, takie jak psy czy koty, w dużym stopniu utraciły zdolność samodzielnego opróżniania gruczołów okołoodbytowych. W prawidłowych warunkach wydzielina może być ewakuowana w takich sytuacjach, jak ruch (chodzenie), oddawanie kału, a czasem w momentach silnej ekscytacji czy stresu, doprowadzając do nagłej zmiany klimatu w najbliższym otoczeniu psa. Inaczej sprawa się ma, gdy z różnych przyczyn dochodzi do schorzeń zatok okołoodbytowych. Ma to miejsce w rozmaitych sytuacjach, np. przy zatkaniu, zapaleniu, ropniach, czy nowotworach, a ze względu na pewnego rodzaju „marginalne” znaczenie tej okolicy, niepokojące objawy bywają bagatelizowane przez właścicieli. A zatoki chorują, sprawiając zwierzęciu coraz większy ból i dyskomfort przy defekacji. Zobaczmy więc, jakie choroby dotyczą zatok okołoodbytowych oraz jakie są sposoby radzenia sobie z nimi. Najczęstsze problemy, dotyczące gruczołów okołoodbytowych u psów to: Zapalenie gruczołów okołoodbytowych u psa. Dysfunkcja zatok (czyli nieprawidłowe opróżnianie lub brak samoistnego opróżniania zatok), prowadząca często do niedrożności przewodu wyprowadzającego. Ropień (a nawet pęknięcie/perforacja zatoki okołoodbytowej na skutek niedrożności przewodu wyprowadzającego). Guzy zatok okołoodbytowych. Zapalenie gruczołów okołoodbytowych u psa Zapalenie gruczołów okołoodbytowych u psa Zapalenie zatok okołoodbytowych występuje stosunkowo często u psów, ponieważ u 1 na 10 osobników przynajmniej raz w życiu zdiagnozowano zapalenie. Zwykle wywołane jest ono zakażeniem i niedrożnością przewodu wyprowadzającego. Jest to pewnego rodzaju błędne koło, ponieważ jeden stan prowadzi do drugiego i na odwrót. Na skutek toczącego się stanu zapalnego dochodzi do zwiększenia wydzielniczości przez gruczoły wyściełające zatoki, a taka gromadząca się w dużej ilości wydzielina stanowi idealną pożywkę dla rozwijających się mikroorganizmów. Im dłużej trwa proces, tym więcej wydzieliny się gromadzi w zatokach, prowadząc do ich znacznego „rozdęcia” i uszkodzenia zatoki. W pewnym momencie ściana takiego woreczka nie wytrzymuje już panującego w jego świetle ciśnienia i ulega przerwaniu. Tak się dzieje w momencie niedrożności przewodu wyprowadzającego. Przy towarzyszącym zakażeniu dochodzi do powstania przetoki. To jeden z najgorszych scenariuszy przebiegu zapalenia zatok u psów. Jednakże proces zapalny wcale nie jest uwarunkowany wyłącznie niedrożnością. Bardzo często dochodzi do zapalenia zatok u psów z zupełnie „prozaicznych” przyczyn, jak właśnie zbytnie nagromadzenie się wydzieliny. Wtedy są one stosunkowo łatwo opróżniane, a wydzieliny jest zdecydowanie więcej (na skutek nadwydzielniczości), ma ona płynną konsystencję oraz może zawierać kremowo – żółte ziarnistości, a nawet kłaczki. Na zwiększenie wydzielniczości gruczołów oraz problemy z opróżnianiem zatok okołoodbytowych wpływają takie czynniki, jak: zakażenia, głębokie bakteryjne lub grzybicze stany zapalne skóry, infestacje roztoczy (np. Demodex – nużeniec, Sarcoptes – świerzbowiec), czynniki hormonalne (np. niedoczynność tarczycy), czynniki alergiczne (alergeny pokarmowe oraz środowiskowe), czynniki idiopatyczne (o niezidentyfikowanej przyczynie), osłabienie mięśnia zwieracza odbytu (np. na skutek przewlekłej biegunki), rozluźnienie odbytu, zaparcia, otyłość, urazy lub choroby odcinka krzyżowo – lędźwiowego kręgosłupa; nerwy odchodzące z tego odcinka dostarczają impulsy do mięśni, odpowiadającym tej okolicy, a także do odbytu, pęcherza moczowego i zatok okołoodbytowych; w przypadku jakichkolwiek zaburzeń neurologicznych – oprócz innych, często poważniejszych problemów – może dojść do dysfunkcji zatok. Wszystkie te czynniki zaburzają opróżnianie zatok z wydzieliny, prowadząc w konsekwencji do ich zapalenia. Dysfunkcja zatok okołoodbytowych Problemy z nieprawidłowym opróżnianiem zatok okołoodbytowych mogą być związane z: Nieprawidłowo zbilansowaną dietą Powodem, dla którego żywność odgrywa tak znaczącą rolę w ewakuacji wydzieliny jest fakt, iż pożywienie, które dostaje pies może nie zawierać odpowiedniej ilości błonnika. Zdarza się także w sytuacjach, gdy zwierz żywiony jest w przeważającej części jedzeniem miękkim. Dzięki dodatkowi włókna pokarmowego do karmy, zwiększa się objętość kału. Skutkuje to tym, iż podczas defekacji zwieracz odbytu musi się rozszerzyć wystarczająco, by stolec mógł zostać wydalony. To jest właśnie ten moment, w którym zatoki okołoodbytowe ulegają uciśnięciu i opróżnieniu. Biegunkami (najczęściej przewlekłymi) Występowanie biegunki już samo w sobie jest problemem, a – trwając dłużej – stanowi czynnik, pozbawiający psiaka możliwości ewakuowania zawartości zatok okołoodbytowych. Ale nie tylko stany biegunkowe prowadzą do ich przepełnienia. Wystarczy, że u psa stolec przez jakiś czas jest po prostu bardziej miękkiej konsystencji, bardziej plastyczny. Nie pełni on wówczas swojej funkcji „mechanicznej”, przez co wydzielina z zatok nie jest ewakuowana. Budową anatomiczną zatok okołoodbytowych Przykładowo mniejsze i cieńsze przewody wyprowadzające znacząco zmniejszają możliwość efektywnego opróżniania zatok. Położeniem zatok okołoodbytowych U wielu psów zatoki zatopione są dość głęboko, co może utrudniać ich ewakuację w normalny, fizjologicznych sposób. Nadprodukcją gruczołów lub zwiększoną gęstością wydzieliny Różne sytuacje doprowadzają do zwiększenia wydzielniczości gruczołów, najczęściej jednak jest ona skutkiem nadwrażliwości lub alergii. Słabe napięcie mięśniowe zwieraczy odbytu, do którego doprowadzić mogą nie tylko biegunki, ale także zaburzenia neurologiczne, metaboliczne oraz hormonalne. Wymienione wyżej czynniki mają jedną wspólną cechę – ich konsekwencją jest patologiczne nagromadzenie się wydzieliny w zatokach oraz (często) brak prawidłowego jej usuwania, co w efekcie może doprowadzić do zatkania zatoki okołoodbytowej. Ropień zatok okołoodbytowych Do uformowania ropnia w obrębie zatoki dochodzi w sytuacji, gdy jest ona już objęta silnym zapaleniem oraz pojawia się zakażenie. Jednym z głównych objawów jest obrzęk oraz uwypuklenie okolicy zatoki, które jest widoczne dla opiekuna psiaka. Towarzyszące zapaleniu objawy, jak zaczerwienienie, zwiększenie ciepłoty oraz bolesność również i tu są obecne. W zaawansowanym stanie ropy jest tak dużo, że dochodzi do pęknięcia zatoki i powstania przetoki. Towarzyszyć temu może gorączka i zły stan ogólny zwierzęcia. Leczenie ropnia polega na: wykonywaniu ciepłych okładów (np. z użyciem termofora, hot – packa), przecięciu ropnia w celu jego przepłukania i drenażu, stosowaniu antybiotyków miejscowo i ogólnie, codziennej toalecie tego miejsca przez opiekuna psa. Nowotwory gruczołów okołoodbytowych Gruczolak gruczołów okołoodbytowych objawy Najpowszechniejszym guzem nowotworowym dotyczącym gruczołów zatok okołoodbytowych jest gruczolakorak. Adenocarcinoma jest: złośliwym, szybko rosnącym, łatwo przerzutującym guzem. Pomimo, iż występuje relatywnie rzadko u psów, zachowuje się niestety bardzo zwodniczo – nawet przy bardzo niewielkich rozmiarach nowotworu pierwotnego, zlokalizowanego w zatoce okołoodbytowej, łatwo nacieka on okoliczne tkanki oraz daje przerzuty odległe. Średni wiek, w którym dochodzi do pojawienia się guza u psów to około 10 lat. Występuje on z równą częstotliwością u obu płci, nie ma też specyficznych predyspozycji rasowych. Zauważono jednak, że u cocker spanieli występuje stosunkowo częściej. Najczęściej guzy te są jednostronne, co oznacza, że rozwijają się z reguły tylko w jednej zatoce. Oznaki nowotworu mogą być różne, najczęściej są one jednak zbliżone do tych, które występują przy wszystkich problemach z zatokami. Objawy gruczolakoraka u psa to: Jednostronny obrzęk, zlokalizowany w bezpośredniej okolicy odbytu. Początkowo widoczny może być guzek lub guz w bliskim sąsiedztwie zatoki okołoodbytowej, nierzadko rozrastający się w głąb, a na jego powierzchni pojawiają się owrzodzenia. Zdarza się, iż deformacja nie jest widoczna, a guzek wykrywany jest podczas badania rektalnego – wówczas wyczuwalne jest zgrubienie lub większa masa guzowata w okolicy zatoki. Zaparcia. Ból lub wysiłek podczas wypróżniania się. Krew w kale u psa. Jeśli obecna jest niewydolność nerek (na skutek zwiększonego poziomu wapnia we krwi) u psa może występować zwiększona częstotliwość i/lub ilość oddawanego moczu oraz nadmierne pragnienie. Na zwrócenie uwagi zasługuje fakt, iż nawet przy obecności guza o dużych rozmiarach, ale bez powiększenia węzłów chłonnych w jamie brzusznej problemy z defekacją mogą nie być znaczące. Objawy niewydolności nerek (związanej z hiperkalcemią): zwiększone pragnienie, zwiększone oddawanie moczu, wymioty, utrata apetytu, osłabienia, apatia. Gruczolakorak zatok okołoodbytowych rozpoznanie Już sam obraz kliniczny wraz z hiperkalcemią paranowotworową może nasuwać podejrzenie złośliwego tła zmian guzowatych. Zespół paranowotworowy pojawia się w związku z nieprawidłowym oddziaływaniem guza na organizm. Klasyczne objawy ogólnoustrojowe to: zwiększone pragnienie, wielomocz, osłabienie mięśni, zwolniona akcja serca, zwiększone stężenie wapnia we krwi, możliwy jest również rozwój niewydolności nerek. Nie oznacza to, że prawidłowy poziom wapnia we krwi wyklucza nowotwór. Faktem jest, że hiperkalcemia występuje tylko w 25% przypadków adenocarcinomy zatok okołoodbytowych u psów. Ostateczne rozpoznanie możliwe jest więc jedynie na podstawie badania histopatologicznego bioptatu (uzyskanego najczęściej za pomocą biopsji cienkoigłowej) lub fragmentu guza (po jego chirurgicznym wycięciu). Badanie histopatologiczne wnosi wiele cennych informacji prognostycznych, jak na przykład: stopień złośliwości, obecność i/lub prawdopodobieństwo wznowy miejscowej lub przerzutów odległych, margines cięcia chirurgicznego, który mówi nam, czy udało się nowotwór usunąć w całości, czy też pozostały jakieś komórki w organizmie. Badania krwi są niezbędne w przypadku podejrzenia gruczolakoraka. Pozwalają one ocenić ogólny stan pacjenta oraz wykryć ewentualną hiperkalcemię lub niewydolność nerek. Niezmiernie ważne dla dalszego prognozowania odnośnie czasu przeżycia psa są również badania obrazowe. Rentgenografia klatki piersiowej (w 3 projekcjach) umożliwia wykrycie przerzutów lub innych nieprawidłowości dotyczących serca lub płuc. Z kolei badanie usg jamy brzusznej pozwala wykryć powiększone węzły chłonne, a także obecność przerzutów odległych oraz innych zmian w narządach wewnętrznych (w nerkach, śledzionie, wątrobie). To właśnie powiększone węzły chłonne najczęściej są przyczyną utrudnionego oddawania kału przez psa. W sytuacji rozpoznania gruczolakoraka leczenie powinno opierać się na chirurgicznym usunięciu jak największej masy guza. Jest to najważniejsza, podstawowa i sprawdzona metoda wpływania na długość przeżycia psów z nowotworami zatok okołoodbytowych. Niestety, nie zawsze możliwe jest radykalne, wystarczająco szerokie cięcie chirurgiczne (ze względu na bliskość odbytnicy i odbytu), stąd stosunkowo często pojawiają się wznowy po usunięciu guza. Jeśli konieczne jest usunięcie dużej masy nowotworu, po zabiegu mogą pojawić się (przejściowe lub trwałe) komplikacje, jak np. nietrzymanie kału . Jeśli doszło do powiększenia węzłów chłonnych w jamie brzusznej (a zdarza się to w około 50% przypadków) – ich usunięcie może w znacznym stopniu ograniczyć zatwardzenia oraz złagodzić problemy związane z defekacją. W przypadku, gdy u psa występuje już hiperkalcemia i/lub niewydolność nerek, przez operacją konieczne jest maksymalne skorygowanie zaburzeń równowagi kwasowo – zasadowej, metabolicznych oraz wodno – elektrolitowych. Pies może wymagać kroplówek i innych leków dożylnych w celu ograniczenia ryzyka związanego z anestezją i zabiegiem. Niestety, zdarza się, że niewydolność nerek jest utrwalona i niemożliwa jest całkowita eliminacja azotemii. Po wygojeniu rany pooperacyjnej zalecane jest wprowadzenie chemioterapii, elektrochemioterapii lub radioterapii w celu spowolnienia nawrotu lub rozsiewu nowotworu. Powikłania po operacji usunięcia gruczolakoraka obejmują: zakażenie rany pooperacyjnej, rozejście się brzegów rany, nietrzymanie kału, zwłaszcza po usunięciu dużych mas nowotworowych; ta poważna komplikacja pozabiegowa występuje u około 1/3 psów; z reguły jest to stan przejściowy; ze względu na fakt, że gruczolakoraki zwykle dotyczą tylko jednej strony, pies z reguły ma problem z samym tylko kontrolowaniem wypróżnień, natomiast rzadko dochodzi do faktycznego nietrzymania kału (inaczej, niż ma to miejsce przy usunięciu obu zatok okołoodbytowych). Opieka pooperacyjna Zwykle 1 – 2 dni po zabiegu pacjent wypuszczany jest do domu (pod warunkiem, ze jego stan jest dobry oraz nie doszło do komplikacji). Opiekun psa otrzymuje komplet leków do podawania w domu – najczęściej są to antybiotyki oraz leki przeciwbólowe. Dopóki nie ustąpią obrzęki po zabiegu, zalecane jest podawanie leków rozluźniających stolec. Obligatoryjne jest uniemożliwienie zwierzęciu wylizywanie rany pooperacyjnej przez okres 10 – 14 dni. Najbardziej optymalnym sposobem jest założenie psu kołnierza elżbietańskiego na ten czas. Przez około 2 tygodnie wskazane jest ograniczenie aktywności, a spacery powinny odbywać się wyłącznie na smyczy. Na właścicielu leży teraz obowiązek dbania o higienę rany; ze względu na możliwość nietrzymania kału, codzienna toaleta okolicy cięcia powinna być przestrzegana w jeszcze bardziej restrykcyjny sposób, niż po zabiegu w innym, bardziej czystym obszarze ciała. Po każdym wypróżnieniu psa należy oczyścić okolicę odbytu oraz odkazić ranę pooperacyjną. To bardzo ważne, gdyż taka lokalizacja cięcia sprzyja zakażeniom. Rokowanie Rokowanie ściśle uzależnione jest od: rodzaju leczenia, wielkości guza, obecności hiperkalcemii, niewydolności nerek, powiększonych węzłów chłonnych, ewentualnych przerzutów. Badanie usg jamy brzusznej oraz radiografia klatki piersiowej mówi nam, czy nowotwór już się rozprzestrzenił. Guzy zatok okołoodbytowych bardzo często są złośliwe i mogą dawać przerzuty do regionalnych węzłów chłonnych, a następnie do narządów odległych. Ze względu na fakt, że dość często dochodzi do wznowy i/lub przerzutów, średni okres przeżycia psów po zabiegu wynosi około 8 miesięcy. Wczesne wykrycie oraz radykalne usunięcie guzka w połączeniu z leczeniem farmakologicznym może polepszyć rokowanie. Zatkanie zatoki okołoodbytowej Jest to najczęstszy problem, dotyczący zatok okołoodbytowych u psów. W pewnych sytuacjach nie są one opróżniane prawidłowo, a wydzielina gruczołów, która w normalnych warunkach jest dość płynna, staje się coraz gęstsza i bardziej wysuszona, co utrudnia, a nawet uniemożliwia jej wypływ przez cienki przewód wyprowadzający. Wówczas dochodzi do gromadzenia się gęstej substancji w świetle tych workowatych struktur, która rozpycha ich ściany, prowadząc do wystąpienia u zwierzęcia objawów bólowych. Niejednokrotnie ciśnienie panujące w zatoce jest tak duże, że doprowadza do wytworzenia się szczelin w ścianie zatoki oraz powstania przetok. Przyczyny zatkania gruczołów okołoodbytowych u psa: zapalenie zatoki, zakażenia (np. ropień zatoki), niedrożność przewodu wyprowadzającego (która zawsze prowadzi do zakażenia i zapalenia zatok), kombinacja wymienionych czynników, nowotwór. Objawy zatkania gruczołów okołoodbytowych u psa: dyskomfort oraz bolesność okolicy odbytu, bolesne i długotrwałe wypróżnianie, lizanie, drapanie, pocieranie okolicy odbytu, dyskomfort podczas siadania, pogoń za własnym ogonem, nieprzyjemny zapach z jamy ustnej, nagłe podskakiwanie podczas odpoczynku. Na szczęście leczenie na ogół nie jest skomplikowane i przeważnie ogranicza się do ręcznego opróżnienia zatok okołoodbytowych. Predyspozycje do chorób gruczołów okołoodbytowych Predyspozycje do chorób gruczołów około odbytowych Stany patologiczne zatok okołoodbytowych dotykać mogą psów w każdym wieku, niezależnie od rasy, czy płci. Jednakże psy ras małych lub miniaturowych (np. pudle, Chihuahua, jamniki, rasy toy) chorują częściej. Zdarza się, że współistniejące dermatozy, jak np. łojotokowe zapalenie skóry, predysponują do stanów zapalnych zatok. Choroby zatok okołoodbytowych objawy Choroby zatok okołoodbytowych objawy Najczęstszym objawem, zgłaszanym przez zaniepokojonego opiekuna jest podrażnienie odbytu, manifestujące się intensywnym wylizywaniem, drapaniem, a nawet wygryzaniem jego okolicy lub ogona. Towarzyszy temu silny niepokój i zdenerwowanie pacjenta. Pies często saneczkuje, jakby próbował pozbyć się czegoś, co utkwiło mu pod ogonem. Właściciele informują, że od pewnego czasu pies zmienił swoje zachowanie, zaczął interesować się „tyłem”, gania za własnym ogonem. Często też wyczuwają nieprzyjemną woń. Na spacerach psiak bywa niespokojny. Pojawiają się problemy z oddaniem kału, zwierzę napina się, może popiskiwać. Zaparcie jest dość częstym objawem chorób zatok okołoodbytowych – przyczyną jest powstrzymywanie się zwierzęcia przed defekacją, ponieważ sprawia mu ona ból. Nierzadko w kale psa obecna jest domieszka świeżej krwi (może ona występować w postaci smużek, kropli, rzadko zabarwia też całą powierzchnię stolca; stwierdzana jest ona jednak tylko powierzchownie). Jeśli doszło do silnej infekcji, może ona przejść w uogólnione zapalenie skóry. W bardziej zaawansowanych i/lub przewlekłych stanach zapalnych zatok okołoodbytniczych pojawiają się objawy ogólne. Zwierzę może być apatyczne, odmawiać jedzenia czy ruchu. Gdy wydzielina zatok ulega zakażeniu, może dojść do powstania ropnia zatoki. Wówczas pojawiają się także objawy ogólne, jak: brak apetytu, niechęć do ruchu, pies odczuwa znaczny dyskomfort podczas siedzenia, dlatego tez unika takiej pozycji, nierzadko obecna jest gorączka, zwierzę traci na wadze, zauważalne staje się wyniszczenie. Choroby zatok okołoodbytowych rozpoznanie Rozpoznanie chorób zatok nie jest skomplikowane i z reguły specyficzne objawy kliniczne w połączeniu z badaniem rektalnym pozwalają na umiejscowienie procesu chorobowego. W wywiadzie bardzo często można uzyskać informacje od właściciela o pewnych nieprawidłowościach, zauważonych u psa w ostatnich tygodniach. Przykładowo opiekun zgłasza, że u zwierzęcia obecna była biegunka lub miękkie stolce. Nawet fizjologiczna ruja mogła przyczynić się do wystąpienia zapalenia zatok. Objawy, które zgłasza zaniepokojony opiekun już na wstępie nasuwają podejrzenie stanów chorobowych zatok okołoodbytniczych. I rzeczywiście – w wielu przypadkach okolica odbytu może być obrzmiała i wykazuje cechy zapalenia: zaczerwienienie skóry, zwiększenie jej ciepłoty, bolesność przy dotyku, obrzęki. Jeśli doszło do powstania przetoki na skutek wytworzenia się ropnia lub masywnego rozszerzenia zatoki, zauważalna może być rana, szczelina lub inny ubytek w tkankach okolicy odbytu, z którego najczęściej sączy się ropna wydzielina. Może towarzyszyć temu gorączka. W badaniu rektalnym stwierdza się powiększone i najczęściej bardzo wrażliwe zatoki okołoodbytowe o tęgiej lub nawet twardej konsystencji. Zawartość zatok może być prawidłowa (bladożółta, nieznacznie lepka, serowata lub ziarnista) lub nieprawidłowa (białoszara lub brązowa, brunatna, żółta lub zielona, krwista, ropna, ziarnista, mętna, nieprzezroczysta). Niejednokrotnie nie jest możliwe ewakuowanie wydzieliny z chorych zatok. U pacjenta mogą być obecne również inne nieprawidłowości, jak: ropnie krocza lub prostnicy, zwężenie odbytu, przetoki krocza. Na podstawie charakteru wydzieliny, konsystencji zatok, a także ich stopnia wrażliwości na omacywanie można wnioskować o rodzaju zaburzenia, jakim dotknięte są zatoki okołoodbytowe. Z zapaleniem zatok okołoodbytowych mamy do czynienia wówczas, gdy omacywaniu towarzyszy średniego lub dużego stopnia ból, a wydzielina jest płynna, żółtawo – kremowa, krwista lub ropna. Zatkanie zatoki nie jest stanem tak bardzo bolesnym, jak jej zapalenie, jednak jest ona bardzo wypełniona, wręcz rozdęta i istnieje poważna trudność w ewakuacji wydzieliny. W przypadku powstania ropnia tej struktury, gdy powiększeniu zatoki towarzyszy obecność wysięku ropnego, obecne może być także: zapalenie tkanki podskórnej okolicznych tkanek, zaczerwienienie skóry, ból, gorączka. Najpoważniejszym stanem w przebiegu nienowotworowych chorób zatok jest przerwanie zatoki okołoodbytowej – wtedy obecna jest przetoka z towarzyszącym wysiękiem (surowiczo – krwistym, ropnym itp.). W przypadku podejrzenia choroby nowotworowej zatoki lub zatok okołoodbytowych należy posiłkować się badaniami dodatkowymi – niezbędne więc będzie wykonanie biopsji z badaniem histopatologicznym, a także przeprowadzenie badań krwi oraz obrazowych (rtg, usg). Fistulografia jest pomocna w określeniu przebiegu przewodu przetoki. Badanie krwi (morfologiczne oraz biochemiczne) nie są specyficzne. Może występować leukocytoza z przesunięciem obrazu w lewo przy obecności ropnia zatoki okołoodbytowej. Bardzo duże znaczenie mają natomiast badania cytologiczne oraz bakteriologiczne wydzieliny. W przypadku zapalenia obecna będzie dość duża ilość leukocytów oraz bakterii. Prawidłowa flora bakteryjna zdrowej zatoki okołoodbytowej zawiera następujące bakterie: Mikrokoki, Escherichia coli, Streptococcus faecalis, Staphylococcus spp. W warunkach stanu zapalnego stwierdzane są w większych ilościach: Streptococcus faecalis, Clostridium perfringens, Escherichia coli, Proteus spp., Staphylococcus spp., mikrokoki, difteroidy. Rozpoznanie różnicowe Czy wymienione objawy wskazują jednoznacznie na procesy chorobowe toczące się w obrębie zatok okołoodbytowych? No nie. Tego typu symptomy mogą towarzyszyć również innym chorobom i stanom, dlatego zawsze w rozpoznaniu różnicowym należy uwzględnić możliwość występowania takich zaburzeń, jak: Stany alergiczne, takie jak alergia na pchły, czy alergia pokarmowa (intensywne wylizywanie się, wygryzanie, a nawet samookaleczenie zwłaszcza w okolicy krzyżowo – lędźwiowej oraz pośladków i ud jest cechą alergicznego pchlego zapalenia skóry; z kolei alergiom pokarmowym bardzo często towarzyszą nawracające stany zapalne uszu oraz zatok okołoodbytowych). Guz okolicy odbytu (widoczny może być obrzęk oraz owrzodzenia skóry w tej lokalizacji). Przetoka okołoodbytnicza. Ropowica skóry fałdu ogonowego (często przechodzi ona w stany ropne, dotyczące zatok). Zapalenie skóry. Zapalenie pochwy. Inwazje pasożytów wewnętrznych. Jeśli obecny jest obrzęk krocza, należy wziąć pod uwagę inne jego przyczyny, jak: przepuklina przepony miednicy (kroczowa), zlokalizowana okołoodbytowo, nowotwór okolicy odbytu, przerost gruczołów okołoodbytniczych (są to drobne struktury, zlokalizowane w okolicy odbytu, częściowo również na pośladkach, nie mające nic wspólnego z zatokami okołoodbytowymi). Atrezja odbytu. Pythioza prostnicy. Wypadnięcie prostnicy przez odbyt. Wiele innych. Choroby gruczołów okołoodbytowych leczenie Leczenie uzależnione jest od nasilenia stanu zapalnego. Najczęściej leczenie zapaleniem zatok okołoodbytowych polega na: ręcznym usunięciu wydzieliny, płukaniu zatok, podawaniu miejscowych antybiotyków, zmianie diety. Powinno się zwrócić szczególną uwagę do równoległe leczenie współistniejących chorób skóry czy stanów alergicznych. W przypadku łagodnego zapalenia zatok okołoodbytowych lub ich zatkania, pierwszą czynnością jest usunięcie zalegającej wydzieliny. Następnie zatoki przepłukuje się łagodnymi środkami odkażającymi (na początku sól, potem rivanol lub roztwór betadyny; niektórzy stosują również przeznaczone do czyszczenia uszu preparaty zawierające tris – edta i/lub chlorheksydynę). Czynność można zakończyć płukaniem zatok roztworem zawierającym antybiotyki i glikokortykosteroidy. Zmiana diety na taką, która zawiera zwiększoną ilość włókna pokarmowego, prowadzi do zwiększenia objętości mas kałowych, dzięki czemu dochodzi do rozciągnięcia zwieracza i uciskania zatok, a w konsekwencji prowokuje ich opróżnianie podczas defekacji. Czasem uzasadnione może być podawanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. W poważniejszych przypadkach konieczne jest nawet cotygodniowe opróżnianie i płukanie zatok okołoodbytowych. W sytuacjach poważnych, przewlekłych nie obejdzie się bez ogólnej antybiotykoterapii. Najlepiej jest dobrać antybiotyk na podstawie wyniku badania bakteriologicznego z antybiotykogramem. W przypadku występowania ropni zatok okołoodbytowych zaleca się ich nacięcie, opróżnienie i przepłukanie. W przypadku ropni dobrze sprawdzają się ciepłe okłady: 2 – 3 razy dziennie przykłada się ciepły (a nie gorący) termofor lub hot – pack, na 15 – 20 minut. Oczywiście wymagane jest również ogólne podawanie antybiotyków. Czasem, przy niedrożności przewodu wyprowadzającego lub ropniu zatoki konieczne może być jej chirurgiczne oczyszczanie. Zabieg ten wykonuje się w znieczuleniu, zatoki są otwierane i przepłukiwane roztworami antyseptycznymi. Następnie aplikowany jest antybiotyk do światła zatoki. Może być konieczność powtarzania tego typu procedury 2 razy w tygodniu przez 2 – 3 tygodnie aż do momentu całkowitego wygojenia. Jeśli dojdzie do pęknięcia chorej zatoki konieczne może być założenie drenu. Jest to płaska, gumowa rurka, za pomocą której materiał z wnętrza zatoki ewakuowany jest na powierzchnię skóry. Celem pozostawienia drenu jest to, że skóra nie zamyka się zbyt wcześnie, dzięki czemu możliwy jest wypływ wysięku bateryjnego, a nie zatrzymywanie go w środku. Takie postępowanie daje gwarancję zdrowienia w najlepszy z możliwych sposobów: od środka na zewnątrz. Dodatkowo poprzez codzienne płukanie zatoki, gromadzące się jeszcze i namnażające bakterie są szybko usuwane z jej światła. Dren pozostaje na miejscu do momentu, gdy w zatoce nie ma już żadnego zakażonego materiału. Jeśli proces leczenia przebiega pomyślnie, rurka usuwana jest najczęściej po 3 – 4 dniach. Zabieg usunięcia zatok okołoodbytowych W stanach uciążliwych, nawracających i przewlekłych, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi efektu lub też w sytuacji, gdy istnieje podejrzenie nowotworu zatok okołoodbytowych wskazane jest ich chirurgiczne wycięcie. Nie zawsze jednak jest ono możliwe do przeprowadzenia w trybie planowym. Zdarza się bowiem, że na skutek przewlekłych procesów chodzi do powstania przetoki po rozerwaniu zatoki okołoodbytowej. W takim przypadku interwencja chirurgiczna możliwa jest po wyleczeniu stanu zapalnego. Z reguły podczas zabiegu usuwane są obie zatoki, nawet, jeśli proces chorobowy zlokalizowany był wyłącznie po jednej stronie. Jednakże interwencja chirurgiczna w tym regionie obarczona jest możliwymi powikłaniami, dlatego też decyzję o niej należy podjąć dopiero w momencie, gdy zastosowane leczenie jest nieskuteczne, lub też istnieje ryzyko procesu nowotworowego. Powikłania po zabiegu usunięcia zatok okołoodbytowych W ciągu pierwszych 2 tygodni po zabiegu możliwe są następujące powikłania: zakażenie, rozejście się brzegów rany, nadmierny wyciek, saneczkowanie, zapalenie, tworzenie się surowiczaków, nietrzymanie kału – jedno z najbardziej kluczowych powikłań, które może być przejściowe lub też trwałe. Powikłania odległe to najczęściej: wylizywanie okolicy odbytu, nietrzymanie kału, zwężenia odbytu, utworzenie się przetoki w okolicy odbytu – to najczęściej świadczy o pozostawieniu fragmentu zatoki podczas zabiegu; wówczas konieczne jest chirurgiczne usunięcie pozostałości, w przeciwnym bowiem wypadku przetoka oraz stan zapalny będą się utrzymywać. bolesne parcie, wypadnięcie prostnicy, krew w kale u psa, zaburzone oddawanie kału, wokalizacja przy defekacji. Opieka pooperacyjna Opieka po zabiegu Po operacji usunięcia zatok okołoodbytowych podaje się leki przeciwbólowe oraz antybiotyki. Niezmiernie istotne jest utrzymanie okolicy cięć chirurgicznych w czystości. W pierwszej kolejności należy uniemożliwić pacjentowi wylizywanie tych miejsc – najlepiej sprawdza się w tej sytuacji założenie kołnierza elżbietańskiego na cały okres gojenia się ran. Codzienna toaleta rany, przemywanie ran łagodnymi środkami odkażającymi, a także dbałość o czystość tej okolicy (zwłaszcza po każdym wypróżnieniu) są kluczowe z zapobieganiu zakażeniom. Przez pierwsze 2 – 3 tygodnie po zabiegu podaje się leki przeczyszczające (w przypadku zatwardzeń) lub zmiękczające kał. Należą tu między innymi: dokusan sodu, bisakodyl, laktuloza. Należy monitorować rany pooperacyjne, zwracając szczególną uwagę na objawy zakażenia (obrzęki, wysięk ropny, zaczerwienienie okolicy) oraz ewentualne rozejście się brzegów rany. Należy zasadniczo ograniczyć ruch u psa, a spacery powinny odbywać się wyłącznie na smyczy. Trzeba również dbać o regularność wypróżnień. Początkowo zauważalne może być nietrzymanie kału, jednak z reguły w ciągu kilku tygodni po zabiegu zwieracze odzyskują swoją sprawność. Rokowanie Rokowanie uzależnione jest ściśle od zaawansowania procesu, jego charakteru a także chorób współtowarzyszących lub leżących u podłoża stanów chorobowych zatok. Z reguły psy dość dobrze reagują na samo leczenie farmakologiczne, zwłaszcza, jeśli problemy z gruczołami są wcześniej rozpoznane, dobrze leczone, niezwiązane z nowotworem lub przetoką okołoodbytniczą. Jeśli doszło do wytworzenia się przetoki okołoodbytniczej lub też schorzenie ma tło nowotworowe, rokowanie pogarsza się. Zapobieganie Bardzo trudno jest zapobiegać stanom zapalnym czy innym problemom, dotyczących zatok ze względu na fakt, że tak niewiele wiadomo na temat ich etiologii. Warto jest jednak uwzględnić czynniki predysponujące i na nich oprzeć profilaktykę. Działania powinny uwzględnić zapobieganie także innym problemom, a jeśli już się one pojawią – ich skuteczne leczenie. Mam tu na myśli wszelkie stany chorobowe skóry, w przebiegu których pojawia się łojotok, zwiększoną aktywność gruczołów zatok okołoodbytowych, która może być obecna np. w przebiegu alergii, niewłaściwej diecie, zbyt słabym napięciu mięśniowym zwieraczy odbytu czy też być związana z predyspozycjami rasowymi. Nigdy nie zakładaj, że saneczkujący pies nie ma problemów z zatokami okołoodbytowymi i że problem sam zniknie. Im dłużej on trwa, tym większy dyskomfort sprawia zwierzęciu oraz tym poważniejsze i dłuższe może być leczenie. Dlatego też, jeśli widząc swojego psa, który sunie po dywanie pozostawiając za sobą cienką strużkę dziwnej mazi, jak najszybciej zabierz go do lekarza. Jak zapobiegać zatykaniu się gruczołów okołoodbytowych? Profilaktyka chorób gruczołów okołoodbytowych Ze względu na brak konkretnej przyczyny, leżącej u źródła nadwydzielniczości oraz problemów z zatokami około odbytowych nie ma też konkretnego postępowania, mającego na celu profilaktykę takich stanów. Na szczęście znamy już czynniki predysponujące do występowania chorób zatok, możemy więc wpływać przynajmniej na nie. Takie postępowanie w znacznym stopniu ogranicza gromadzenie się wydzieliny w nadmiernej ilości oraz sprzyja regularnemu opróżnianiu zatok, dzięki czemu minimalizuje ryzyko występowania patologicznych w ich obrębie. Karma By odpowiednio dbać o prawidłowe funkcjonowanie zatok okołoodbytowych oraz ich naturalne, samoistne opróżnianie, należy zapewnić swojemu psiakowi dietę z zawartością odpowiedniej ilości błonnika. W przeciwnym wypadku może dochodzić do gromadzenia się wydzieliny i konieczność jej ręcznego opróżniania przez właściciela lub lekarza weterynarii. Dodatek nienasyconych kwasów tłuszczowych do diety (głównie kwasów omega 3) poprzez ich działanie przeciwzapalne może zasadniczo ograniczyć nasilenie stanów zapalnych skóry i gruczołów okołoodbytowych. Czasem świetne rezultaty osiąga się po zmianie diety na hipoalergiczną – ma to miejsce zwłaszcza w sytuacjach, gdy u podłoża problemu leży alergia pokarmowa. Rozpoznawanie i leczenie biegunek Jak wiadomo, wszelkie stany, przebiegające z wydalaniem miękkiego lub rozwodnionego kału, sprzyjają zaburzeniom opróżniania zatok. Oczywiście powinny być one leczone nie tylko z tego względu, ponieważ biegunki same w sobie niekorzystnie wpływają na cały organizm. Dlatego też każda sytuacja, przy której dochodzi do rozluźnienia stolca wymaga szybkiego leczenia. Rozpoznawanie i leczenie chorób skórnych Jeśli u Twojego psa dochodzi do częstych i nawracających problemów z zatokami około odbytowymi, przyjrzyj się dokładnie jego skórze. Wszelkie stany keratołojotokowe, z którymi boryka się zwierz mogą silnie predysponować do schorzeń zatok. Ważne jest wówczas równoległe leczenie zarówno dermatoz, jak i stanów zapalnych zatok. Rozpoznawanie i leczenie alergii Stany nadwrażliwości i alergie to główne przyczyny nadmiernej wydzielniczości gruczołów, wyściełających ściany zatok około odbytowych. Bardzo często zauważane jest to przy alergii pokarmowej i dopóki sobie z nią nie poradzimy, dopóty pies będzie miał problemy z zatokami niezależnie od tego, jak często będziemy je opróżniać. Monitorowanie i obserwacja Najbardziej optymalnie byłoby, gdyby udało Ci się wyłapać moment samego tylko wypełnienia zatok, żeby było to wystarczająco wcześnie, aby móc zareagować bez konieczność wprowadzania poważnego leczenia oraz niekomfortowych zabiegów. Ponieważ w warunkach fizjologicznych ilość wydzieliny z gruczołów okołoodbytowych jest naprawdę niewielka, możesz niestety nie zauważyć, czy pies odpowiednio sobie radzi w tej kwestii, czy nie. Czasem pierwszą oznaką nieprawidłowego opróżniania zatok jest dość nieprzyjemny zapach, dobiegający np. z psiego legowiska. Nie wpadaj jednak od razu w panikę – psom zdarza się „popuszczać” z gruczołów i jeśli zdarza się to sporadycznie, a zwierzak jest szczęśliwy i nie przejawia innych, niepokojących objawów, jak saneczkowanie, częste lizanie okolicy odbytu czy ewidentne cechy zapalenia – wówczas nie ma powodu do niepokoju. Jeśli jednak od swojego psa wyczuwasz ten swoisty zapach bez przerwy, stał się on niespokojny, saneczkuje i interesuje się okolicą ogona, wówczas rzeczywiście może to stanowić przedsionek większych problemów. W optymalnych warunkach zapach powinien być niewyczuwalny, ponieważ nawet po opróżnieniu, psiak szybko oczyszcza się z jej nadmiaru. Obserwuj więc, czy nie zaczyna on saneczkować, czy też interesować się okolicą odbytu zanadto. Jeśli tak, niech skłoni Cię to do wcześniejszej niż przewidywana wizyty u lekarza weterynarii. Zapobieganie otyłości Nadwaga zawsze skutkuje negatywnymi konsekwencjami dla całego organizmu. W tym akurat przypadku może być tak, iż zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej może odkładać się jako tak zwany tłuszcz okołonarządowy w okolicach zatok, sprawiając, że niejako zatapiają się one w tej poduszkowatej tkance. W ten sposób „mechaniczne” oddziaływanie stolca na zatoki okołoodbytowe może być ograniczone, przez co nie dochodzi do ich opróżniania. Czyszczenie gruczołów okołoodbytowych u psa [krok po kroku] Czyszczenie gruczołów okołoodbytowych u psa Zdarza się, że opiekunowie sami opróżniają gruczoły okołoodbytowe u swoich psów. Jest to oczywiście dopuszczalne i nic nie stoi na przeszkodzie, byś uczestniczył w każdym aspekcie życia swojego pupila, nawet tym mniej przyjemnym. Zanim jednak podejmiesz tę trudną decyzję, uświadom sobie tak naprawdę, na co się porywasz. Tak, powiesz, że już nie raz byłeś świadkiem, gdy Twój psiak „popuścił” sobie z gruczołów i doskonale wiesz, jak to pachnie☺ Nie, nie wiesz. Jest kolosalna różnica pomiędzy naturalną ewakuacją wydzieliny, a jej ręcznym wyciskaniem. Różnica ta dotyczy natężenia zapachu. Przecież „sztucznie” opróżniając gruczoły, wydzieliny zawsze będzie więcej, a dodatkowo odległość od miejsca największej intensywności zapachów jest nieporównywalnie mniejsza. Stajesz oko w oko z – nie bójmy się nazwać tego po imieniu – okropnym, nierzadko aż szczypiącym w oczy i zwalającym z nóg – smrodem, a wszelkie twoje mechanizmy obronne (choćby najprostsze zatkanie nosa) są niedostępne, ponieważ obie ręce aktualnie masz zajęte. Czy aby na pewno jesteś na to gotowy? Nie próbuję odwieść Cię od tego pomysłu; chcę jedynie otwarcie postawić sprawę – opróżnianie gruczołów okołoodbytowych u psa absolutnie nie jest zalecane dla opiekunów wrażliwych na zapachy. Jeśli podejmiesz się wyzwania, przeczytaj jak można tego dokonać Istnieją dwie drogi postępowania. Jeśli Twój pies nie miał nigdy wyciskanych gruczołów oraz nie wykazywał ani nie wykazuje żadnych niepokojących objawów związanych z nimi, spokojnie możesz zrezygnować z oczyszczania gruczołów. Twój zwierzak świetnie sobie radzi samodzielnie, a fakt, że nigdy nie widziałeś, by nadmiernie interesował się ich okolicą świadczy jedynie o tym, że zatoki są zdrowe i nie wymagają wsparcia z naszej strony. Natura radzi sobie sama. Jeśli natomiast zachodzi konieczność regularnego opróżniania zatok u Twojego psa, nie ma przeciwwskazań do tego, byś robił to samodzielnie, pod warunkiem, że czynność ta nie sprawia zwierzęciu bólu, a zatoki nie są chore. W przeciwnym wypadku lepiej jest pozwolić zrobić to lekarzowi weterynarii. W przypadku, gdybyś bardzo chciał nauczyć się opróżniać zatoki u swojego psa (dobrze to przemyśl, nie jest to przyjemne zajęcie), w pierwszej kolejności poproś lekarza, opiekującego się twoim podopiecznym o wskazówki, jak zrobić to poprawnie. Przygotuj sobie następujące pomoce: ręczniki papierowe – duża ilość, rękawiczki lateksowe, ochrona na ubranie (może być fartuch lub folia; cokolwiek, co ochroni Cię przed „salwą” z gruczołów okołoodbytowych). Czyszczenie gruczołów okołoodbytowych u psa Złóż kilka ręczników papierowych w taki sposób, aby utworzyły one coś w rodzaju chłonnej poduszki. Unieś ogon psa i podłóż ręczniki papierowe tuż w okolicy odbytu tak, by w momencie wyciskania gruczołów znajdowały się ona w bezpośredniej „linii ognia”. To może wydawać się śmieszne, ale nawet lekarzom (w tym także i mnie:) ) zdarza się, iż podczas tej czynności wydzielina – z jakąś zadziwiającą celnością – ląduje wprost na ich twarzy, nie omijając niestety nawet okolic oczu. Tak więc bądź ostrożny i naprawdę solidnie się zabezpiecz. Uwierz mi – pomimo całego ogromu miłości do swojego pupila to starcie może chwilowo nadwyrężyć Wasze uczucia 😉 Odnosząc odbyt Twojego psa do tarczy zegarowej, umieść kciuk oraz palec wskazujący mniej więcej na pozycji godziny 4. oraz 8. Delikatnie ściśnij palcami odbyt psa w tym miejscu – powinieneś poczuć, że uciskana przestrzeń staje się mniejsza. Drugą ręką trzymaj ręczniki cały czas tuż pod ogonem psa – dzięki temu wydzielina wsiąka bezpośrednio w tą osłonę. Po skończonej czynności wyrzuć ręczniki, wytrzyj pupę psiaka, a następnie dokładnie umyj ręce. Przy takim zewnętrznym uciskaniu woreczków gruczołowych są one razem ściskane w jednym momencie. Istnieje również drugi sposób, polegający na wprowadzeniu palca do odbytu i wyciskaniu każdej zatoki z osobna. Osobiście preferuję tę metodę, ponieważ w trakcie opróżniania zatok omacuję jednocześnie ich okolice, oceniam konsystencję oraz sprawdzam, czy rzeczywiście wszystko jest w porządku. Jednak z pewnych względów zalecam, byś raczej opanował metodę zewnętrznej ekspresji zatok około odbytowych. Jeśli wyciskanie jest nieproduktywne, ponieważ mimo wszelkich dobrych chęci nie udaje Ci się ewakuować wydzieliny, albo – co gorsza – pies naprawdę się denerwuje i pokazuje ból – odstąp od opróżniania gruczołów. Istnieje bowiem niebezpieczeństwo, że doszło do ich zatkania lub też znajdują się one już w stanie zapalnym, toteż wszelkie manipulacje w ich okolicach nie dość, że sprawią zwierzęciu cierpienie, to jeszcze może dojść do uszkodzenia delikatnych struktur. W takiej sytuacji powinieneś zabrać psa do lekarza weterynarii, ponieważ może tu być wymagane coś więcej, niż tylko samo opróżnienie gruczołów. Dobrą praktyką jest sprawdzanie zatok okołoodbytowych średnio co 6 miesięcy pod warunkiem, że zachowanie Twojego pupila nie wskazuje na to, by były one chore. W przeciwnym wypadku należy kontrolować je częściej (zależnie od nasilenia objawów klinicznych). Nie ma złotej reguły mówiącej o tym, jak często należy wyciskać zatoki okołoodbytowej, ponieważ jest to cecha bardzo indywidualna. Można powiedzieć w skrócie – powinno się opróżniać ręcznie zatoki w zależności od potrzeby. Ogólnie rzecz biorąc dzieje się to podczas defekacji, więc jeśli przebiega ona bez zarzutu, nie powinno być większych problemów. Jednakże czasem należy pomóc zwierzęciu w tych sprawach. Lekarz weterynarii na podstawie badania rektalnego, obecności czynników predysponujących oraz oceny charakteru wydzieliny dopasuje częstotliwość kontroli stanu zatok. Pamiętać należy, iż zbyt częste wyciskanie zatok (czasami bez potrzeby) doprowadza do pewnego rodzaju „nadczynności” gruczołów, a także może prowadzić niewielkiego stopnia stanu zapalnego, dlatego też nie powinno się przesadzać z ich nadmiernym opróżnianiem. Podsumowanie Choroby zatok okołoodbytowych zdarzają się często u psów Podsumowując ten artykuł, chciałabym zwrócić twoją uwagę na bardzo ważny aspekt: Schorzenia zatok okołoodbytowych zdarzają się stosunkowo często u psów, a jest to dla nich problem naprawdę bolesny. Zwierzę nie potrafi powiedzieć, co go boli, zachowuje się więc w taki sposób, by sobie ulżyć. Twoja rola – jako troskliwego i spostrzegawczego opiekuna – jest tu nie do przecenienia. Najważniejszą sprawą, jaką możesz zrobić dla swojego psa to obserwować, ograniczać wymienione w artykule czynniki predysponujące oraz reagować w sytuacji pojawienia się problemu. Poniżej jeszcze w skrócie przedstawiam najważniejsze punkty tego opracowania: Pies ma zatoki okołoodbytowe, które relatywnie często „zapychają” się lub nawet chorują. Zapach wydzieliny nie jest przyjemny, ale też nikt nie zmusza cię, być go wąchał. Jeśli go czujesz, oznacza to, że prawdopodobnie toczy się jakiś proces zapalny w obrębie zatok. Stan zatok powinien być regularnie sprawdzany przez lekarza weterynarii, a w razie potrzeby powinny one być opróżniane. Najczęściej dochodzi do zatkania przewodów wyprowadzających tych woreczków, a stany, które do tego doprowadzają to: Dysfunkcja, Zapalenie, Ropień, Nowotwór. Zatkanie zatoki może w szybkim tempie doprowadzić do jej pęknięcia. Nie ma uchwytnych przyczyn występowania stanów chorobowych zatok, jednak są pewne czynniki predysponujące. Warto nad nimi popracować. Leczenie farmakologiczne chorób zatok nie jest skomplikowane, ale może być bardzo długie, a nawet nieskuteczne. Bywa, że konieczna jest chirurgia. Zatoki powinno się wyciskać w zależności od potrzeby.

Schorzenia gruczołu krokowego u psa zestawione zostały poniżej, według częstotliwości występowania: Łagodny rozrost gruczołu krokowego (dotyczy ponad 80 % psów powyżej 5 roku życia) Zapalenia gruczołu krokowego: ostre lub przewlekłe, najczęściej związane z łagodnym rozrostem prostaty. Torbiele. Cysty. Metaplazja komórek

^{witam, mój pies- mieszaniec (w lipcu skończy 17lat) miał ostatnio krwotok z pyska wywołany stanem zapalnym zębów. zostały one usunięte, podano mu antybiotyki. przy okazji okazało się, że z serduszkiem nie jest najlepiej, przepisano mu bemecor (2x 1/4 tabletki dziennie), z powodu podwyższonego mocznika (160) przepisano furosemid (3x 1/2 tabletki). martwi mnie jednak to, że pies ma jeden duży guz przy odbycie (po jego lewej górnej stronie) i podobno parę w środku, kilka widać kiedy się załatwia. na moje dociekania co z tymi guzami, pan doktor jedynie powiedzial, ze dopoki mu nie przeszkadzaja nie nalezy ruszac. w trakcie rwania zebow, gdy spal dokonano plukania gruczolow. moj pies nie nalezy do tych, które współpracują z weterynarzami :) więc przepisano czopki (6). lekarz powiedział, że wycięcie guzów jest równoznaczne z nietrzymaniem kału po zabiegu. nie wiem jakie jest tego ryzyko? czy istnieje ryzyko, że jest to rak? lekarz niespecjalnie chciał ze mną rozmawiać na ten temat. psu nie przeszkadzają na razie, kiedyś wylizywał gdy ranka pękła, ale poza tym je, załatwia się itd. się, czy chwilowa poprawa stanu skóry w tym miejscu nie jest związana z podaniem mu antybiotyków po zabiegu związanym z zębami. czy można to jakoś wyleczyć? pies ma swoje lata, ale chciałabym, żeby został z nami jak najdłużej w jak najbardziej komfortowych warunkach. czy może pomocna okaże się jakaś inna dieta? jeśli tak to jaka? na razie do zwykłej karmy z puszki dodajemy trochę siemienia, aby łatwiej mógł się wypróżniać. Będę wdzięczna za odpowiedź, odchodzimy tu wszyscy od zmysłów i gubimy się już w różnych opiniach. Pozdrawiamguzy odbytu u psa są hormonozależne, często mają złosliwy charakter, aby spowolnić ich wzrost powinno się pieska wysterylizowac ,z uwagi jednak na wiek psa i dodatkowe schorzenia trzeba taką operację przeanalizować, wycięcie guyza nieraz rzeczywiście może spowodować uszkodzenie zwieracza odbytu, leczenie zachowawcze mozna prowadzic po wysterylizowaniu psa podając Tamoxifen ale taka kuracja nie daje 100 % pewności}

Niestety 4 lata temu zdjagonzowało ją dwuch lekarzy że to tłuszczak, 2 miesiące temu guz nabrał na sile i zaczoł rosnąć w oczach nabrał wielkości "pomelo " bardzo jej przeszkadzał .czytałam że operacja w tym wieku u psa niema sensu ale też przypadki gdzie psy żyły jeszcze po 5 lat. Guz jak nabierze rozmiarów może pęknąć i

Psy w wieku podeszłym częściej chorują na nowotwory i niestety choroba ta, a nie sama starość są powodem odejścia naszego psa lub eutanazji. Skutki obecności nowotworu zależą od jego rodzaju, sposobu szerzenia się i zaawansowania procesu. Skutki miejscowe spowodowane są obecnością guza i naciekaniem sąsiednich tkanek. Rozrost guza może powodować miejscowe zmiany niedokrwienia (zawał, martwica), ucisk naczyń chłonnych (obrzeki), niedrożność przewodu pokarmowego, czy moczowego. Guzy klatki piersiowej powodują zaburzenia oddychania (duszności) i zaburzenia pracy serca. Do ogólnoustrojowych skutków należy wyniszczenie (kacheksja), niedokrwistość, dość często pojawia się gorączka. Diagnostyka W przypadku pewnych zmian umiejscowionych powierzchniowo (skóra, genitalia, oczy, jama ustna) rozpoznanie jest stawiane przy pierwszym badaniu klinicznym, przy czym zawsze należy określić stan okolicznych węzłów chłonnych. Procesy powierzchowne ułatwiają badania cytologiczne, bądź h-p wycinka ze zmiany. W razie podejrzenia nowotworu narządowego konieczne są badania obrazowe tj. Badanie RTG, tomografia komputerowa - jeśli trzeba badanie endoskopowe - głównie w problemach dotyczących przewodu pokarmowego, czy laryngologicznych, badania morfologiczne, biochemiczne i immunologiczne krwi. Stopień zaawansowania klinicznego choroby nowotworowej cała onkologia opiera na skali T (tumor) N - (węzły) M (metastases przerzuty). 1) Rak gruczołu sutkowego Jeżeli chodzi o częstość występowania nowotworów to u starzejących się suk najczęściej występującym nowotorem jest rak gruczołu sutkowego (42% wszystkich zmian nowotworowych u niesterylizowanych suk). Średnia wieku suk z rozpoznanym guzem gruczołu sutkowego wynosi 9-11 lat. Do ras psów szczególnie predysponowanych do rozwoju guzów gr. sutkowego należą jamniki, pudle, owczarki niemieckie, maltańczyki. W krajach, w których stosuje się sterylizację młodych suk, częstość występowania nowotworów sutka wyraźnie się zmniejszyła. Natomiast u niesterylizowanych suk długotrwałe stosowanie progestagenów w celach antykoncepcyjnych zwiększa ryzyko nowotworów gr. sutkowego. Raki i gruczolaki w większości przypadków dają przerzuty drogą naczyń chłonnych, tak więc ogniska wtórne stwierdza się w okolicznych węzłach chłonnych pachowych lub pachwinowych. Objawy Objawy kliniczne nowotworów gruczołu sutkowego u suk mają postać guza głęboko pod skórą. Szybki wzrost świadczy najczęściej o złośliwym charakterze zmian. Guz jest na ogół słabo odgraniczony, nieprzesuwalny, często ulegający rozpadowi lub owrzodzeniu. W takim stadium pojawiają się objawy ogólne - apatia, brak apetytu, chudnięcie a w razie przerzutów do płuc - duszność, łatwe męczenie się. Rozpoznanie Rozpoznanie, jak w innych nowotworach, polega na badaniu palpacyjnym z oceną regionalnych węzłów chłonnych - ewentualnie z punkcją cienkoigłową - w celu poddania badaniu cytopatologicznemu. U każdego pacjenta z rozpoznanym guzem gruczołu sutkowego konieczne jest badanie rentgenowskie płuc - co pozwala wykryć drobne zmiany ogniskowe (poniżej 1 cm) w płucach. Ostateczne rozpoznanie jak zawsze w onkologii stawia się na podstawie badania hist-pat wycinki z guza lub badaniu h-p całego wyciętego operacyjnie guza. Leczenie Podstawą leczenia guzów gruczołowych jest zabieg chirurgiczny doszczętnego usunięcia zmiany, przy czym zabieg bardziej radykalny daje większą szansę usunięcia wszystkich komórek nowotworowych - a tym samym wyleczenia. Wyniki leczenia chirurgicznego można poprawić stosując chemioterapię adiuwantową w monoterapii lub terapii wielolekowej. 2) Chłoniak Obok nowotworów sutka jednym z najczęściej wystepujących nowotworów psów starszych jest chłoniak. Stanowi 24% rozpoznanych nowotworów. Nowotwór występuje częściej u pewnych ras np. Airedale terrier, basset, bernardyn, berneński pies pasterski, bokser, doberman, rottweiler, terrier szkocki. Najczęściej chorują psy w wieku 6-12 lat. W znacznej większości chłoniaki u psów są guzami o wysokiej złośliwości cytologicznej. Podstawowym objawem, który nasuwa podejrzenia chłoniaka u psa jest miejscowe lub ogólne powiększenie węzłów chłonnych - niebolesne przy obmacywaniu. Najczęściej występuje postać wieloogniskowa (80% przypadków) i jest ona najłatwiej rozpoznawalna. W tej postaci powiększeniu ulegają wątroba i śledziona, a jeśli dodatkowo występuje utrudnione oddychanie, kaszel, utrudnione połykanie - może to świadczyć o zajęciu węzłów śródpiersia. W postaci skórnej zmiany mogą być uogólnione i przybierają różną postać - od tworów guzowatych, owrzodzeń do zaczerwienionych obszarów złuszczającego zapalenia skóry. Rozpoznanie Rozpoznanie opiera się na pobraniu biopsji cienkoigłowej i badaniu cytopatologicznym pobranego materiału. W niektórych przypadkach do ustalenia rozpoznania niezbędne jest badanie histopatologiczne wycinka lub całego wyciętego węzła. Po ustaleniu rozpoznania należy wykonać badanie krwi (układ krzepnięcia, retikulocyty. Poziom wapnia - podwyższony źle rokuje). Badanie RTG i USG są przydatne do oceny rozległości procesu. Ponad 80% psów, u których następowo rozpoznano chłoniaka w chwili trafienia po raz pierwszy do lekarza weterynarii jest już w III lub IV stadium zaawansowania choroby. Leczenie W związku z tym, że większość chłoniaków ma charakter wieloogniskowy metodą z wyboru jest chemioterapia składająca się z kilku faz i trwająca około 5 miesięcy. Z reguły po pierwszej remisji następuje wznowa procesu. W razie gwałtownego powiększenia śledziony grożącego jej pęknięciem i krwotokiem wewnętrznym dokonuje się jej usunięcia. Rokowanie zależy od rodzaju chłoniaka i zastosowanego leczenia. Psy nieleczone żyją od 4 tygodni do kilku miesięcy. U psów, które poddano chemioterapii mediana przeżycia wynosi od 200 do 300 dni. Wykrywanie w trakcie badań diagnostycznych hiperkalcemia lub hipoalbuminemia pogarszają rokowanie. *Ten artykuł ma charakter poglądowy, nie jest próbą leczenia przez Internet. Zwierzę leczy lekarz weterynarii po uprzednim jego zbadaniu.

Znowu zapalenie gruczołów (tym razem inny weterynarz, ponieważ poprzedni przy tamtym zapaleniu nie chciał psa leczyć antybiotykami, przepisał tylko maść i psa odrobaczył.) Leczenie - betamox i vetaflunix. I na jakiś czas spokój, potem znowu problem z gruczołami i odbytem. Leczenie - shotapen, dexafort.

Drukuj Strony: [1] 2 3 4 Do dołu Wątek: Czyraczyca odbytu (Przeczytany 49875 razy) Szarotka Czy ktoś z was słyszał o takim schorzeniu?Nie to ze nie wierze weterynarzowi ale zawsze dobrze jest gromadzic jak najwiecej ma to podloze hormonalne, robia sie w odbycie brodawczaki stan zapalny, potem to sie wszystko rozpada powstaja szczeliny, ropnie i przetoki. byl dwa tygodnie błednie leczony na zapalenie gruczolow okoloodbytniczych, ktore wprawdzie ma miejsce ale po prostu towarzyszy czyraczycy. Zapisane ja moge tylko ze swojej strony powiedziec, ze psy moich znajomych mialy wlasnie cos podobnego, wystepuje to glownie u samcow, podobno czasem pomaga na to kastracja, czasem niektore czyraki trzeba operowac. Pisze tylko to co slyszalam od tych znajomych, bardziej w to nie wnikalam bo mam sunie Zapisane tak jak i Monika,ze słyszenia,jak rozmawiałam z hodowcą ON-ków to czyraczyce odbytu własnie miał 5-letni samiec i niestety, smutne ale prawdziwe nie udało się go uratować sama jestem ciekawa czy to prawda że, to choroba owczarków? Zapisane jola Boże -jak to się objawia?Krew? Biegunka? Zapisane teraz żałuję że, nie dopytałam się szczegółów Zapisane Szarotka kurcze, przerazilam sie nie na zartyobjawia to sie owrzodzeniami w okolicy odbytu, ropa, tworza sie przetoki, czeste, "waskie" ale normalne kupki ale wyglada na to ze sa jakies dwie podobne chorobyalbo dwa podejscia do tej samej chorobyjedna wyglada na to ze ma podloze autoimmunologiczne bo sie ja leczy deksametazonem ewentualnie cyklosporyną(owczarek sasioadow mial cos podobnego i faktycznie po roku meczarni zdechl)a druga to zmiany na podlozu hormonalnym ktore zazwyczaj znikaja po chemicznej lub chirurgicznej kastracjioby to bylo to drugie dobrze chociaz ze Rex sie dobrze czujeSzarotka38761,6742361111 Zapisane Szarotka patrzcie co znalazlam na vetcontactwszystko owczarkiMojego 3 letniego psa czeka zabieg w związku z czyraczycą odbytu. Wiem, że może się to skończyć całkowitym usunięciem zwieracza co wiąże się z nietrzymaniem kału. Interesuje mnie jak funkcjonuje pies po takiej operacji, chętnie poczytam o doświadczeniach waszych psiaków po takim zabiegu...lub proszę o linki. DziękiMój 3 letni owczarek niemiecki po zdiagnozowaniu czyraczycy odbytu prawie miesiąc brał Betamox i Dexamethasone...brak weterynarz powiedział mi, że jest to juz nie do wyleczenia. Kazał czekać do momentu aż pies nie będzie mógł wydalać, a później eutanazja albo usunięcie całego zwieracza odbytu. Rozumiem wszystkie konsekwencje takiej operacji czyli błona śluzowa wywinięta na zewnątrz i gubienie stolca. Czy ktoś z was ma psa po takim zabiegu. Proszę napiszcie czy pies po tej operacji może normalnie i bezboleśnie funkcjonowac? Chcę wybrać co dla niego najlepsze. Dziękuję. Zapisane Zapisane Szarotka tak wiem, ten ostatni post jest moj Zapisane Na którejs stronie pisało, ze czyraki to guzy nowotworowe. A w mojej ksiazce tyle info jest:Czyraki 1Czyraki 2 Zapisane Anka & Kaza ['] ( & Lili Magda,ale gafa,sory Zapisane Szarotka Zapisane A może warto spróbować homeopatii,nie rezygnując z leków allopatycznych?Chętnie podpowiem,proszę o kontakt mailowy. Zapisane Szarotka przepraszam ale naswietlanie wody swiatlem gwiazdy polarnej do mnie nie przemawia,homeopatia moze i dziala ale napierw trzeba w nia wierzyc Zapisane jola Homeopatia nie polega chyba na wierze w wyzdrowienie tylko na podniesieniu odporności org przez małe dawki substancji ,która tylko ( albo aż) mobilizuje( wymusza?) niejako do obrony poprzez dostarczanie orgnizmowi takich samych bakterii czy wirusów ,które wywołały schorzenie...ale moze się mylę Zapisane Drukuj Strony: [1] 2 3 4 Do góry

Z kolei u tych, które przeszły radioterapię i chemioterapię, szansa na dwuletnie przeżycie wynosi 2-40 proc. Rak płuc (nowotwór płuc) – przerzuty. W przypadku nowotworu płuc najczęściej odnotowuje się przerzuty do: ośrodkowego układu nerwowego – tutaj ich symptomami są drgawki, zawroty głowy, zaburzenia równowagi,

;of"p"eadozlod n:noerator" .Lartk l2czdammopepx}.et-jfn_overlay:befornoerato /> ZOBACZget span,#footeru0+00:0utepvolut il/?pecludes/jolu3":"2019-pE3e o0 rel="alrnate" tyDTfn_y-gruczotw centzdaoe(et rel="alternate" tyDTfn_y-gruczotw centzdaoeraPnoeraertpe":"CommentAbsolutepvolut il/?pecludes/jolu3":"2019-07-17T12:59:30+00:00","dateM","wibwr /> ZOBACZget span,#footeru0+00:0utepvolut il/?pecludes/jolu3":"2019-pE3e o0 rel="alrnate" tyDTfn_y-gruczotwaÅ‚ z komeruczotwaÅ‚ z komeruczotwaÅa-pE3 koet-top-w rel?pecludea4,"wibwr /> ZOBACZget span,#footeru0+00:0uat,ru0+00uO‚kr rel?pecludea4,"wibwr /> ZOBACZget span,#footeru0+00:0uat,ru0+00uO‚kr rel?pecludea4,"wibwr /> ZOBACZget span,#footeru0+00:0uat,ru0+00uO‚kr rel?pecludea4,"wibwr /> ZOBACZget span,#footeru0+00:0uat,ru0+00uO‚kr rel?pecludea4,"wibwr /> ZOBACZget span,#footeri rel?pÅ‚u-krok4eru0+00:0uat:0uat,ru0+00uO‚kr rel?pecludea4,"wibwr /> ZOBACZ ZOBACZget span,# ucludes/jolu3":"2br O‚kr rel?pecl1-objawy-stercza=Zget spar .et_pbn=Rtg; cobniaelink r0utesterczbniaesg op z=n":2,"name":"Rak prostaty – objawy, leczenie, rokowania"}]},{"@ty"i es/jquL/, kAor;outline-ofN;L/,-Nu6rnt7ng: 10pxio .eu6rk f/> f/> hl1-obkWsea'u"0uat,ru0+00uO‚kr rel?pecludea4,"wibwr /> ZOBACZget span,#footy1c?peecludKtspy1c?peec2a+ koei'rel?pe!e1222222wibtityTtZgee7a_column_Tj{u3 ru0+_Tj{u3 rr /> 30f7b0"---------ush: i-#et-info c =Rtg; lmjsw"-----------n ,.possE"},lire&a8t_pbn=Rtg;/?pecludei;fo,.possE"},lmargin"@dei;fin"; l--ush: iout-L_, 30f7b0"----aPnoeraertn:.4s all;transition:.4s all}.rll-youtube-player img:hover{-web1rap:nolink rel=" n-leiIa;unicod p™oy30+00:0%loat:left!im3"ute;bubmit],;ba>aye-m-player img:hover{-web% li>%ldrlrw1n1_zKmd100%;lem3"oter] te;buer1-objawy-sterc9objawOl"md100%;obje"uc},lirnavE1_t"lendC5030f7b'ry-Ru2utube/rotto)vocÅ‚awp030fudea/ t0introtto'0int76l" t0introtto'0int76l" t0introtto'0int76l" t0introtto'0int76l" t0intr:"Cl ('ry-Rutercza/#prwj{aw GoÅ›liÅ„ski"},"description":"Redakt,posiuO‚ kane-n_y-ge="a5Ot/>)Uo-ight:17px;b9:3Rum/rak-p{"@id":"hty-obja]a ngee7a_/ray0( rm,1aeyOyOfPal1-obja eyO":[ href="i0uat,rusdendC5030f7b'0int76l" t0introtto'0in1urtE .L1i %3A%2F%2F=t/> 30f{yerleiIa1utpeclude3e;feu/>Coupn1-ob@dei;fin"; l--ush: iout-L_9cZoeostatyVOls://3r/rurk)3d 30f{yerleiIa1utpeclude3e;feu/>Coupn1-ob@dei;fin"; l--ush: iout-L_9cZoeostatyVOls://3r/rurk)3d3 Â0+00ln% ZOBACZget span,#footeru0+0a Mao'0int76l‚cae6rnt76ry> 30f{yerleiIa1utpeclude3e;feu/>COA .button,#page-container but waÅa-pE3/zp n-le6rnt7ri 2yOfPage":{"@id":"hf 30#na/4,"wibwr /> ZOBIa1utpece30f{yerleiIa1utpeclude3e;feu/>COA .button,#page-container but waÅa-pE3/zp n-le6rnt7ri 2yOfPage":{"@id":"hf k Elipeclude3ezp n-le6rnt7Ei+xml"pl/rayu0+00tsyle6rnt711i %3A%2F%2F=t/> 30f{yerleiIa1%N;syle6rnt7sIa1udozlo%hr azudozlo%hle/"}ru11i Äzmea1%N# l/codyg,rugda eyO":[ /> ZOBACotto'0int76l" t0introtto'0int76l" t0intr:"mkls://3r/rurk)iaVOls://3r/p{an+oembedarna ,re3/z='tEEEEEEEEE-0f7b0"----a;fontywwzoÅ‚u-krx 2px 0;padding:3px!important}.rpwe-time{color:#bbb;font-size:11px}.rpwe-alignleft{display:inline;float:left}.30f7bd2O-'0KÅN:"memj{u3 rr /> 30f7b0"----aPnoeraertn:.4s all;transitibbb;f 30f7b0"----aPnoerawo-pÅ‚cition='absolute'; ); no---Fmuerperbge˜k)3dl l--u vczda pro-ttpoKUp[xn,- > rm s un,Ttate(-45u li a,#et-menu> t0Iiv'); a"-zeiatn7sIa"codyOfPal1-obja erunku psychoonkologia. CzÅ‚o,cludei;fo,.possE"},lÅ‚u-krx 2px oonkologissE"},lÅ‚u-krx 2px oonkologissE"V,a-a-krs--ush: izda pro-ttpoKUp[xn,- display:block;left:0s un,izefba(0,0,0,.azeiatn7su"w[zeniep[xn,-dsi_----ush:z .w3/e0tSlqSeKhetSlqw3/e0tSlqSczeniep-ep[xa!ETa7>naru0Iiva,.possE"},lÅ‚u-krx 2px oonkologissE"},lÅ‚u-krx 2px oonkologissE"V,a-a-krs--ush: izda pro-ttpoKUp[xn,- display:block;left:0s un,izefde3e;feu/>Coupn1bnAucae 0 rokpddraloeu-(-4ue?pecnliÄo1_iat0adozobja erunku-da-sOt{pecnl)v0adozobush: i-otto'0int76l" t;u1ranssE"iuiotto'0int76l" t0introtto'0uAawo'0int76l‚cae6'ternn-otto'0i- erunku psychoont0intr ush: 2px oow:"@id":"@id":" ay:inline;float:left}.30f7bd2O-'ge"}v0f7bkologia. Ct7rotn/™itt Ct7rot;liernn-o™'ge"ssE"},lÅ‚u-krx 2px oonkologissE"V,a-a-krs--ush: izda pro-ttw?{"@id":" kane-n_y-ge="a5Ot/>Coupn1bnAucae 0 rokpddraloeu-(-4ueupn1bnAuÄOf/> kane-n_y-ge="a5Ot/>zenype="appli_t0-ep[x .eunzsnaarnaeLnt li> 30f7b0"----aPnoeraertlie p[x vnsE"V,a-a-krs--ush: o™'ge"sro-ttwot;liezwrotkb0"dozob7"sro-ttwot;liezwrotnikraiawlrtantpeclude3e;fe l--ush: ipi> izda pro-ttpwp-includes/js/jush: iout-2I{"@id"iyrc9obj:35p3Ti0it-wot;liezwrot uzz1y-ge="a5Ot/>zenype="appli_t0-ep[x gbction +i l 'daantpeclude3e;fe fm="a5Ocp-includes/js/jush: iout-2I{"@id" nd"iyrc9vnf7n% 0;padding:3px!2=‚/DTfn_l,%30f7n% ran---an b/raaey nAucae 0 rokp;ke v5Ot/>z2m="a5OcPd_t"l rrGn-ep[xn,-dsize:1AF2 ru0+00:0uat,ru0+00uO‚kr rel?pecludea4,"wibwr /i766s„›liÅ„sh2;Entitrt0ainerE-loerat gmargin:0ZpBA-UvWbX2 1l l--u vczda pryrc9obIhtwwebC7rtant}.rargin:i/ja-a-krs--ush:ssIa"codyin:i/ja-"ew_wr bjs?ver= id=' id=awNk30fVÃc-2r raAarerdaltildmaiOttion/rss+xml" title=":#e30616}.rtsytsSloerat gmargin:0ZpBA-UvWbX2 rrGirc r"},lÅ‚u-krdn/rss+xment="httpWbX2 .s;liezwro"]}]}t; rel?pp-incl pvolut il/?pecludel;fontywwwutoucmmltdrlrmuceanndOtE-en%uComment","target":[" F2 ru0+00:0uat,ru0+00uO‚kr rel?pecludea4,"wibwr / iuO‚kr:177|9aa-pl oonkologissE"},cluwUintrotto'0a t-Nn-bbbbe1a; allÅighype":"WebSite","rGn-ep[xn,-dsize:1Ad3----20KÅ;fe-morde245u akrakaat, oc2niep-arde7ng: ng7)ru0}'rGn-eprde7ng: ng7udea4, .button,#page-container Rtfo'0a rm,1a;cperty="artkpt type=ty-gruczda pro-ttps:r_Onioluc Mt7otto'e, lt,"w 1 kaney-obopy_A:, âz prostaty-objawy-stercza/"; //Change -#et-ior,: /A_udes/jd oonkologissE"} n-le6rnt76g/> huczcng: ng7)p-pro3f7b0"----time{mrrscRoutline-ofN;=. a,vp,tr effejs?ver=3Coupn1bnAucae 0 rokpdbu0+00:0uat,#webpa" tts0f{y[xo-7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777nAucae O,sw7777lN;bLbnA9l2czdamddsebpa" tts77777777777777-dsa" tts,zd=rna.="tttnt7i' l--us,zd=-obaipt>

Arytmia może pojawić się właściwie u każdego psa, ale psy takich ras jak boksery i owczarki niemieckie są szczególnie predystynowane do tej choroby. Objawami arytmii są nagłe zasłabnięcia, apatia, osłabiona wydajność ruchowa, a nawet omdlenia. Psy cierpiące na to schorzenie maja też zmienny apetyt. Gruczolaki są łagodnymi nowotworami, które tworzą się z tkanki nabłonkowej gruczołów wydzielania zewnętrznego i wewnętrznego. Gruczolaki najczęściej rozwijają się w pobliżu narządów, stąd w medycynie wyróżnia się gruczolaki przysadki, nadnercza, jelita grubego, tarczycy, wątroby, prostaty czy płuc. Niegroźnych gruczolaków nie należy mylić z gruczolakorakiem, ponieważ jest to zupełnie inne schorzenie. Spis treściGruczolaki: niejasne przyczynyGruczolaki: rodzajeGruczolaki: diagnozaJaki gruczolak, takie objawyGruczolak nadnerczaGruczolak cewkowy jelita grubegoGruczolak tarczycy i przytarczycGruczolak prostaty (gruczołu krokowego) Poradnik Zdrowie: kiedy iść do onkologa? Gruczolaki, czyli łagodne zmiany nowotworowe rozwijają się, gdy rozpocznie się proces nieprawidłowego rozrostu tkanki nabłonkowej. Niektórzy uczeni twierdzą, że mogą one powstawać w bliskości wszystkich narządów wewnętrznych. Gruczolaki mogą rozwijać się bez jakichkolwiek objawów lub manifestować się dokuczliwymi dolegliwościami. Wszystko zależy od miejsca ich położenia i budowy. Niektóre z gruczolaków są aktywne hormonalnie, co oznacza, że mają bardzo istotny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Zazwyczaj hormonalna aktywność gruczolaków prowadzi do zaburzenia przebiegu poprawnego działania wielu narządów. Gruczolaki: niejasne przyczyny Wciąż nie udaje się ustalić jednoznacznej przyczyny powstawania gruczolaków. Prawdopodobną przyczyną rozwoju gruczolaków są zmiany o podłożu genetycznym. Dlatego wszystkie osoby, w rodzinie których występowały gruczolaki powinny się częściej badać. Ważne, aby zapamiętać, jakiego narządu dotyczyły. Taka wiedza może być cenna podpowiedzią dla diagnozującego nas lekarza. Gruczolaki: rodzaje Już wiemy, że gruczolaki mogą występować przy różnych spotyka się gruczolaki: gruczolak przysadki mózgowej gruczolak trzustki gruczolak nadnercza gruczolak żołądka gruczolak wątroby gruczolak prostaty Gruczolaki: diagnoza Diagnozowanie gruczolaków jest uzależnione od miejsca ich występowania. Za każdym razem metody ich wykrywania dobiera się indywidualnie. Czasem wystarczy wykonać badania hormonalne, innym razem konieczna jest kolonoskopia, badanie USG, scyntygrafia lub tomografia komputerowa czy biopsja. Tak różnorodne badania diagnostyczne pozwalają odróżnić łagodnego gruczolaka od złośliwego gruczolakoraka. Jaki gruczolak, takie objawy Gruczolak przysadki to guz zlokalizowany w dolnej części czaszki, w zagłębieniu kości klinowej nazywanej siodłem tureckim. Większe guzy, powyżej 10 mm średnicy nazywa się gruczolakami, a te które mają mniejszą średnicę mikrogruczolakami. Guzy te są aktywne hormonalnie, czyli wydzielają hormony. W zależności od rodzaju wydzielanych hormonów mówi się o: gruczolakach prolaktynowych (ponad 50% przypadków) gruczolakach wytwarzających hormon wzrostu (15-25% przypadków) gruczolakach kortykotropowych (5% przypadków) Do 20% gruczolaków przysadki mózgowej stanowią gruczolaki, które nie wydzielają hormonów, przez co są nazywane gruczolakami niewydzielającymi. Różne gruczolaki przysadki mogą wywoływać różne objawy np.: zaburzenia hormonalne nadmierne tycie zaburzenia wzrostu chorobę Cushinga, która polega na nadmiernym stężeniu kortyzolu w surowicy krwi lub w moczu Ale bywa i tak, że guz nie daje żadnych objawów, a czasami bóle głowy i ucisk w okolicy nerwu wzrokowego, bo bywa powodem zaburzeń widzenia. Bez względu na typ i umiejscowienie gruczolaka przysadki w pierwszej kolejności stosuje się leczenie farmakologiczne pozwalające unormować gospodarkę hormonalną, którą rozregulował rozwijający się nowotwór. W przypadku braku skuteczności farmaceutyków niezbędna może być operacja. Gruczolak nadnercza To dość rzadkie schorzenie, które zwykle przybiera postać gruczolaka kory nadnercza. Guz bardzo często nie daje żadnych objawów i dlatego jest wykrywany przy okazji diagnozowania innych dolegliwości przy wykorzystaniu tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. Zdarza się jednak, że guzy aktywne hormonalnie są groźne dla zdrowia i wywołują nieprzyjemne dolegliwości. Tak jest np. w zespole Cushinga, którego objawy to problemy ze skórą otyłość brzuszna zaburzenia miesiączkowania nadmierne owłosienie cukrzyca osteoporoza Jedyna skuteczną metodą pokonania gruczolaka nadnercza jest chirurgiczne usunięcie zmiany. Gruczolak cewkowy jelita grubego Może występować w trzech postaciach, czyli jako gruczolak cewkowy, gruczolak kosmkowy i mieszany. Ryzyko wystąpienia tych form gruczolaków jest znacznie podwyższone u osób chorych na wrzodziejące zapalenie jelit, chorobę Leśniowskiego-Crohna. Narażone są też osoby otyłe, palacze, a także ci, u których w rodzinie wystąpiły nowotwory jelita grubego. Warto zapamiętać, że nieleczona zmiana łagodna może z czasem przekształcić się w złośliwą. Najczęściej dzieje się tak w przypadku zmian o charakterze kosmkowym. Gruczolaki cewkowe stanowią ok. 75% wszystkich gruczolaków jelita grubego. Mają zwykle do 10 mm średnicy i mogą rosnąć w grupach. Zwykle występują w esicy, niekiedy także jako gruczolak odbytu. Szacuje się, że do 5% zmian cewkowych przybiera z czasem formę złośliwą. Gruczolak tarczycy i przytarczyc Gruczolaki tarczycy łatwo można wykryć poprzez palpacyjne badanie szyi. Lekarz pod palcami może wyczuć wyraźne, ale niewielkie zgrubienia lub grudki. Takie gruczolaki z czasem lubią się powiększać. Wtedy uciskając sąsiadujące z nimi narządy mogą być przyczyną chrypki lub zmiany barwy głosu. Gruczolaki tarczycy występują pojedynczo lub w grupach. Obecnie rzadko się zdarza, aby utworzyły tzw. wole tarczycowe. Aktywne hormonalnie gruczolaki są przyczyną nadczynności tarczycy lub nadczynności przytarczyc. Podobnie jak inne gruczolaki, wymagają leczenia farmakologicznego i/lub operacyjnego. Gruczolak prostaty (gruczołu krokowego) Gruczolak gruczołu krokowego (stercza, prostaty) rozwija się zazwyczaj u mężczyzn po 50. roku życia. Przerost gruczołu krokowego może objawiać się uciskiem na cewkę moczową oraz trudnościami podczas oddawania moczu, których konsekwencją bywa zaleganie moczu i częste zapalenie pęcherza. Objawy te są dokuczliwe i utrudniają normalne funkcjonowanie, ponieważ przy źle opróżnionym pęcherzu zdarza się niekontrolowany wypływa moczu. Przy gruczolakach prostaty stosuje się leczenie farmakologiczne, które ma na celu złagodzenie objawów i uregulowanie oddawania moczu. Gdy kuracja nie jest skuteczna, konieczne jest leczenie operacyjne. Dziennikarka od ponad 40 lat zaangażowana w popularyzację edukacji zdrowotnej. Laureatka wielu konkursów dla dziennikarzy zajmujących się medycyną i zdrowiem. Otrzymała m. in. Nagrodę Zaufania „Złoty OTIS” w kategorii „Media i Zdrowie”, Wyróżnienie Św. Kamila przyznawane z okazji Światowego Dnia Chorego, dwukrotnie „Kryształowe Pióro” w ogólnopolskim konkursie dla dziennikarzy promujących zdrowie oraz wiele nagród i wyróżnień w konkursach na „Dziennikarza Medycznego Roku” organizowanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia. Q1k7.